Σπιναλόγκα

Στα βορειοδυτικά παράλια του νομού Λασιθίου, στην περιοχή του Μεραμπέλλου, η μεγάλη χερσόνησος της Σπιναλόγκας -γνωστή σήμερα ως Νησί ή Κολοκύθα- εκτείνεται παράλληλα με την στεριά, αγκαλιάζοντας κυριολεκτικά ένα μεγάλο κομμάτι της θάλασσας. Διαμορφώνει έτσι έναν προσιτό, ήρεμο κόλπο, μοναδικό σε ολόκληρο το ανατολικό τμήμα της Κρήτης, που αποτελεί συνάμα και ένα από τα σημαντικότερα φυσικά λιμάνια του νησιού. Στη βόρεια είσοδο του κόλπου, σε θέση καίρια για τον έλεγχο του λιμανιού, βρίσκεται η νησίδα της Σπιναλόγκας με έκταση 85 στρέμματα, και μέγιστο υψόμετρο 53 μέτρα. Ο τόπος είναι ορεινός και άγονος, με απότομα βραχώδη πετρώματα σχηματισμένα από γκρίζο σκληρό ασβεστόλιθο. Το κλίμα είναι ήπιο, με λίγες βροχοπτώσεις, δυνατούς ανέμους και χαμηλή υγρασία. Η περιοχή ονομάστηκε Σπιναλόγκα κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας. Είναι γενικώς αποδεκτή η άποψη ότι η παραφθορά του ελληνικού τοπωνυμίου "στην Ελούντα" -σε πηγές του 13ου αιώνα η περιοχή αναφέρεται ως Stinalonde- μετασχηματίστηκε σε Spinalonga (δηλαδή μακρύ αγκάθι), καθώς Σπιναλόγκα ονομαζόταν και μια νησίδα στη Βενετία, η σημερινή Giudecca. [...] Κατά τα τέλη του 16ου αιώνα, στο πλαίσιο των μεγάλων οχυρωματικών έργων που πραγματοποίησαν οι Ενετοί για τη θωράκιση της Κρήτης, στη Σπιναλόγκα κατασκευάστηκε ένα συγκρότημα οχυρώσεων που διατηρείται, στο μεγαλύτερο μέρος του, σε ικανοποιητική κατάσταση και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα επιθαλάσσια οχυρά της Μεσογείου [...] (από την εισαγωγή του βιβλίου)