Μίμοι

Mimes

"Αγαπώ τη λέξη "παρακμή", δηλώνει ο Paul Verlaine, λέξη αποστίλβουσα πορφύρα και χρυσάφι... Αποποιούμαι, βεβαίως, οποιονδήποτε προσβλητικό καταλογισμό εκπτώσεως. Η λέξη προϋποθέτει, αντιθέτως, αβρούς λογισμούς έσχατου πολιτισμού, μια λογοτεχνική παιδεία, ψυχή ικανή για έντονες ηδονές... είναι η τέχνη του να αποθνήσκεις εν ευμορφία." Ο αναγνώστης εύκολα θα αναγνωρίσει ορισμένα από τα παραπάνω ως εμφανή χαρακτηριστικά των "Μίμων" (1893) του Marcel Schwob (1867-1905), κείμενο που θεληματικά αυτοτοποθετείται την ώρα του αποστίλβοντος θανάτου του αρχαίου κόσμου, εμπνευσμένο από την έξοχη λογοτεχνική γνώση του δημιουργού του, γραμμένο με έντονη συγκίνηση και ψυχή ικανή για ηδονές. Οι "Μίμοι" φέρουν τα σημάδια μιας παρακμιακής δημιουργίας: παίρνουν τέλος με τον θάνατο του θεού Πανός, μία από τις παραδόσεις που συνταράζουν τη συμβολική και παρακμιακή λογοτεχνία. "Ο μέγας Παν απέθανε!" είναι η φράση που γράφει το τέλος του αρχαίου κόσμου. Ο Schwob διαλέγει να δηλώσει ακριβώς την εποχή αυτή· ο λόγος του δουλεύει στις παρυφές, λογίζεται στιγμές που συχνά θεωρήθηκαν περιθωριακές, άσημες, χωρίς ιδιαίτερη λάμψη. Και θέλει να αποδώσει το δικό τους σκοτεινό φως, την αλλόκοτη ομορφιά τους. Ο Marcel Schwob δεν πίστευε στο χάρισμα της δημιουργίας και στην πρωτοτυπία. Ήξερε πως όλα έχουν ειπωθεί, και ξεχαστεί. Η τέχνη του ήταν το χάρισμα του ξεδιαλέγματος και του αμαλγάματος. Ξανάβρισκε την απαρχή όλων των βιβλίων. Δεν αγνοούσε πως τα δικά του βιβλία ήταν φτιαγμένα από τα συντρίμμια πολλών άλλων. Ξεδιάλεγμα και αμάλγαμα, κι ακόμη επίμονη μνήμη των όσων ξεχάστηκαν, οι "Μίμοι" του Schwob είναι ένα παλίμψηστο. Κείμενο που καθρεφτίζει αρχαία ελληνικά αλλά και λατινικά κείμενα, τους πρώτους επιγόνους που λάτρεψε αυτός, τελευταίος επίγονος, και τους ελάσσονες ξεχασμένες πτυχές, λησμονημένα ράφια της βιβλιοθήκης. Σκηνές δραματικές, με έσχατη οικονομία των μέσων, που θα μπορούσαν παρ' όλ' αυτά, να παιχτούν σαν μια διαδοχή σκηνών αρχαίου ελληνικού βίου. Μ' αυτή την έννοια οι "Μίμοι" του Schwob απαντούν στους "Μίμους" του Ηρώνδα, μεταλλάσσοντας ποιητικά τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά του μίμου, φορτίζοντας το περιεχόμενο με τη γνώση του αρχαιοελληνιστή και λατινιστή φιλολόγου και με την έμπνευση του παρακμία δραματουργού και λογοτέχνη. Η σιωπή, η ένταση, ο ανήκουστος κλαυθμός, ο τρόμος -τα ανείπωτα. Η έκδοση συνοδεύεται από επίμετρο και σημειώσεις της μεταφράστριας Λίλιαν Stead - Δασκαλοπούλου, καθώς και εργοβιογραφία.