Ή σταγόνα ή ωκεανός

Τα 40 καινούρια ποιήματα και τα 18 χαϊκού της συλλογής, φορές επιγραμματικά έως ελλειπτικά (ο Τσέχος έχει μακρά θητεία στο μινιμαλιστικό ποίημα), άλλες πάλι μεγαλύτερα μα ποτέ γιγαντιαία, καλύπτουν τα μικρά και τα μέγιστα της ανθρώπινης εμπειρίας και σκέψης. Το Βέρμιο, οι αρχαίοι μύθοι και τάφοι, η ποντιακή παράδοση, οι άνθρωποι, τα ζώα και οι οξιές του φθινοπώρου, στροβιλίζονται σε έναν διονυσιακό χορό ανάμεσα στις παιώνιες της Κράστας, στο φαράγγι και στα σπήλαιά της, παρασέρνοντας ακόμα και τη συντακτική δομή του λόγου που συχνά τεντώνεται στα όριά της για να ακολουθήσει τον ποιητικό ρυθμό. Σαν τον Σειληνό ο ποιητής συναιρεί στο ίδιο ποιητικό υποκείμενο τη χαρά της ζωής με την τραγική της όψη, που "υμίν άρειον μη γνώναι" καθώς αποκάλυψε στις ίδιες αυτές πλαγιές του Βερμίου ο Σειληνός στο βασιλιά Μίδα. Αυτό το παιχνίδι των αντιθέσεων που αντικατοπτρίζεται και στον τίτλο της συλλογής, υπογραμμίζει τον πρωτεϊκό χαρακτήρα της ποίησης του Τσέχου, με τις συνεχείς μεταμορφώσεις μορφής και περιεχομένου. Πρωτέας και Σειληνός, σταγόνα ή ωκεανός, ο ποιητής δεν παύει πάντως να μας υπενθυμίζει, ακόμη και μπροστά από τον "Κρίσεως τάφο", ότι "για όσα δεν αγαπήσαμε υπάρχει χρόνος". Άλλωστε και στο ποίημα αυτό, η ομορφιά δεν χάνεται, όπου κι αν βρίσκεται: "Αν βρέχει/ Κι αν πλημμυρίζει/ Ο τάφος μου πάντα ν΄ανθίζει/ Τις ευωδιές σας/Διαρκώς".