Το έγκλημα του ψυχικού

Στην περιοχή του Ψυχικού ανακαλύπτεται το πτώμα νεαρής γυναίκας, δολοφονημένης με άγριο τρόπο. Η αστυνομία εξαπολύει ανθρωποκυνηγητό για τον εντοπισμό του δράστη, αλλά οι έρευνες δεν φέρνουν χειροπιαστά αποτελέσματα. Εντούτοις, το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης για το έγκλημα παραμένει αμείωτο, τροφοδοτούμενο κυρίως από το νοσηρό παραλήρημα του Τύπου. Στο κλίμα αυτό, ο φοιτητής της ιατρικής Νίκος Μολοχάνθης, συλλαμβάνει ένα αμετροεπές και ακραίο σχέδιο: επιδιώκοντας να ελκύσει το γενικό ενδιαφέρον "σκηνοθετεί" μεθοδικά την αυτoενοχοποίησή του ως δράστης του "στυγερού εγκλήματος", βέβαιος πως, όταν χρειαστεί, θα τον σώσει το ακλόνητο άλλοθί του. Εντελώς απροσδόκητα, όμως, αυτό καταρρέει και τότε ο Μολοχάνθης βουλιάζει ξαφνικά στην κόλαση. Μια κόλαση που ο ίδιος είχε προετοιμάσει για τον εαυτό του... Στο "Έγκλημα του Ψυχικού" (1928) εμφανίζονται ευκρινώς τα βασικά ειδολογικά συστατικά του αστυνομικού μυθιστορήματος και ο Π. Νιρβάνας μάς παραδίδει το πρώτο ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα, έστω κι αν αυτό δεν μπορεί να καταταγεί στη "γνήσια" αστυνομική λογοτεχνία, όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Ο Π. Νιρβάνας αναπλάθει, με επιτήδειο και γοητευτικό τρόπο, την ατμόσφαιρα της μικρής και σχετικά συνεκτικής ακόμα Αθήνας των αρχών του 20ού αιώνα, ενώ ταυτόχρονα κινείται εγκαρσίως σε όλη την έκταση της κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Αυτό όμως που εντυπωσιάζει ιδιαίτερα, είναι η βαθειά γνώση του για τον κόσμο του περιθωρίου. Οι εκτενείς αναφορές του στους ανθρώπους της φυλακής, αν και ζοφερές παραμένουν απολαυστικές και αποκαλυπτικές, καθώς πέρα από τη μυθοπλαστική τους σημασία, παρέχουν και σημαντικές πραγματολογικές πληροφορίες για το σωφρονιστικό σύστημα της εποχής. Αν με το έργο του Γ. Μαρή και των συγχρόνων του ξεκινά η περίοδος της εγγεγραμμένης ιστορίας της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας, με "Το έγκλημα του Ψυχικού" ανακαλύπτουμε τις απαρχές της ακαταλογογράφητης προϊστορίας της.