Το τέρας

Το "Τέρας" είναι, δίχως αμφιβολία, το πιο παράξενο και το πιο πρωτότυπο μυθιστόρημα του Ισμαήλ Κανταρέ. Γράφτηκε και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά, σε πιο σύντομη μορφή, σ' ένα λογοτεχνικό περιοδικό στα 1965, την εποχή των "μεγάλων ανακαλύψεων", όπως χαρακτηρίζει ο συγγραφέας εκείνη την περίοδο της δημιουργίας του. Είναι ένα έργο πρωτοποριακό όσον αφορά τη δομή, αλλά και την τεχνική του. Απαγορεύτηκε στην Αλβανία μετά την πρώτη του δημοσίευση και έμεινε στο περιθώριο για ένα τέταρτο του αιώνα. Το "Τέρας" είναι ο περίφημος Δούρειος Ίππος. Ωστόσο, και το Άλογο και η Πόλη που ορθώνεται μπροστά του διαφέρουν ριζικά από την περιγραφή που δίνει ο Όμηρος. Τα πρόσωπα που στοιβάζονται μέσα στα πλευρά του Αλόγου ζουν άλλοτε πριν, άλλοτε μετά το "γεγονός", δηλαδή την πτώση της Τροίας. Κάποιες φορές τα πρόσωπα μένουν αναλλοίωτα ενώ η Τροία μεταμορφώνεται μπροστά στα μάτια τους σε μια μοντέρνα πόλη, με τα καφενεία, τα κτίρια, το αεροδρόμιό της· άλλες πάλι φορές, η πόλη μένει απαράλλαχτη μέσα στο χρόνο ενώ τα πρόσωπα εξελίσσονται σε σύγχρονούς μας αν-θρώπους και ο Δούρειος Ίππος μετατρέπεται σε μια παρατημένη καρότσα. Το "Τέρας" είναι ένα μυθιστόρημα για τον πολιτικό τρόμο που ταλανίζει μια χώρα ολόκληρη. Ένα μυθιστόρημα για την αγωνία, την απόλυτη απάτη και το ψεύδος, που χρησιμοποιούν με τόση δεξιοτεχνία οι δικτατορίες. Δίνοντας μια διαφορετική, "διορθωμένη" εκδοχή για την ιστορία της πτώσης της Τροίας, ο συγγραφέας εξομολογείται ότι εμπνεύστηκε από τον πόθο να "ελαφρύνει τη συνείδηση της ανθρωπότητας", απαλλάσσοντάς την από ένα παμπάλαιο έγκλημα.