Η επιμονή του τραγικού

Το αρχαιοελληνικό τραγικό σε νεοελληνικά λογοτεχνικά κείμενα του 20ού αιώνα

Είναι μάταιο να αναζητηθεί ορισμός για κάτι τόσο βαθιά ριζωμένο στην αρχαιοελληνική θέαση και κατανόηση του κόσμου, όπως το τραγικό, που κανείς αρχαίος Έλληνας δε διανοήθηκε να το διερευνήσει. Αν εξαιρέσουμε τις ενδιαφέρουσες νύξεις της αριστοτελικής "Ποιητικής", η ιδέα του τραγικού αποτελεί δημιούργημα Δυτικοευρωπαίων διανοητών, καλλιτεχνών και φιλοσόφων του τέλους του 18ου και όλου του 19ου αιώνα. Στην επεξεργασία της συνέβαλαν τόσο οι φιλόσοφοι του 20ού αιώνα όσο και κλασικοί φιλόλογοι και ανθρωπολόγοι με αποτέλεσμα ο όρος όχι μόνο να αποκτήσει μοναδική πολυσημία και να γίνει "οντολογικός και αξιολογικός όρος που επιδιώκει ουσιαστικά να αποκαλύψει τη φύση της ζωής και του κόσμου", αλλά και να καταστεί κοινόχρηστος. Όσο οι διανοούμενοι επιχειρούσαν να ορίσουν την έννοια του τραγικού, η δυτική ποιητική και πεζογραφική παραγωγή αναζητούσε στο αρχαιοελληνικό τραγικό έναν τρόπο νοηματοδότησης της ύπαρξης στον ταραγμένο κόσμο του 20ού αιώνα. Στην αγωνιώδη αυτή αναζήτηση συμμετείχε και η νεοελληνική λογοτεχνία. Τα έργα του Κ. Γ. Καρυωτάκη, του Γιώργου Σεφέρη, του Κοσμά Πολίτη, του Νίκου Μπακόλα και της Νίκης Αναστασέα επιβεβαιώνουν την επίμονη παρουσία του τραγικού "σε ένα σύμπαν που έσβησαν τα φώτα του".