Απομνημονεύματα

Η έκδοση των αποµνηµονευµάτων του Νικολάου Γ. Σταυρακάκη ή Αεροπόρου -σαράντα τόσα χρόνια από τη γραφή και τη µαγνητοφώνησή τους-, αφορά στους αγώνες των Ανωγειανών στη Μάχη της Κρήτης, στην κρητική Αντίσταση και στα µετακατοχικά γεγονότα. Στο βιβλίο περιλαµβάνονται τα γραπτά κείµενα του Νικολάου Γ. Σταυρακάκη, η µεταγραφή της αφήγησής του, καθώς και σηµαντικά τµήµατα του φωνητικού ντοκουµέντου σε CD. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι τα κείµενα είναι γραµµένα σε καθαρεύουσα, ενώ η αφήγηση είναι στο γλωσσικό ιδίωµα της ανωγειανής ντοπιολαλιάς. Απόσπασμα από το βιβλίο [...] Ενώ βγαίνω έξω από τον κλοιό, με ειδοποίησε ο Διογένης ο Σταυρακάκης - επήγαινε στο κυνήγι και είδε τσι Γερμανούς που έρχουνταν από τα Δανούζα. Έξυπνος άνθρωπος όπως ήτονε, σου λέει: "εδά θα πάνε να τσι πιάσουνε". Καί δεν έκουσα εγώ, παρά ένα βροντίδι στη πόρτα. - Ποιος είναι μωρέ; - Σήκω γιατί εγέμισε ο κόσμος Γερμανούς. Επρόφταξα κι έφυγα και βγήκα στου Κουβέτη το σώχωρο, εκειά που είναι τώρα ο Άγιος Νεκτάριος, από πάνω. Ήτονε, έτσιέ, ένας φλώμος και πάω και καθίζω δίπλα στο φλώμο και βγάνω ένα τσιγάρο και το κάπνιζα κι έλεγα: "λάθος έκαμε ο Διογένης". Κι ώς να κάψω το τσιγάρο, πλακώσανε οι Γερμανοί από παντού - κλοιός. Και λέω: -αυτή η σκέψη επέρασε, ούτε φεύγει από τη σκέψη μου τόσα χρόνια κι όσα κι αν περάσουνε- "εδώ ήτονε. Εγώ είμαι ο πρώτος πολίτης του τόπου ετουτουνά. Εάν ζητήσουνε ευθύνες, πρέπει να τις δώσω εγώ». Και σβήνω το τσιγάρο, βάνω την καπαρτίνα μου και κατεβαίνω και μπαίνω στο Περαχώρι [...] [...] Η πρωτοφανής και ολοκληρωτική καταστροφή των Ανωγείων, διαστάσεων αρχαίας τραγωδίας, ουδόλως επηρέασεν -έστω και κατ’ ελάχιστον- την πίστιν ημών δια την ιερότητα του αγώνος προς εκδίωξιν του βαρβάρου κατακτητού. Αντιθέτως, εχαλύβδωσεν την ψυχήν και ενεδυνάμωσεν την απόφασιν ημών, όπως πέσωμεν μέχρις ενός, παραμένοντες πιστοί εις την ιεράν παρακαταθήκην των προγόνων: "εις οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί Πάτρης". Η διαταγή του αιμοσταγούς γερμανού στρατηγού Μύλερ, Διοικητού Φρουρίου Κρήτης, δια την ισοπέδωσιν των Ανωγείων και την εκτέλεσιν παντός άρρενος Ανωγειανού, όστις ήθελεν ευρεθή εντός του χωρίου και πέριξ αυτού -εις απόστασιν ενός χιλιομέτρου-, είναι αποκαλυπτική. Αποτελεί την πλέον περιεκτικήν περίληψιν της Ανωγειανής Αντιστάσεως και την εγκυρωτέραν αναγνώρισίν της, αφού προέρχεται από τους ιδίους τους Γερμανούς, οι οποίοι, αθελήτως και απεριφράστως, ομολογούν ότι τα Ανώγεια ήσαν: "κέντρον κατασκοπείας", "άσυλον ανταρτών και ανταρτικών ομάδων", "σταθμός διακομιδής και κέντρον πολεμικών επιχειρήσεων" [...]