Η πορτοκαλιά ή Οι κύκλοι του χρόνου

El naranjo, o los circulos del tiempo

Στις πέντε νουβέλες που αποτελούν την "Πορτοκαλιά" ο Κάρλος Φουέντες συνεχίζει την παθιασμένη και γεμάτη φαντασία ανακατασκευή της ιστορίας του παρελθόντος και του παρόντος την οποία ξεκίνησε στα μυθιστορήματα "Terra Nosta" και "La campana". Από την ιστορία της άφιξης του Κολόμβου στην Καραϊβική μέχρι τη μοίρα των δύο γιών του Ερνάν Κορτές, την καταστροφή της ισπανικής πόλης Νουμαντίας από τους Ρωμαίους και την εκμηδένιση του Χόλλυγουντ από το Ακαπούλκο, ο Φουέντες συνταιριάζει το επικό μεγαλείο του πνευματικού και του ιστορικού με τις πολλές απολαύσεις της σάρκας. "Στην Πορτοκαλιά", επισημαίνει, "συγκέντρωσα όχι μόνο όλες τις άμεσές μου απολάυσεις -βλέπω, αγγίζω, ξεφλουδίζω, δαγκώνω, καταπίνω- αλλά και τις πιο πρωτογενείς μου αισθήσεις: τη μητέρα μου, υγρές παραμάνες, στήθη, τη σφαίρα, τον κόσμο, το αυγό". Το αποτέλεσμα είναι μια αισθησιακή εξερεύνηση της πολιτισμικής σύγκρουσης και ταυτόχρονα μια γιορτή των αισθήσεων. Σ' αυτά τα αφηγήματα, ένας μίτος, ένα σύμβολο: η πορτοκαλιά -δέντρο της Ανατολής του οποίου οι σπόροι, σπαρμένοι τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική, θα γίνουν αρχή γονιμότητας, επιμειξίας και ορμής ενός "Νέου Κόσμου". Καρπός στρογγυλός όπως το μητρικό στήθος, όπως η γη την οποία ονειρεύεται να διασχίσει ο θαλασσοπόρος-εξερευνητής, όπως οι "κύκλοι του χρόνου". Ο Κάρλος Φουέντες δεν θα πάψει ποτέ να μιλά, σ' ολόκληρο το έργο του, για την κυκλικότητα αυτού του ιστορικού και προσωπικού χρόνου, τις απρόσμενες, πολυδιάστατες και θαυμαστές συναντήσεις του.