Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στις 13 και 14 Μαΐου 1997 πραγματοποιήθηκε στη Στοά του Βιβλίου διημερίδα με θέμα: "H βιβλιοθήκη στην εκπαίδευση", υπό την αιγίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκδοτών-Βιβλιοπωλών, του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκάριων. Η διημερίδα έφερε στο προσκήνιο, για μια ακόμη φορά, το πρόβλημα των βιβλιοθηκών στη χώρα μας. Λίγους μήνες αργότερα, ο προβληματισμός που αναπτύχθηκε στη διημερίδα επιβεβαιώθηκε με δραματικό τρόπο από τα στοιχεία της πανελλήνιας απογραφικής έρευνας που διεξήγαγε το Ε.ΚΕ.ΒΙ. και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο σχετικά με τις βιβλιοθήκες στη χ...

"Λογοτεχνία και Παιδεία" είναι μια σύζευξη μάλλον πλεοναστική, αφού μέσα στην έννοια της λογοτεχνίας υπάρχει όχι μόνο σπερματικά αλλά συνειδητά και αναγκαία το παιδευτικό, με την ευρύτερη σημασία του όρου, στοιχείο. Ακριβώς αυτή τη διάσταση θέλει να τονίσει και η σύζευξη, που επιπλέον δηλώνει ότι ο συγγραφέας των κειμένων, που περιέχονται σε αυτό το βιβλίο, αντικρίζει το θέμα της λογοτεχνίας από την παιδευτική περισσότερο οπτική γωνία. Δεν κάνει λογοτεχνική κριτική αλλά επιμένει στην προβολή του λογοτεχνικού έργου ως μορφωτικού αγαθού και άρα στην καλύτερη αξιοποίησή του μέ...

Η ανάγνωση της λογοτεχνίας υποκινείται διαρκώς από την απόλαυση. Ποτέ δεν αποτελεί καθήκον, φυσική ή ηθική υποχρέωση. Κατ' αυτόν τον τρόπο σηματοδοτεί το χώρο της ιδιωτικής ζωής αλλά και την ελεύθερη βούληση του ατόμου. Η καλλιέργεια της φιλαγνωσίας και η διαφύλαξη της απολαυστικής ανάγνωσης είναι οι απώτεροι στόχοι των μελετημάτων που περιέχονται σ' αυτό το βιβλίο. Διερευνούν τη σχέση λογοτεχνίας και εκπαίδευσης και παρουσιάζουν συγκεκριμένες προτάσεις για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στο Δημοτικό Σχολείο. Σε ορισμένα από τα μελετήματα του τόμου προτείνονται παιχνίδια κα...

Η Παιδαγωγική της Λογοτεχνίας είναι ένας σχετικά νέος κλάδος της παιδαγωγικής επιστήμης. Βρίσκεται στην περιοχή που η επιστήμη της λογοτεχνίας συναγωνίζεται την επιστήμη της αγωγής ή απλούστερα όπου η λογοτεχνία συναντάει και συνεργάζεται με την αγωγή. Η επιστήμη της αγωγής πολλές φορές στηρίζεται σε κείμενα της λογοτεχνίας και αξιοποιεί τη δύναμη της λογοτεχνίας για να πετύχει παιδαγωγικούς σκοπούς. Συναφώς (πρέπει να) καταβάλλεται φροντίδα και για τη "λογοτεχνική αγωγή" των παιδιών, αλλά και των ενήλικων ατόμων. Στον παρόντα τόμο κατατίθενται σχετικοί προβληματισμοί (σχέσ...

Είναι κοινώς αποδεκτή η άποψη ότι η πρώτη επαφή του παιδιού με το βιβλίο πρέπει να ξεκινά νωρίς, από πολύ μικρή ηλικία. Η διαμεσολαβητική παρουσία του ενηλίκου κατά τα πρώτα στάδια της επαφής του παιδιού με το βιβλίο είναι ιδιαίτερα σημαντική και επομένως ο ρόλος των γονέων και στη συνέχεια του/της νηπιαγωγού καθοριστικός. Στο Νηπιαγωγείο τίθενται οι βάσεις για τη διαμόρφωση της μελλοντικής αναγνωστικής συμπεριφοράς και για την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας. Οι μελέτες που περιέχονται σε αυτό το βιβλίο θέτουν τους βασικούς άξονες μιας προβληματικής σχετικά με τη θέση και...

