Εβραίοι - Ιστορία

"Τα πάθη των Εβραίων" του Γιώργου Κοτζιούλα

Επέκεινα (2020)

Tο μικρό αυτό πόνημα προσπαθεί να συμβάλλει στην μελέτη της ιστορίας των Ελλήνων Εβραίων στην διάρκεια της κατοχής και πώς η ευαίσθητη ματιά του Γιώργου Κοτζιούλα την συνέλαβε και προσπάθησε να την κοινοποιήσει στο δύσκολο, όσο και παρθένο, κοινό των ανταρτών και των ελεύθερων χωριών της Ηπείρου το 1944. Αυτή η εκδοτική προσπάθεια τοποθετεί το συγκεκριμένο έργο πλάι σε άλλα, όπως τον "Βασιλικό" του Μάτεσι, την "Ραχήλ" του Ξενόπουλου, την "Εσθήρ" του Βαφόπουλου, "Τα μωρά τα φέρνει ο πελαργός" των Ρέππα-Παπαθανασίου, την "Πέστροφα Δουνάβεως" του Μισέλ Φάις που έχουν ανάλογ...

Ολοκαύτωμα στη Θεσσαλονίκη

Αλεξάνδρεια (2020)

Πριν από το ξέσπασμα του πολέμου ζούσαν στη Θεσσαλονίκη περισσότεροι από 50.000 Εβραίοι. Η ιταλική παρουσία στην πόλη ήταν διαρκής χάρη στην επαφή των Ιταλών με αρκετούς Εβραίους που είχαν διατηρήσει την ιταλική υπηκοότητα. Η μακρόχρονη αυτή σχέση κλονίστηκε το 1938 με την εφαρμογή στην Ιταλία των φυλετικών-ρατσιστικών νόμων που εξοβέλιζαν τους Εβραίους από τη δημόσια ζωή. Το πρώτο μέρος του βιβλίου εξετάζει τη σχέση των Ιταλών με ένα μέρος της εβραϊκής κοινότητας τα χρόνια μέχρι το ξέσπασμα του πολέμου. Το χρονικό του διωγμού των Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τους ναζί...

Το τέλος της εβραϊκής νεοτερικότητας

Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου (2020)

Η εβραϊκή νεοτερικότητα ξετυλίχτηκε μεταξύ Διαφωτισμού και Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ανάμεσα στις ζυμώσεις που προετοίμασαν τη Χειραφέτηση και στο τραύμα που επέφερε η ναζιστική γενοκτονία. Άνθισε μέσα στους δυο αυτούς αιώνες με επίκεντρο την Ευρώπη, δημιουργώντας ένα ασυνήθιστο κύμα πνευματικού, λογοτεχνικού, επιστημονικού και καλλιτεχνικού πλούτου. Όμως η διαδρομή της εβραϊκής νεοτερικότητας εξαντλήθηκε. Αφού είχαν σταθεί βασική εστία της κριτικής σκέψης του δυτικού κόσμου, οι εβραίοι βρέθηκαν, με μια παράδοξη αντιστροφή, στην πλευρά της κυριαρχίας. Οι διανοούμενοι ανακλήθηκ...

Ωδίνες θανάτου

Αλεξάνδρεια (2020)

Το χρονικό ενός Σαλονικιού Εβραίου στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης Άουσβιτς, Μαουτχάουζεν, Μελκ, Έμπενζεε και τα μετά την απελευθέρωση. Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη, ο Μωσέ Αελιών στάλθηκε, 17 ετών, στο Άουσβιτς μαζί με την οικογένειά του. Μονάχα αυτός επιβίωσε από εκεί, όπως κι από τη φοβερή "πορεία θανάτου" και τα άλλα στρατόπεδα που γνώρισε στη συνέχεια. Μετά την απελευθέρωσή του, το 1945, βρέθηκε στην Ιταλία, απ’ όπου πέρασε στο Ισραήλ σαν «παράνομος» μετανάστης. Στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας κατατάχθηκε στον στρατό, όπου παρέμεινε για είκοσι δύο χρόνια. Σ’ όλο αυτό...

Η δημόσια ιστορία ως συγκρουσιακό θέμα

Ταξιδευτής (2019)

Οι περισσότεροι θεωρούν ότι η κοινωνία σήμερα γνωρίζει πολλά για το Ολοκαύτωμα. Η αλήθεια είναι, βέβαια, όπως επιβεβαιώνει και το συγκεκριμένο βιβλίο, ότι ο κόσμος γνωρίζει ελάχιστα, αφού πολύ συχνά έχει την τάση να μεταφράζει τα γεγονότα με βάση τη δική του πολιτική και εθνική λογική, γεγονός που τον αποτρέπει να κατανοεί την πραγματικότητα. Σήμερα πληθαίνουν οι τόποι μνήμης, οι ημέρες μνήμης, οι λογής λογής εκδηλώσεις γύρω από τη γενοκτονία. Πληθαίνουν, όμως, και οι αρνητές του Ολοκαυτώματος. Και αναρωτιέμαι πώς μπορούν να προσλάβουν οι νεότερες γενιές τα σχετικά με τη Σο...

Πέντε ομιλίες για το ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων

Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη (2019)

Αυτή η μικρή συλλογή των χαιρετισμών στις εκδηλώσεις των τελευταίων πέντε ετών υπηρετεί δύο στόχους: αφενός την ευαισθητοποίηση και αφετέρου την ενεργοποίηση των πολιτών, και ειδικά των νέων, για να περάσουμε από τις επετειακές εκδηλώσεις στην κατάκτηση της Μνήμης μέσα από τη Γνώση της Ιστορίας. Γιατί "από την Ιστορία δεν μπορούμε να αποδράσουμε", όπως θύμιζε, απευθυνόμενος, την 1η Δεκεμβρίου του 1862, στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, ο Αμερικανός Πρόεδρος Αβραάμ Λίνκολν. Ούτε απόδραση ούτε αδιαφορία λοιπόν, ειδικά σήμερα, περίοδο κατά την οποία στην Ευρώπη, την ήπειρο που σημαδεύτ...

