Η Κρητική Επανάσταση του 1866

Η επανάσταση που εξερράγη το 1866 και διήρκεσε έως το 1869 συγκλόνισε ολόκληρη την Κρήτη. Διακαής πόθος του κρητικού λαού ήταν η οριστική απομάκρυνση του βάρβαρου Οθωμανού δυνάστη και η ένωση της Μεγαλο-νήσου με το νεότευκτο ελληνικό κράτος. Η είδηση της κήρυξης της ένωσης με την Ελλάδα και η ολοκαύτωση της Μονής Αρκαδίου στο Ρέθυμνο στις 9 Νοεμβρίου 1866, προκάλεσαν έντονη συγκίνηση στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Εφημερίδες απηχούσαν τον παλμό της κοινής γνώμης περιγράφοντας τις αγριότητες των Τούρκων. Εθελοντικά σώματα στέλνονταν στη Μεγαλόνησο για να πολεμήσουν δίπλα στους εξεγερθέντες, ενώ ελληνικά πλοία μετέφεραν πυρομαχικά και εφόδια παραβιάζοντας τον αποκλεισμό του νησιού. Φιλελεύθεροι άνθρωποι ανέλαβαν ενέργειες υπέρ των Κρητών, ίδρυσαν επιτροπές, διενήργησαν εράνους και με συγκινητικά κείμενα ευαισθητοποίησαν την κοινή γνώμη υπέρ των χριστιανών. Η ελληνική κυβέρνηση βρισκόταν σε δεινή θέση, αναγνωρίζοντας βέβαια την τραγική κατάσταση της Κρήτης, ενώ η εσωτερική κατάσταση της χώρας δεν επέτρεπε την υιοθέτηση του επαναστατικού αγώνα. Παρά το διάχυτο λαϊκό ενθουσιασμό και τις προσπάθειες ιδιωτών για υλική συνδρομή της επανάστασης, το επίσημο ελληνικό κράτος από την αρχή του αγώνα κράτησε μια φαινομενική στάση ουδετερότητας, ενώ μυστικά στήριζε την επανάσταση. Από την άλλη μεριά, οι Μεγάλες Δυνάμεις άφησαν τους Κρήτες στη μοίρα τους όντας απρόθυμες να διαταράξουν το status quo της περιοχής. H υπεροπλία των Οθωμανών, η κακή οργάνωση του επαναστατικού αγώνα, οι σκληρές και αντίξοες συνθήκες διεξαγωγής του πολέμου και η μόνιμη έλλειψη εφοδίων και τροφίμων οδήγησαν στην καταστολή της επανάστασης από την οθωμανική ηγεσία. Το μεγάλο θύμα ήταν ο άμαχος πληθυσμός, που αναγκάστηκε να καταφύγει στην προσφυγιά για να διασωθεί. Μέσα από τις σελίδες του "Ε-Ιστορικά" παρουσιάζονται χρόνο με το χρόνο η έκρηξη και η πορεία της επανάστασης και ιστορείται ο άνισος αγώνας των Κρητών εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας. Αναλύονται η στάση του ελληνικού κράτους και η στρατηγική των Μεγάλων Δυνάμεων, ενώ ζωντανεύει η θυσία στο Αρκάδι μέσα από τη συγκλονιστική αφήγηση της ηρωίδας μάνας Χαρίκλειας Δασκαλάκη. Περιέχονται τα κείμενα: - Γιάννης Χρονόπουλος, "Η έναρξη της Κρητικής Επανάστασης (1866-69), τα αίτια της και οι πρώτες συνεννοήσεις" - Γεώργιος Τ. Τσερεβελάκης, "Η κήρυξη της ένωσης με την Ελλάδα και η έναρξη των εχθροπραξιών - οι νίκες των επαναστατών - η ακμή της επανάστασης, (Σεπτέμβριος 1866 - Μάρτιος 1867) - Ζαχαρένια Σημανδηράκη, "Η περίοδος της επανάστασης επί Ομέρ Πασά, (Μάρτιος - Οκτώβριος 1867) - ο Αλή Πασάς" - Ζαχαρένια Σημανδηράκη, "Ο οργανικός νόμος, η εξασθένηση και η λήξη της επανάστασης" - Αννίτα Πρασσά, "Η στάση του ελληνικού κράτους απέναντι στην Κρητική Επανάσταση" - "Η θυσία της Χαρίκλειας Δασκαλάκη για τη θυσία του Αρκαδίου"