"Με τη διδακτική ματιά μας προσανατολισμένη στην επικοινωνιακή προσέγγιση της Γλώσσας δεν αποκλείουμε από τις διδακτικές δραστηριότητες κανένα είδος κειμένου που υπηρετεί τις αναρίθμητες επικοινωνιακές περιστάσεις, στις οποίες εμπλέκεται ο κοινωνικός άνθρωπος. Προέχει, επομένως, να επιλεγούν τα κατάλληλα κείμενα που θα συμβάλλουν στο να καταστεί η σχολική τάξη επικοινωνιακό εργαστήρι. Ανάμεσα σ' αυτά μπορούν να συμπεριληφθούν και λογοτεχνικά κείμενα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι εξισώνουμε τη διδασκαλία της λογοτεχνίας με τη διδασκαλία της γλώσσας. Το μάθημα της λογοτεχνία...

[...] Ο ποιητής-κήρυκας της ελευθερίας, ο ειρηνικός ανατροπέας του στατικού, του κατεστημένου και του υπό οιανδήποτε μορφή συμβατικού, ο κατά σύστημα ανακαινιστής, είναι δυνατό να συγχρωτισθεί με μια διαδικασία -όπως φθάσαμε να πιστεύουμε για την παιδεία- συντηρητική; Η ανατρεπτική ορμή και η αναμορφωτική διάθεση που διακρίνουν το έργο του προσφέρονται για την εκπαίδευση; Κι όμως, όπως δείχνουν τα πράγματα, τα κείμενα του Ελύτη δεν προσφέρονται απλώς· αποτελούν τη χρυσή ελπίδα, και το παιδί, σύμφωνο με την ουσία τους, βρίσκει στην ποίησή του τον εαυτό του, ανακαλύπτει ως δι...

Η μελέτη "Λογοτεχνική πρόσληψη στην προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση" προσεγγίζει, με εργαλείο τις σύγχρονες αναγνωστικές θεωρίες, αφενός τις προϋποθέσεις, τους όρους και τους τρόπους πρόσληψης των λογοτεχνικών κειμένων από το μικρό αναγνώστη, ειδικότερα στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πράξης, αφετέρου το ρόλο του διδάσκοντος στη διαδικασία αυτή. Ο όροι, οι προϋποθέσεις και οι τρόποι λογοτεχνικής πρόσληψης εξετάζονται τόσο μέσα από παραδείγματα προσέγγισης λογοτεχνικών κειμένων στο χώρο του νηπιαγωγείου, όσο και μέσα από ανάλυση των κριτηρίων επιλογής των λογοτεχνικών κ...

Το βιβλίο αυτό συνδυάζει τη θεωρία με την πράξη. Ερευνά και καταγράφει τις μικρές ιστορίες από τη γέννησή τους, τα αίτια και τους παράγοντες που διαμόρφωσαν το είδος αυτό της παιδικής λογοτεχνίας, καθώς και την εξέλιξή του στον εκδοτικό χώρο. Σχολιάζεται ο εννοιολογικός προσδιορισμός, η διαφοροποίηση και τα άλλα λογοτεχνικά είδη, οι κύριοι εκπρόσωποι, η κειμενική γλώσσα και η σχέση της με τη γλώσσα του μικρού παιδιού. Συγχρόνως αποτελεί ένα εγχειρίδιο μεθοδολογικής προσέγγισης των λογοτεχνικών κειμένων, της ανάπτυξης της τεχνικής της αφήγησης, τη χρησιμότητα της οποίας επισ...

