Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[Στη διάλεξη αυτή, στο Ινστιτούτο Γκράμσι στην Ιταλία] ο Σαρτρ δείχνει τη συνέχεια μεταξύ του Είναι και το μηδέν και της Κριτικής, όπως και τις εγελιανές συγγένειες του δεύτερου έργου, φωτίζοντας, παράλληλα, με ενδιαφέροντα τρόπο την προσέγγισή του στην υποκειμενικότητα και υπογραμμίζοντας τον μη υποκειμενιστικό (μη ιδεαλιστικό) χαρακτήρα της σκέψης του. Εκτός αυτού, η συζήτηση [που ακολουθεί] περιέχει σημαντικές παρεμβάσεις εκ μέρους αξιόλογων ιταλών διανοουμένων, όπως ο Έντσο Πάτσι, ο Τσέζαρε Λουπορίνι, ο Γκαλβάνο Ντέλλα Βόλπε, ο Λούτσιο Κολλέττι, που μας προσφέρουν μια δ...

Τα δύο κείμενα που περιέχονται σε αυτόν τον τόμο τα χωρίζει ένα διάστημα 23 χρόνων (1979-2002). Γράφτηκαν και τα δυο από διακεκριμένους πρόσφυγες από την πρώην Ανατολική Ευρώπη - ο Ferenc Feher είναι Ούγγρος, πρώην σύζυγος της Agnes Heller και μαθητής στη νεότητά του, όπως κι εκείνη, του ίδιου του Λούκατς· ο Krzysztof Ziarek, λίγο νεώτερος, είναι Πολωνός- στις Ηνωμένες Πολιτείες και συζητούν τρεις μεγάλες φιλοσοφικές μορφές του εικοστού αιώνα -τον Γκέοργκ Λούκατς, τον Τέοντορ Β. Αντόρνο και τον Μάρτιν Χάιντεγγερ- που ασχολήθηκαν κατά ιδιάζοντα τρόπο με τα αισθητικά ζητήματα...

Στο επίκεντρο αυτής της μελέτης είναι το πρόβλημα της κοινωνικής λειτουργίας της τέχνης, με αναφορά στη σχέση της με την πολιτική. Ο συγγραφέας, αποδεχόμενος την αρχή για την αυτονομία του καλλιτέχνη από την πολιτική -την όποια πολιτική-, τονίζει ότι η παραβίασή της είναι σε βάρος της γνησιότητας της τέχνης και της κοινωνικής λειτουργίας της. Στο πνεύμα αυτό προβαίνει σε μια κριτική θεώρηση του σοσιαλιστικού ρεαλισμού με αναφορά στο Λούκατς και στη σχέση Λούκατς Μπρεχτ, που από τη δεκαετία του 1930 και μετά δέσποζε στις συζητήσεις για τη μαρξιστική αισθητική. Ο συγγραφέα...

Πέντε ζωηρά επεισόδια, μη τυπικές μορφές ζωής, στο βαρδάριο-παραβαρδάριο σκηνικό της Θεσσαλονίκης, τέλη της δεκαετίας του ’50 - αρχές της δεκατίας του ’60, ξετυλίγονται το ένα μετά το άλλο στο Πρώτο Μέρος του βιβλίου. Για να δώσουν τη σκυτάλη σε μια πέρα για πέρα τυπική συνέχεια: τη στοιχειώδη λογική του Δεύτερου Μέρους, με τους αφηρημένους κανόνες που είχαν, κατά βάθος, υπόψη τους οι επί σκηνής ήρωες και ηρωίδες εκείνης της επεισοδι(α)κής πραγματικότητας, κατά τις λεκτικές, και όχι μόνο, αντιδράσεις τους. Ζωντανή δράση και άκαμπτοι κανόνες σε διαλεκτική συνάντηση; Ναι, ακρ...

Τα δοκίμια που συγκεντρώνονται σ' αυτόν τον τόμο αναφέρονται σε διάφορα θέματα, που δείχνουν να μην έχουν σχέση μεταξύ τους: την ψυχανάλυση, τη γλώσσα, τις κοινωνικές επιστήμες, την τεχνολογία, την πολιτική οικονομία. Ωστόσο τα συνέχει κατά βάθος μια κοινή έγνοια. Τα δοκίμια κατατείνουν στο να καταρρίψουν την οίηση της "επιστημονικότητας", έσχατου μύθου των προαιώνιων καταπιεστικών μηχανισμών που εξακολουθούν να υφίστανται. Κατατείνουν επίσης (και κυρίως) στο να καταδείξουν ότι αυτή η απόρριψη όχι μόνο δεν μας αφοπλίζει, αλλά είναι και αναγκαία προϋπόθεση για να αντιμετωπίσ...

