Παγκοσμιοποίηση και εθνική κουλτούρα

"Η παγκοσμιοποίηση αποτελεί αντικείμενο συζήτησης σε διάφορους κύκλους της ζωής - πολιτικούς, επιστημονικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς. Από διαφορετικό οπτικό πρίσμα πολλοί από εμάς τοποθετούμαστε είτε υπέρ είτε κατά της παγκοσμιοποίησης. Συνήθως οι επιθέσεις κατά της παγκοσμιοποίησης δεν έχουν σχέση με την οικονομία. Αντιθέτως, είναι κοινωνικές, ηθικές και, πάνω από όλα, πολιτιστικές. Συνοπτικά, το βασικό επιχείρημα έχει ως εξής: Η εξάλειψη των εθνικών συνόρων και η καθιέρωση ενός κόσμου με αλληλοσυνδεόμενες οικονομίες-αγορές θα αποτελέσουν θανάσιμο πλήγμα στις περιφερειακές και εθνικές κουλτούρες, στις παραδόσεις, στα ήθη, στα έθιμα και στους μύθους που συνθέτουν την πολιτιστική ταυτότητα της κάθε χώρας ή περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό αποφασίστηκε από το Δ.Σ. του Συνδέσμου η έκδοση ενός τόμου υπό τον γενικό τίτλο: Παγκοσμιοποίηση & εθνική κουλτούρα. Ο τόμος που κρατάτε στα χέρια σας αποτελεί την πρώτη εκδοτική προσπάθεια του Συνδέσμου μας." (από το εισαγωγικό σημείωμα του τόμου) "...Κινδυνεύει αυτό που ορίζουμε ως "εθνική κουλτούρα" από την επικράτηση της Παγκοσμιοποίησης; Πρόκειται για ένα θέμα αιχμής, που απασχολεί ευρύτατες ομάδες του ελληνόφωνου κοινού. Πέρα από τους εμπλεκόμενους επιστημονικούς κλάδους (ιστορικοί, αρχαιολόγοι, ανθρωπολόγοι, πολιτικοί επιστήμονες, κοινωνιολόγοι), ο διάλογος περί παγκοσμιοποίησης προσελκύει το ενδιαφέρον των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και των μη ειδικών. Δεν είμαι σίγουρος ότι οι απαντήσεις σε τόσο ρευστά ζητήματα είναι δεδομένες ή εύκολο να δοθούν· ελπίζω όμως ότι τα κείμενα που ακολουθούν προσφέρουν ένα πρώτο δείγμα διαλόγου για ένα θέμα που, ενώ συζητείται συνεχώς, δεν προσεγγίζεται με την ψυχραιμία και την εγκυρότητα που απαιτείται. Κεντρική θέση στη διαμάχη, ως βασικά επιχειρήματα των αντικρουόμενων πλευρών, όσο και τελικά διακυβεύματα της ίδιας της διαμάχης αυτής, αποτελούν αφενός το παρελθόν, ως συλλογικό κτήμα και ιδεολογικό έρεισμα, και αφετέρου η μνήμη, ως συγκρουσιακός τόπος μεταξύ των "ιδιοκτητών" του παρελθόντος και των διεκδικητών του." (από τον πρόλογο του τόμου) Περιεχόμενα του τόμου: - Εισαγωγή: Εθνικές κουλτούρες στο παγκοσμιοποιημένο παρόν: η διάθλαση των οριζόντων, του Δημήτρη Πλάντζου - Θραύσματα του παρελθόντος, κανόνες του παρόντος, του Στέφανου Πεσμαζόγλου - Εθνική κουλτούρα, μνήμη και παγκοσμιοποίηση, του Γιάννη Χαμηλάκη - Εθνική ταυτότητα, σχέση ετερότητας, της Αλεξάνδρας Τηλιγάδα - Ο κλασικός πολιτισμός και η απειλή της παγκοσμιοποίησης, του Δημήτρη Πλάντζου - Εθνική ταυτότητα, πολιτισμική ιδιαιτερότητα και πεζή μοναδικότητα, του Δημήτρη Παπανικολάου.