Το διάβασμα κατά την παιδική ηλικία είναι μια γνήσια παράδοση στη φαντασία και την επιθυμία. Μέσω της προσέγγισης ενός λογοτεχνικού βιβλίου, ο μικρός αναγνώστης ψυχαγωγείται, διαφεύγει με τη φαντασία του σε αλλότριους τόπους, γνωρίζει καλύτερα την κοινωνική πραγματικότητα και εξοικειώνεται με τον περιβάλλοντα κόσμο. Η σύγχρονη παιδική λογοτεχνία, με τον πλούτο της θεματικής της και τις αισθητικές καινοτομίες στον τρόπο γραφής, διαφυλάττει και επαυξάνει τη συγκίνηση της ανάγνωσης και συμβάλλει αποτελεσματικά στη γενικότερη καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας. Σ' αυτό το βιβλίο φι...

Το βιβλίο Γλώσσα και λογοτεχνία στην εκπαίδευση είναι ένας διαρκής προβληματισμός γύρω από τα δύο σημαντικά και πολλαπλώς συμπλεκόμενα θέματα στην εκπαίδευση, τη γλώσσα και τη λογοτεχνία. Έτσι τα δεκαέξι μικρά μελετήματα (τα περισσότερα από τα οποία είναι ανακοινώσεις σε ισάριθμα εκπαιδευτικά συνέδρια της τελευταίας δεκαετίας) αποτελούν αξεχώριστη θεματική ενότητα. Ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει τις σκέψεις και τους προβληματισμούς του συγγραφέα και καθηγητή Πανεπιστημίου Β. Δ. Αναγνωστόπουλου γύρω από τη γλώσσα και την καλλιέργειά της στο σχολείο, την ερα...

Η έκδοση του βιβλίου αυτού εντάσσεται στην ευρύτερη προσπάθεια του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού βιβλίου να προωθήσει την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας και να συμβάλει στη διαφύλαξη της απολαυστικής ανάγνωσης και εντός του σχολείου, καθώς η διδασκαλία της λογοτεχνίας αντιμετωπίζεται μέχρι σήμερα ως ένα παραγωγικό-δημιουργικό μάθημα. Οι μελέτες του τόμου διευρύνουν τη σχέση λογοτεχνίας και εκπαίδευσης ή αναφέρονται σε συγκεκριμένες προτάσεις για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στο σχολείο. Το βιβλίο αποτελεί αξιόλογο βοήθημα όχι μόνο για κάθε εκπαιδευτικό που στοχεύει στην πολ...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια ευέλικτη πρόταση για τη διδακτική προσέγγιση συγκεκριμένων ρεαλιστικών παιδικών αφηγημάτων στο δημοτικό σχολείο. Η πρόταση αφορά πρωτότυπες - δημιουργικές εφαρμογές διαθεματικής προσέγγισης μέσα από λογοτεχνικά κείμενα στη θεματική ενότητα «Διαζύγιο και οικογενειακές σχέσεις». Η γλωσσική - παιδαγωγική αυτή μελέτη παρουσιάζει ενδιαφέρον για τους ερευνητές της γλώσσας και της επικοινωνιακής μεθόδου διδασκαλίας, τους λογοτέχνες και τους εκπαιδευτικούς οι οποίοι θα αντλήσουν διδακτικό υλικό για να πειραματιστούν με αυτό στην τάξη για τη διδασκαλία τη...

Στο βιβλίο αυτό η λογοτεχνική θεωρία αντιμετωπίζεται ως μια δυνατότητα για τον καθηγητή της λογοτεχνίας να φτάσει σε μια κριτική κατανόηση της φύσης του αντικειμένου της λογοτεχνίας, των πάγιων αλλά και των εναλλακτικών απόψεων για τους σκοπούς και τους τρόπους της διδασκαλίας του ως μια ευκαιρία να αναστοχαστεί για το τι πιστεύει πως είναι η λογοτεχνία και τι η διδασκαλία της τι διακηρύττουν για το ίδιο ζήτημα οι οργανωτικές προδιαγραφές του μαθήματος πόσο η άποψή του συγκλίνει με ή αποκλίνει από τις προδιαγραφές αυτές. Με μια κριτική χρήση της λογοτεχνικής θεωρίας, ο καθ...

