Εμφύλιος πόλεμος

Έγγραφα από τα γιουγκοσλαβικά και βουλγαρικά αρχεία

Τα δραματικά γεγονότα του εμφυλίου πολέμου αποτέλεσαν αντικείμενο αμφιλεγόμενων ιστορικών ερμηνειών και έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων για δεκαετίες ολόκληρες. Το πολωτικό κλίμα της ελληνικής κοινωνίας μετά το 1949, τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις του παρελθόντος ήταν αναμφισβήτητα αρνητικοί παράγοντες για τη διαλεύκανση της κρίσιμης αυτής περιόδου της νεοελληνικής ιστορίας. Κυρίως όμως η έλλειψη πρωτογενών πηγών υπήρξε ο περισσότερο ανασταλτικός παράγοντας, εφόσον τα σχετικά αρχεία για μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμειναν απρόσιτα στους ερευνητές. Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα (1974) δημοσιεύτηκαν σποραδικά διάφορα έγγραφα και απομνημονεύματα πρώην στελεχών του ΚΚΕ, που είχαν άμεση ανάμιξη στον εμφύλιο. Όλα όμως αυτά τα δημοσιεύματα χαρακτηρίζονταν κυρίως από εκλεκτικισμό στην επιλογή του υλικού και από υποκειμενισμό στην ανάλυση των γεγονότων. Βασικά μετά την πτώση του κομμουνισμού δημιουργήθηκαν ευνοϊκές προϋποθέσεις για μια νηφάλια προσέγγιση των γεγονότων του εμφυλίου, δεδομένου ότι και το πολωτικό κλίμα αμβλύνθηκε σημαντικά και τα σχετικά αρχεία έγιναν προσιτά. Στην παρούσα έκδοση δημοσιεύονται έγγραφα απ6 τα αρχεία της Γιουγκοσλαβίας και της Βουλγαρίας, χωρών που είχαν άμεση εμπλοκή στον ελληνικό εμφύλιο. Ως παράρτημα παρατίθενται και μερικά ρωσικά έγγραφα. Η αρχειακή έρευνα πραγματοποιήθηκε επί τόπου και καταβλήθηκε προσπάθεια να επιλεγούν όσα από τα ευρεθέvτα έγγραφα κρίθηκαν ως σημαντικότερα. Δυστυχώς ένα μέρος του αρχείου του Τίτο και του Στρατιωτικο-Ιστορικού Ινστιτούτου του Βελιγραδίου έχει καταστραφεί από τους πρόσφατους βομβαρδισμούς. Η συλλογή αυτή είναι ο πρώτος τόμος μιας σειράς εγγράφων που θα δουν στο μέλλον το φως της δημοσιότητας. Τη μετάφραση από τη βουλγαρική, σερβική και ρωσική 6πως και το σχολιασμ6 των εγγράφων, μόνο όπου αυτός κρίθηκε απαραίτητος, επιμελήθηκε ο επιστημονικός συνεργάτης του Ι.MXA. και Λέκτορας Νεότερης και Σύγχρονης Βαλκανικής Ιστορίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. κ. Σπυρίδων Σφέτας. (από τον πρόλογο του βιβλίου)