Ντοστογιέφσκι

Η ζωή και το έργο του

Σε πόσους αλήθεια συγγραφείς η απλή, μη επεισοδιακή ζωή οι ίδιοι πέρασαν συμβαίνει να είναι άσχετη με τη δυναμική του έργου τους... Σ’ αυτή την περίπτωση ο βιογράφος τους μπαίνει στον πειρασμό να μυθιστορηματοποιήσει τη ζωή τους. Και τι κάνει; Συμπληρώνει, μεταφράζει, ανακαλύπτει... Σκέπτεται περισσότερο την τέχνη του παρά την αλήθεια, τον εαυτό του παρά τον ήρωά του. Δεν χρησιμοποιεί ένα μεγάλον άνδρα, χρησιμοποιείται από αυτόν. Αλλά, μπροστά στον Ντοστογιέφσκι, θα αμάρτανε κανείς πιο εύκολα από δειλία παρά από τόλμη. Η ιστορία του είναι τόσο πλούσια σε στιγνές απογοητεύσεις, σε εκπληκτικές χαρές, που θα αισθανόταν κανείς παρόρμηση όχι να την κάνει μυθιστόρημα, αλλά να την υποβαθμίσει. Ο μεγαλοφυής αυτός συγγραφέας λες και οργάνωσε τη ζωή του επάνω στο στιλ των μυθιστορημάτων του, λες και έκανε την ίδια τη ζωή του ένα από τα πιο παθιασμένα του μυθιστορήματα. Η ζωή του, φαίνεται πιο απίθανη κι από τον πιο απίθανο μύθο. Το να την διηγηθείς ευσυνείδητα είναι σαν να προκαλείς τη δυσπιστία του μέσου αναγνώστη. Θα ήθελα να τον πιάσω από το χέρι αυτόν τον μέσο αναγνώστη, να τον κάνω να σκύψει επάνω στις αναφορές της αστυνομίας, προσυπογεγραμμένες στο περιθώριο από τον ίδιο τον αυτοκράτορα, επάνω σ’ αυτές τις εκτός λογικής ερωτικές επιστολές, επάνω σ’ αυτά τα σημειωματάρια όπου η καταγραφή των κρίσεων επιληψίας γειτονεύει με σκιαγραφίες γοτθικών καθεδρικών ναών και με σχέδια νεφελωδών μυθιστορημάτων...