Γεωγραφία πολιτική νέα και αρχαία του νομού Κεφαλληνίας

Κεφαλληνία, Ιθάκη, Άτοκος, Αρκούδι, Κάλαμος, Καστός και Εχινάδες

Ο Αντώνιος Μηλιαράκης (1841-1905), (βλ.και αρ. 223, 243, 256, 281, 284 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών), ιστορικός και γεωγράφος και από τα ιδρυτικά μέλη της "Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος" (ίδρ. 1881), περιγράφει εδώ αναλυτικά και με επιστημονικό τρόπο την αρχαία και τη νεώτερη γεωγραφία και τοπογραφία της Κεφαλονιάς, της Ιθάκης και των γύρω νησιών, με κυριότερο τις Εχινάδες (Κουρτσολάρι). Η τοπογραφική περιγραφή της αρχαιότητας συμπυκνώνει τις πληροφορίες του Ομήρου και του Στράβωνα. Όσον αφορά τη νεώτερη περίοδο, ο συγγραφέας εξετάζει τη φυσική γεωγραφία, την υδρογραφία, τους σεισμούς, τη χλωρίδα και την πανίδα και τη γεωργική παραγωγή των δύο νησιών με ιδιαίτερη αναφορά στο Αργοστόλι. Ο Μηλιαράκης επισκοπεί επίσης τη διοικητική διαίρεση με αναλυτικούς στατιστικούς πίνακες του πληθυσμού (κατά την απογραφή του 1889 καθώς και με βάση τις βενετικές απογραφές του 1583, του Πέτρου Καστροφύλακα, και του 1766-1770) κατά δήμους, επαρχίες και κοινότητες, την κοινωνική κατάσταση των νησιών με τα επαγγέλματα, τη ναυτιλία, τις οδικές συγκοινωνίες, τις αποδημίες, την εκπαίδευση, την εθνογραφία (τους Έλληνες, τους Φράγκους και τους Αλβανούς) και τα επώνυμα των κατοίκων. Οι πληροφορίες του Μηλιαράκη έρχονται εν μέρει να συμπληρώσουν τα στατιστικά στοιχεία του Marino Salomon (αρ. 145 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών). Η αναστατική έκδοση περιέχει (συνημμένο) έγχρωμο γεωφυσικό χάρτη της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης, που συνέταξε ο Μηλιαράκης.