Η τιμή και το χρήμα

"Ο Αντρέας την εκοίταξε ξεταστικά κ' εκατάλαβε πως όλα τα λόγια θα 'ταν χαμένα. "Ανάθεμά τα τα τάλαρα!" εφώναξε πάλι απελπισμένος. "Πάει η ευτυχία μου!" Σε μια συνοικία της Κέρκυρας, η σιόρα Επιστήμη, μια γυναίκα του λαού, αγωνίζεται να αναθρέψει τα παιδιά της. Ο Αντρέας, ένας νέος αριστοκρατικής καταγωγής που προσπαθεί να ξεπληρώσει τα οικογενειακά του χρέη και ασχολείται με το λαθρεμπόριο ζάχαρης, ερωτεύεται την κόρη της, τη Ρήνη. Για να απαλλαγεί, όμως, από τους τοκογλύφους, ζητά 600 τάλίρα προίκα - και δεν βρίσκει ανταπόκριση. Όταν η κοπέλα θα μείνει έγκυος, αστεφάνωτη, η μητέρα της θα σπεύσει να δώσει την προίκα. Αλλά τότε θα αρνηθεί η Ρήνη να παντρευτεί... Στη νουβέλα "Η τιμή και το χρήμα" (1914), τα πρόσωπα μετεωρίζονται ανάμεσα στην τιμή, την αγάπη και το συμφέρον, και υποτάσσονται στο χρήμα. Από τον κλοιό αυτό δραπετεύει η Ρήνη· αρνείται την αγάπη που έγινε αντικείμενο οικονομικής συναλλαγής. Και ο Θεοτόκης υπογράφει ένα έργο -γραμμένο σε ζωντανή δημοτική γλώσσα, με στοιχεία του κερκυραϊκού ιδιώματος- για την κοινωνική αδικία και τη διαφθορά από τη θεοποίηση του χρήματος. Ένα έργο που αγαπήθηκε πολύ και το οποίο τίθεται υπέρ μιας κοινωνίας στην οποία το χρήμα δεν έχει δικαιοδοσία.