[...]Η λογοτεχνία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη γλώσσα και με την κοινωνία. Αποτελεί ένα πεδίο, το οποίο, όπως γράφει ο Ελύτης αναφερόμενος στην ποίηση, "συγκεφαλαιοί την πολιτείαν, αντανακλά το φως πάσης ιστορικής εποχής". Aποτελεί έναν από τους φορείς της συλλογικής μνήμης και συνείδησης της κοινωνίας και εκφράζει όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστα την αυτοσυνειδησία της. Ως πολιτισμικό σύστημα δεν αποτελεί "περιθωριακή και επουσιώδη πλευρά της ζωής μας", αντιθέτως συνιστά το πεδίο όπου διαρθρώνεται η σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο. Όπως κάθε λογοτεχνία έτσι και η νεοελληνική,...

Η παιδαγωγική της λογοτεχνίας είναι ένας σχετικά νέος κλάδος της παιδαγωγικής επιστήμης. Βρίσκεται στην περιοχή που η επιστήμη της λογοτεχνίας συναγωνίζεται την επιστήμη της αγωγής ή απλούστερα όπου η λογοτεχνία συναντάει και συνεργάζεται με την αγωγή. Η επιστήμη της αγωγής πολλές φορές στηρίζεται σε κείμενα της λογοτεχνίας και αξιοποιεί τη δύναμη της λογοτεχνίας για να πετύχει παιδαγωγικούς σκοπούς. Συναφώς (πρέπει να) καταβάλλεται φροντίδα και για τη "λογοτεχνική αγωγή" των παιδιών, αλλά και των ενήλικων ατόμων. Στον παρόντα τόμο συνεχίζεται η κατάθεση σχετικών παιδαγωγι...

Η ανάγνωση της λογοτεχνίας υποκινείται διαρκώς από την απόλαυση. Ποτέ δεν αποτελεί καθήκον, φυσική ή ηθική υποχρέωση. Κατ' αυτόν τον τρόπο σηματοδοτεί το χώρο της ιδιωτικής ζωής αλλά και την ελεύθερη βούληση του ατόμου. Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας και η διαφύλαξη της απολαυστικής ανάγνωσης είναι οι απώτεροι στόχοι των μελετημάτων που περιέχονται σ' αυτό το βιβλίο. Διερευνούν τη σχέση λογοτεχνίας και εκπαίδευσης και παρουσιάζουν συγκεκριμένες προτάσεις για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στο Δημοτικό σχολείο. Σε ορισμένα από τα μελετήματα του τόμου προτείνονται παιχνίδι...

Η λογοτεχνία συμβάλλει στην πολυδιάστατη καλλιέργεια του παιδιού/μαθητή τόσο στον τομέα της αισθητικής όσο και στην ψυχολογική, κοινωνική και γνωστική ωρίμανσή του. Συλλαμβάνοντας τον "κόσμο" στην πολλαπλότητα και τη συνθετότητά του, προκαλεί τέρψη και συγκίνηση, ενώ παράλληλα λειτουργεί ως δίαυλος για τη γνωριμία του παιδιού με τη γύρω πραγματικότητα. Οι μελέτες του συλλογικού αυτού τόμου ανιχνεύουν με ποικίλους τρόπους τη σχέση λογοτεχνίας και εκπαίδευσης και αναφέρονται άμεσα ή έμμεσα στην αναμόρφωση της λογοτεχνίας ως διδακτικού αντικειμένου στο σχολείο. Οι συγγραφείς τ...

Ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μελέτες αυτού εδώ του τόμου είναι η παιδαγωγική διάσταση, όχι στην αφηρημένη ή υπεργενικευτική της εκδοχή, αλλά στην παιδευτική της δύναμη. Οι απόψεις που διατυπώνει και οι θέσεις που λαμβάνει η συγγραφέας αποτελούν προϊόν μακράς εκπαιδευτικής πείρας. Πολλές απ' αυτές παρουσιάστηκαν σε διάφορα συνέδρια, εκπαιδευτικά σεμινάρια και ημερίδες, και δοκιμάστηκαν στην πράξη. Με το σκεπτικό ότι σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, είναι πιο σημαντικό να μάθουν οι μαθητές να θέτουν ερωτήματα, παρά να δίνουν απαντήσεις, η συγγραφέας προσπαθ...