Η κυοφορία του μέλλοντος

Η Ευρωπαϊκή Ένωση στην κοινωνία των εθνών

Η πρώτη πολιτική απόπειρα θεσμικής ενσάρκωσης της ευρωπαϊκής ιδέας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όχι μόνο για τον ιστορικό του ενοποιητικού φαινομένου, αλλά και για τον μελετητή των διεργασιών που συντελούνται σήμερα στον ευρωπαϊκό χώρο. Η πρόταση του Γάλλου πρωθυπουργού Aristide Briand, τον Σεπτέμβριο του 1929, στη Συνέλευση της Κοινωνίας των Εθνών, για τη δημιουργία ευρωπαϊκής ένωσης στους κόλπους του Οργανισμού, δεν προδιέγραψε μόνο τα θεσμικά χαρακτηριστικά μιας πολιτικοοικονομικής οντότητας, αλλά προκάλεσε και μια σειρά αντιδράσεων, θετικών και αρνητικών, που η παρέκτασή τους αποτυπώθηκε και σε μεταγενέστερες φάσεις του ενοποιητικού εγχειρήματος. Η δημιουργία του κατάλληλου ιδεολογικού κλίματος στη δεκαετία του 1920 σε συνάρτηση με την απήχηση της γαλλικής πρότασης, η στράτευση πολιτικών και διανοουμένων στην υπηρεσία της ευρωπαϊκής ιδέας, η πραγμάτωση θεσμικών σχηματοποιήσεων που παραπέμπουν σε σύγχρονες οργανικές εκφάνσεις της συσσωματικής διαδικασίας, η επίδραση του γαλλογερμανικού συνδρόμου αντιπαλότητας στην εξέλιξή της, η μινιμαλιστική οπτική ορισμένων χώρων και η αποστασιοποίησή τους έναντι της ευρωπαϊκής πρόκλησης, καθώς και η βούληση της Ελλάδας να στεριώσει τη γεφύρωση των δύο ακτών του Αιγαίου μέσω της ευρωπαϊκής ένωσης, αποτελούν τις βασικές επισημάνσεις του μικρού αυτού μελετήματος, οι οποίες προσλαμβάνουν τις ακριβείς τους διαστάσεις υπό το πρίσμα δύο προσδιοριστικών παραμέτρων της σημερινής Ευρώπης: την εκκωφαντική ιδεολογική σιωπή της ηγεσίας της και την αδιαφορία ή και την εχθρότητα των πολιτών της.