Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Θουκυδίδου "Αρχαιολογία" 1, 20: Τα μεν ουν παλαιά τοιαύτα ηύρον, χαλεπά όντα παντί εξής τεκμηρίω πιστεύσαι. Οι γαρ άνθρωποι τας ακοάς των προγεγενημενων, και ην επιχώρια σφίσιν ή, ομοίως αβασανίστως παρ' αλλήλων δέχονται. [...] Ούτως αταλαίπωρος τοις πολλοίς η ζήτησις της αληθείας, και επί τα έτοιμα μάλλον τρέπονται. Θουκυδίδου "Πεντηκονταετία" Ι 97. 2: Έγραψα δε αυτά και την εκβολήν του λόγου εποιησάμην διά τόδε, ότι τοις προ εμού άπασιν εκλιπές τούτο ην το χωρίον και ή τα προ των Μηδικών Ελληνικά ξυνετίθεσαν ή αυτά τα Μηδικά· τούτων δε όσπερ και ήψατο εν τη Αττική ξυ...

Ο Θουκυδίδης πέτυχε ένα μοναδικό επίτευγμα: έθεσε την πιο αυστηρή αντικειμενικότητα στην υπηρεσία μιας έντονα προσωπικής δημιουργίας και αντιμετώπισε τα προβλήματα με τη βοήθεια της λογικής που τη θεώρησε ικανή όχι μόνο να οργανώνει τα ιστορικά δεδομένα αλλά και να αναπληρώνει την έλλειψή τους. Στις τέσσερις μελέτες του βιβλίου φωτίζεται η εσωτερική πορεία της μεθόδου του και τα στάδια της εξέλιξης της.

Το 6ο και το 7ο βιβλίο του Θουκυδίδη αποτελούν τα λεγόμενα "Σικελικά" και αναφέρονται στην εκστρατεία των Αθηναίων στη Σικελία (415-413 π.Χ.). Είναι τα πιο καλοδουλεμένα τμήματα των Ιστοριών του Θουκυδίδη· συγκεκριμένα, η περιγραφή της αναχώρησης του στόλου από τον Πειραιά (Ζ. 30-32), της ναυμαχίας στο μεγάλο λιμάνι των Συρακουσών (Η. 70-72) και κυρίως της σφαγής των Αθηναίων στον Ασσίναρο ποταμό (Η. 84) θεωρούνται μέχρι και σήμερα μερικά από τα καλύτερα κομμάτια της παγκόσμιας λογοτεχνίας, πράγμα που δείχνει ότι ο ιστορικός δεν περιγράφει απλώς με τρόπο ωμό και ρεαλιστικό...

Με ιδιοφυή κριτική οξυδέρκεια και εκπλήσσουσα αντικειμενικότητα και ακρίβεια ο Αθηναίος ιστορικός, μας κληροδότησε ένα "κτήμα εσαεί ή αγώνισμα ες το παραχρήμα". Και ένα διαρκές μέγιστο μάθημα, εφόσον παρόμοια γεγονότα θα συμβαίνουν ή θα απειλούνται πάντοτε όσο η φύση του ανθρώπου θα μένει η ίδια. "Γιγνόμενα και αιεί εσόμενα έως αν η αυτή φύσις ανθρώπων η" (111,82,2). Ο Θουκυδίδης δεν περιγράφει τον φλοιό των γεγονότων, διεισδύει και ανατέμνει την ένδον φυσιολογία τους, δηλαδή τα πάθη, τις αρετές και τις ενδημούσες κακίες των ανθρώπων. Φιλαλήθης, αμερόληπτος, ψύχραιμος...

