Διαπολιτισμική ευαισθησία

Μια ανασκόπηση των εργαλείων μέτρησης για τις ανάγκες της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης

Μελέτες για τη "διαπολιτισμική ευαισθησία" των Ελλήνων εκπαιδευτικών- μια συνιστώσα της ικανότητας για διαπολιτισμική επικοινωνία που έχει στενή σχέση με τη διαπολιτισμική ενσυναίσθηση- δεν συναντώνται εύκολα στην ελληνική βιβλιογραφία. Στη χώρα μας οι έρευνες ασχολούνται περισσότερο με το θέμα της διγλωσσίας, με την εκπαίδευση μεμονωμένων μαθητικών ομάδων όπως Ποντίων ή Παλιννοστούντων Ελλήνων, τη μελέτη διγλωσσικών μοντέλων, τη διαπολιτισμική παιδαγωγική και διδακτική. Για την "ευαισθησία" ως στάδιο - σταθμό στην επικοινωνιακή εξέλιξη του εκπαιδευτικού με τον μαθητή μετανάστη χρειάστηκε να ανατρέξω σε ξένη αρθρογραφία. (Chen & Starosta, 2000, Fritz & Mollenberg, 2001, Van Hook, 2000) Με τον όρο "ευαισθησία" εκπροσωπείται η συναισθηματική πλευρά της ικανότητας διαπολιτισμικής επικοινωνίας η οποία αναφέρεται στην έντονη επιθυμία των ατόμων να υποκινούν τους εαυτούς τους ώστε να κατανοούν, να εκτιμούν και να δέχονται τις διαφορές ανάμεσα στις κουλτούρες (Chen & Starosta, 2001). H Διαπολιτισμική Ευαισθησία είναι ανάγκη για τα άτομα εκείνα που επιθυμούν να λειτουργήσουν μέσα σε μια ποικιλόμορφη κοινωνία. Oι Chen & Starosta προτείνουν ότι τα άτομα πρέπει να κατέχουν έξι συναισθηματικά στοιχεία για να είναι διαπολιτισμικά ευαίσθητα: την αυτο-εκτίμηση, την αυτο-παρακολούθηση, την ευρύτητα πνεύματος, την ενσυναίσθηση, τη συμμετοχή στην αλληλεπίδραση και την αποφυγή επικρίσεων. Για τον Bennett (1984) τα διαπολιτισμικά ευαίσθητα άτομα είναι σε θέση να φτάσουν στο επίπεδο της διττής ταυτότητας και να απολαμβάνουν τις πολιτιστικές διαφορές σταδιακά ξεπερνώντας τα προβλήματα της απόρριψης και της απόκρυψης της ύπαρξης πολιτιστικών διαφορών καθώς και της προσπάθειας να υπεραμυνθούν των δικών τους κοσμοθεωριών κινούμενα προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης μιας ενσυνείδητης ικανότητας αποδοχής και προσαρμογής στις πολιτιστικές διαφορές (Chen, Guo-Ming, 1997). Εφόσον οι στάσεις των εκπαιδευτικών απέναντι στους μαθητές είναι καθοριστικές για την μετέπειτα εξέλιξη των τελευταίων, ο παράγοντας "ευαισθησία" είναι υψίστης σημασίας στο αν και κατά πόσο οι εκπαιδευτικοί είναι πρόθυμοι να παρακινήσουν τους εαυτούς τους για να κατανοήσουν, να εκτιμήσουν και να αποδεχτούν τις διαφορές των μαθητών τους ώστε να είναι σε θέση να τους βοηθήσουν. Η αξιολόγηση της ευαισθησίας των εκπαιδευτικών θα συντελέσει και στη διαμόρφωση κατάλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, στόχος των οποίων θα είναι η ενίσχυση της ευαισθησίας ή συναισθηματικής ανάπτυξης τόσο των εν ενεργεία εκπαιδευτικών όσο και των φοιτητών που προετοιμάζονται για να διδάξουν σε όλο και πιο ποικιλόμορφες τάξεις, στις οποίες όλοι οι μαθητές θα πρέπει να απολαμβάνουν ισότιμη θέση.