"Η φιλοσοφία πρέπει να σπουδάζεται όχι για να μας δώσει οριστικές απαντήσεις στα ερωτήματά της... αλλά μάλλον για τα ίδια αυτά ερωτήματα... επειδή πλαταίνουν την αντίληψή μας για το τι είναι δυνατό, πλουτίζουν τη δημιουργική μας φαντασία και περιορίζουν τη δογματική αυτοπεποίθηση που κρατά κλεισμένο το πνεύμα στη θεωρητική έρευνα. Αλλά, προπαντός, γιατί χάρη στο μεγαλείο του Σύμπαντος που αντικρύζει η φιλοσοφία, το πνεύμα γίνεται κι αυτό πλατύ και ικανό για την ένωσή του εκείνη με το Σύμπαν, που αποτελεί το υψηλότερο του αγαθό." Με τέτοια απλή, αλλά διόλου απλουστευτική γλ...

Κυκλοφόρησε εντελώς ανανεωμένο το κλασικό έργο του Μπέρτραντ Ράσσελ "Τα Προβλήματα της Φιλοσοφίας". Η εξαιρετική αυτή σύντομη, γλαφυρή και ενδιαφέρουσα εισαγωγή στη φιλοσοφία παρουσιάζεται σε νέα μετάφραση, ενώ την εισαγωγή και την επιμέλεια έχει κάνει ο Καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης, Γιώργος Ρουσόπουλος. Το βιβλίο, που συνεχίζει να προσελκύει το ευρύ αλλά και το ειδικό αναγνωστικό κοινό, διατηρεί την επικαιρότητά του χάρη στο σαφή και διεισδυτικό τρόπο με τον οποίο ο συγγραφέας μάς εισάγει σε βασικά προβλήματα της Φιλοσοφίας. Χωρισμένο σε δεκαπ...

Από την εποχή του Καρτέσιου, η Δυτική σκέψη χαρακτηρίζεται από βαθιές διχοτομίες, όπως ύλη-πνεύμα, αντικειμενικό-υποκειμενικό, γεγονότα-αξίες. Ο Χίλαρυ Πάτναμ, ένας από τους κορυφαίους φιλοσόφους του καιρού μας, αναπτύσσει σε αυτό το έργο την πρότασή του για την υπέρβαση των διχοτομιών, τον εσωτερικό ρεαλισμό, σύμφωνα με τον οποίο η αλήθεια εξαρτάται από το εννοιολογικό μας σύστημα, αλλά είναι, ωστόσο, "πραγματική αλήθεια". Ο φιλόσοφος αντιδρά στο σχετικισμό στην ηθική, τονίζοντας ότι οι "ηθικές εικόνες του κόσμου" είναι απαραίτητες στη ζωή μας, και παρουσιάζει την Καντιανή...

Ένας Γερμανός φιλόσοφος, ο Martin Heidegger, βλέπει έναν πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Van Gogh που απεικονίζει ένα ζευγάρι παπούτσια. Ο πίνακας τον εντυπωσιάζει και του αφιερώνει ένα εκτενές σχόλιο. Ένας Αμερικανός ιστορικός τέχνης, ο Meyer Schapiro, διαβάζει το σχόλιο του φιλοσόφου και διατυπώνει γραπτώς τις αντιρρήσεις του. Ένας Γάλλος φιλόσοφος, ο Jacques Derrida, διαφωνεί και με τους δύο, προχωρεί σε μια συγκριτική ανάγνωση των θέσεών τους και συγγράφει επ' αυτού ένα δοκίμιο. Τέλος ο Αμερικανός ιστορικός, ο Σαπίρο, επανέρχεται -έχοντας υπόψη του, χωρίς να το ομολογεί, τ...

