Ο Σολωμός των Ελλήνων

Εθνική ποίηση και ιδεολογία: Μια πολιτική ανάγνωση

Το μέγεθος και η σημασία ενός λογοτέχνη ή καλλιτέχνη και του έργου του, οσοδήποτε "μεγάλου" ή "μικρού", δεν μπορούν ν' αποδειχτούν με κριτήρια "καθαρά αισθητικά", γιατί τέτοια "κριτήρια", απλά, δεν υπάρχουν, ούτε στο ατομικό ούτε στο συλλογικό υποκείμενο· το "μέγεθος" αυτό μπορεί και πρέπει να καταδειχτεί με ένα αντικειμενικό κριτήριο: την πρόσληψη του υπό εξέταση προσώπου και έργου, δηλαδή την αντοχή του μέσα στο χρόνο, την υποδοχή και την αποδοχή του από τους εκάστοτε νέους δέκτες και φορείς του.Το πρόσωπο και το έργο του, που συγκεντρώνει επάνω του τις σοβαρότερες προϋποθέσεις για τη δοκιμασία και την κατάδειξη της παραπάνω θεωρητικής θέσης, δηλαδή τη διαχρονικότητα, την οικουμενικότητα, θα έλεγα, της παρουσίας του στη συνείδηση του "έθνους" του επί δύο ολόκληρους αιώνες, που καλύπτουν ακριβώς ολόκληρο το χρόνο της ιστορικής ύπαρξης και εξέλιξης αυτού του συλλογικού φορέα, - το πρόσωπο αυτό είναι αναντίρρητα: ο Διονύσιος Σολωμός. (Γιώργος Βελουδής) Εκατόν πενήντα χρόνια από το θάνατό του (1857) ο Σολωμός παραμένει, ακόμα και μετά τη διεθνή επιβολή του Καβάφη, ο σημαντικότερος ποιητής της νεότερης Ελλάδας. Αυτή όμως η γενική, μετά τις πρώτες αμφισβητήσεις του (1833-1859), αναγνώρισή του ως του πρώτου -και μόνου "γνήσιου"- "εθνικού ποιητή" υπήρξε και η αιτία για την παραγνώριση της εξαιρετικής αισθητικής αξίας της ποίησής του, ενώ, ταυτόχρονα, η ιδεολογική εθνικοποίησή του αποτέλεσε και την αφετηρία για την εμπλοκή του σε κάθε τι το "εθνικό". Αυτή ακριβώς η καθυπόταξη του Σολωμού στις ανάγκες και τα κελεύσματα της εθνικής ιδεολογίας αποτελεί και το θεωρητικό κέντρο και την ερευνητική βάση της ερμηνευτικής ανασύστασης της πρόσληψης του προσώπου και του έργου του στους έλληνες δέκτες του, που παρουσιάζεται στο βιβλίο αυτό.