Οι ειδικοί λένε, και έχουν βέβαια δίκιο, ότι ο Ηρόδοτος είναι ο ιδρυτής, ο πατέρας, της Ιστορίας ως επιστημονικού κλάδου. Μάλιστα, ένας Άγγλος ιστορικός, ο Τζάστιν Μαρότσι, στον τίτλο ενός βιβλίου του τον αποκαλεί "ο άνθρωπος που επινόησε την Ιστορία"! Εγώ πάλι, από πολύ μικρός που πρωτοήρθα, μάλλον τυχαία, σε επαφή με κάποιες από τις ιστορίες του, τον είχα πλάσει στην παιδική μου φαντασία σαν έναν υπέργηρο, γλυκύτατο παππού με άσπρα γένια και μουστάκια, λίγο σκυφτό, με μάτια βαθουλωτά, σκεπασμένα από πυκνά φρύδια που του άρεσε να κάθεται στην πολυθρόνα του και να διηγείτα...

Ο Ηρόδοτος, ο ιστορικός που θαυμάστηκε αλλά και αμφισβητήθηκε με ιδιαίτερο πάθος, φαίνεται πως στις μέρες μας έρχεται ξανά στο προσκήνιο με το έργο του, το οποίο αποκτά -για άλλη μια φορά στην "ιστορία της πρόσληψής του" - πολιτική επικαιρότητα. Η παρούσα συλλογή, που περιλαμβάνει δεκατέσσερις μελέτες διακεκριμένων φιλολόγων επιχειρεί αφενός να καταστήσει γνωστές σε ένα ευρύτερο κοινό βασικές όψεις του έργου του Ηροδότου, αφετέρου να προβάλλει τις διαφορετικές ερευνητικές προσεγγίσεις που εφαρμόστηκαν στη μελέτη του έργου αυτού. Ο τρόπος σύνθεσης των "Ιστοριών", η δομ...

Αν πραγματευόμουν την εξιστόρηση των γεγονότων με τρόπο παρόμοιο με τους άλλους, θα μπορούσα να συζητήσω προεισαγωγικά μερικά θέματα, όσο αυτό ήταν πρόσφορο, και να προχωρήσω στη συνέχεια της εξιστόρησής μου· αν είχα προσδιορίσει μικρή έκταση εξιστόρησης, θα είχα τον καιρό να απολαύσω τον καρπό από τις προεισαγωγικές παρατηρήσεις· επειδή όμως υποσχέθηκα ότι σε λίγα βιβλία θα εξιστορήσω τα γεγονότα όσο μπορώ, αλλά και θα περιλάβω χρονική έκταση μεγαλύτερη από χίλια εκατό χρόνια, είναι απαραίτητο να παραμερίσω τη μεγάλη έκταση των προεισαγωγικών παρατηρήσεων και να προχωρήσω...

Ο Κ. Πορφύρης γεννήθηκε στη Ζάκυνθο των αρχών του εικοστού αιώνα, αλλά έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε άλλους τόπους και σε άλλες συντεταγμένες. Η προσωπικότητά του ωστόσο υπήρξε ο αγαθός καρπός ενός δημιουργικού συγκερασμού, οι συνιστώσες του οποίου αλληλοτροφοδοτούνταν και αλληλονοηματοδοτούνταν. Η συνείδηση μιας ισχυρής τοπικότητας, η πνευματική και πολιτική παράδοση του Ριζοσπαστισμού που αντλούσε από την ίδια την επτανησιακή ιστορία, η κοινωνική ευαισθησία που κρυσταλλωνόταν στην κομμουνιστική ιδεολογία, οι προκλήσεις της σύγχρονής του ελληνικής πραγματικότητ...