Ο Μάρτιν Χάιντεγκερ συγκαταλέγεται στους σπουδαιότερους φιλοσόφους του 20ού αιώνα, και το έργο του αποτέλεσε το ερέθισμα για πολλά πρωτότυπα και συναρπαστικά επιτεύγματα της νεωτερικής σκέψης. Η παρουσία του στις πανεπιστημιακές αίθουσες ήταν σαγηνευτική, και τη δεκαετία του 1920 προσήλκυε τους ευφυέστερους νεαρούς διανοούμενους της Γερμανίας. Πολλοί από αυτούς ήταν Εβραίοι, οι οποίοι θα έπρεπε εν τέλει να συμβιβάσουν τη φιλοσοφική και συχνά προσωπική αφοσίωσή τους στον Χάιντεγκερ με τις επαίσχυντες πολιτικές του αντιλήψεις. Το 1933 ο Χάιντεγκερ συνέδεσε την τύχη του με...

Τα κείμενα του Martin Heidegger που παρουσιάζονται εδώ (από τα μαθήματα του Μαρβούργου του 1925 και του 1928) προσφέρουν στον αναγνώστη μια εξαιρετικά πιστή, προσιτή και βαθιά ερμηνεία της φαινομενολογίας, αναδεικνύοντας παράλληλα την άγνωστη στο ελληνικό κοινό φαινομενολογική διάσταση της φιλοσοφίας του Heidegger. Και τα δύο κείμενα αναλύουν στη διαπλοκή τους τρεις θεμελιώδεις φιλοσοφικές έννοιες, έτσι όπως υιοθετήθηκαν από τη φαινομενολογία: την αποβλεπτικότητα, το a priori και την κατηγορική εποπτεία. Χωρίς να απομακρύνεται από την "ορθόδοξη" φαινομενολογία του δασκάλου...

Επιλέξαμε κάτι κοινό στη μεταφυσική και στην ψυχολογία, το πρόβλημα της ελευθερίας. Επιχειρούμε να υποστηρίξουμε ότι κάθε διάλογος ανάμεσα στους αιτιοκράτες και στους αντιπάλους τους υπονοεί μια πρότερη σύγχυση της διάρκειας με την έκταση, της διαδοχής με την ταυτοχρονία, της ποιότητας με την ποσότητα: άπαξ και ξεδιαλύνουμε αυτή τη σύγχυση, θα δούμε πιθανώς να εξανεμίζονται οι αντιρρήσεις που εγέρθηκαν ενάντια στην ελευθερία, οι ορισμοί που της δίνουμε και, κατά μία έννοια, το ίδιο το πρόβλημα της ελευθερίας. Αυτή η απόδειξη αποτελεί αντικείμενο του τρίτου μέρους του πονήμα...

Ακόμη κι όταν το νόημα είναι χαραγμένο στην πέτρα [...], όπως οι πτυχές ενός κίονα ή η μορφή ενός γλυπτού, δεν είναι οριστικό και άκαμπτο μπορεί να συνιστά κάλεσμα, υπόνοια, παραίνεση, επίκληση' μπορεί να προσανατολίζει, πρωτογενώς, προς κάποιο ιδεώδες ζωής, τον νοητικό-ψυχικό μου κόσμο και, πριν απ' αυτό, τις εκφραστικές συσπάσεις του ίδιου μου του σώματος, τη δυναμική υπαρκτική μου προδιάθεση. Μια καμπύλη ή μια αιχμή, που συμβάλλουν στην ένυλη μορφικότητα ενός πολιτισμικού αντικειμένου, δεν εκφέρουν απλώς μια διατυπωμένη ιδεολογία ή θεολογία, τις οποίες όντως ενδέχεται να...

Tην ενσωματωμένη ανοησία των κυμαινόμενων εννοιών πώς την αντιμετωπίζεις; Τη δειλία του υπονοητικού λόγου; Τα αμφίσημα και ερμαφρόδιτα; Και τις ορδές του φιλολογικού μπλαμπλαλισμού; Και εκείνη την επιστημονική συμπλοκή και διαπλοκή του αναφορικού παραπομπισμού; Τη δήθεν τέχνη της επιστημονικής φιλοσοφικότητας; Τις παγίδες της κουλτούρας της καθιερωμένης ακαδημαϊκής ευπρέπειας; Το πολιτικό γλωσσικό ερπετό; Την ηθικοθρησκευτική φοβική υπνηλία; Και εδώ «...ας θυμηθούμε τις μεγάλες αγυρτείες των λέξεων...». Ξέρω ότι συμφωνείς μαζί μου. Πρώτα να δεις τη λέξη. Μετά τη λέξη στην π...