[...] Στις γραμμές που ακολουθούν, θα παρουσιάσουμε αρχικά την "Αρχαιολογία" του Θουκυδίδη στο αρχαίο κείμενο, σε μετάφραση και σε νοηματική περίληψη, και στη συνέχεια θα πραγματευθούμε τις βασικές ιδέες της "Αρχαιολογίας", τις οποίες επισημάναμε ήδη -την ιδέα της δύναμης, της πολιτικοκοινωνικής σταθερότητας, της προόδου, αλλά και την αντίληψη του Θουκυδίδη για την ανθρώπινη φύση -και οι οποίες απασχόλησαν και απασχολούν τους ανθρώπους από τότε που αποφάσισαν να ζήσουν σε οργανωμένες κοινωνίες. (από την εισαγωγή του βιβλίου)

Στο παρόν βιβλίο ο συγγραφέας εξετάζει το πολύπλευρο έργο του Ξενοφώντα προσδίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στα ιστορικά του πονήματα και στον τρόπο που αυτά συμπλέκονται με καθοριστικούς σταθμούς της περιπετειώδους στρατιωτικής του πορείας. Με τη μέθοδο αυτή φωτίζονται άγνωστα στοιχεία της ζωής του Αθηναίου ιστορικού και φιλοσόφου, που άσκησε σημαντική επίδραση στις μετέπειτα γενιές. Η εμπεριστατωμένη μελέτη του Anderson έδωσε το έναυσμα για μια γόνιμη αναθεώρηση του Ξενοφώντειου corpus, που τώρα θεωρείται δίκαια μια πράγματι πολύτιμη πηγή για τη βαθύτερη κατανόηση μιας ευρείας...

Ιστορικός, φιλόσοφος ή δημοσιογράφος; Η αρχαιότητα αρχικά τον κατέταξε στους φιλοσόφους και αργότερα στους ιστορικούς. Η ελληνιστική εποχή τον αποθέωσε δίνοντάς του μια θέση δίπλα στον Ηρόδοτο και το Θουκιδίδη, γεγονός που στην εποχή μας θεωρήθηκε σχεδόν ιεροσυλία. Σε ποια κατηγορία είναι άραγε πιο σωστό να κατατάξουμε σήμερα τον Ξενοφώντα και πως μπορούμε να αξιολογήσουμε τη συνολική προσφορά του στην ελληνική γραμματεία; Πρόκειται για μια πολυδιάστατη προσωπικότητα που κινείται στο χώρο της ιστορίας αλλά και της φιλοσοφίας, της πολιτικής και της συγγραφής τεχνικών εγχειρι...

Στο έργο του, "Κύρου Ανάβασις", την πρώτη μαρτυρία στρατιωτικής επιχείρησης, ο Ξενοφών αφηγήθηκε πώς, εν έτει 401 π.Χ., μια ομάδα Ελλήνων μισθοφόρων ταξίδεψε ανατολικά για να πολεμήσει υπό τις διαταγές του Πέρση πρίγκιπα Κύρου του Νεότερου, στην προσπάθειά του να αρπάξει το θρόνο από τον αδελφό του, Αρταξέρξη Β΄. Στο συναρπαστικό αυτό έργο της ελληνικής στρατιωτικής ιστορίας, ο Γουότερφιλντ μιλάει για ό,τι δεν είχε ειπωθεί ποτέ στην αφήγηση του Ξενοφώντα: για τη βιαιότητα των αρχαίων μαχών, τη ζωή των Ελλήνων και των Περσών στρατιωτών, καθώς και για θέματα πολιτικής, ιστ...

Η διοίκηση ως επιστήμη ξεκίνησε στην Ελλάδα γύρω στο 400 π.Χ. από τον Ξενοφώντα (περίπου 431-355 π.Χ.). Ο Ξενοφών στα βιβλία του (στον "Οικονομικό", που αναφέρεται στη διαχείριση της ιδιωτικής περιουσίας, στο Περί Προσόδων, που αναφέρεται στη διαχείριση της δημόσιας περιουσίας, αλλά και στα Απομνημονεύματα, που αναφέρονται σε διαλόγους του Σωκράτη) παρουσιάζει, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, σημαντικές και προκλητικά επίκαιρες σκέψεις πάνω στο αντικείμενο της Διοίκησης. Ο Ξενοφών αναφέρεται σχεδόν αποκλειστικά στη διοίκηση του ανθρώπινου παράγοντα και υπαι...