Οι ζακυνθινοί εβραίοι (15ος-20ός αι.)

Περίπλους (2019)

Από τα τέλη του 15ου αιώνα μέχρι τα τέλη του 20ού ζούσαν στην Ζάκυνθο, Εβραίοι και μάλιστα με έντονη παρουσία στην κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική και πολιτική ιστορία της. Κάλλιστα μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η Ζάκυνθος φέρει έντονα τα ίχνη της εβραϊκής παράδοσης . Αυτό κυρίως ήταν η αιτία, αλλά και η συγκυρία να βρίσκονται ως Μητροπολίτης και ως Δήμαρχος στο νησί δυο δυναμικοί ανθρωπιστές, που σύσσωμη η Ζάκυνθος αγωνίστηκε και κατάφερε να σώσει από τα στρατόπεδα και τα κρεματόρια του Χίτλερ τους 275 Εβραίους της. Σε αυτό το μοναδικό στον κόσμο συμβάν συνεργάστη...

Η συμμετοχή μας σ' αυτόν τον πόλεμο

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2019)

"Τούτη είναι η δική μας ώρα, τούτος είναι ο δικός μας πόλεμος. "Είναι η ώρα που περιμέναμε, με απόγνωση και ελπίδα στην καρδιά μας, όλα αυτά τα θανατερά χρόνια: η ώρα εκείνη όπου, αφού υπομείναμε αδύναμοι κάθε ταπείνωση και αδικία, κάθε σωματική στέρηση και ηθική μείωση του λαού μας, θα αξιωνόμασταν επιτέλους να αντιμετωπίσουμε τον θανάσιμο εχθρό μας κατά πρόσωπο, με το όπλο στο χέρι· να ζητήσουμε ικανοποίηση· να τακτοποιήσουμε κι εμείς τον λογαριασμό μας, τον πρώτο απ' όλους, στο μεγάλο ξεκαθάρισμα· και να συμβάλουμε ενεργά στην ανατροπή του παγκόσμιου εχθρού, που ήταν ευ...

Ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα

Πόλις (2019)

Προσκεκλημένη της Ισραηλιτικής Κοινότητας Ιωαννίνων, η οποία αφανίστηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και με αφορμή την Ημέρα Mνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος, η δημοσιογράφος της Καθημερινής Ξένια Κουναλάκη προσπαθεί να καταγράψει, στο κείμενο της ομιλίας της, τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική κοινή γνώμη, ο Τύπος και τα κόμματα στην Ελλάδα διαχειρίζονται αυτή την τραυματική μνήμη, αλλά και το βάρος της συλλογικής ενοχής. Αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στον ρόλο και τις ευθύνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, των ΜΜΕ, των πολιτικών (σ...

Οι Εβραίοι στη Μέκκα του καπνού

Γαβριηλίδης (2019)

Καβάλα. Η γενέτειρά μου. Πάντα ερωτεύσιμη, πάντα εντυπωσιακή και μόνη της σε οδηγεί εκεί που ελάχιστες πόλεις στη χώρα μας μπορούν να σε πάνε. Περνώντας από τα σοκάκια του Αϊ-Γιώργη, θαρρώ κάθε φορά πως θα ακούσω τα μελωδικά Λαντίνο απ' το στόμα του Αβραάμ, του Μωύς, της Σάρας, του Σάμπυ, του Λέων, ανάλαφρα, όπως αυτοί μόνο ήξεραν να τα μιλάνε. Το τιτίβισμα των παιδιών στην Ευγενίου Ιορδάνου, από τα εβραιόπουλα στο σχολείο, ηχεί στα αυτιά μου και ο Μπίνιος Σαραγούσης, ο τελευταίος διευθυντής, προσπαθεί να μην χαμογελάσει, δείχνοντας την ανύπαρκτη αυστηρότητά του. Λίγο πιο κ...

Μια ατέλειωτη διαπραγμάτευση

Ποταμός (2019)

Μετά το τέλος του Β/ Παγκοσμίου Πολέμου οι εβραϊκές κοινότητες στην Ελλάδα ήρθαν αντιμέτωπες με τεράστιες δυσκολίες. Δεν ήταν μόνο το τραύμα που άφησε η Καταστροφή και οι αμέτρητες ανθρώπινες απώλειες τις οποίες έπρεπε να διαχειριστούν όσοι επέζησαν και οι οικογένειές τους. Υπήρχε ανάγκη για τη δημιουργία νέων υποδομών για όσους επέστρεφαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ ήταν επιτακτική η εύρεση σπιτιών και χώρων κοινοτικής και θρησκευτικής δράσης. Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, συνέδραμαν -όχι χωρίς προβλήματα- διεθνείς ανθρωπιστικοί οργανισμοί, όπως ο Jewish Mate...

Λεωφόρος Ωσμάν 146

Εξάντας (2019)

Μια συγκινητική μαρτυρία του γιατρού Maurice Soustiel για τους Σεφαραδίτες της Θεσσαλονίκης. Ένα βιβλίο που έχει ήδη λαμπρή πορεία στη Γαλλία. "Χτυπώντας το κουδούνι, ο ταχυδρόµος σηµατοδοτεί το ξεκίνηµα αυτού του βιβλίου το παγωµένο ετούτο πρωινό του χειµώνα του 2003. Τα ελληνικά γραµµατόσηµα και οι σφραγίδες πιστοποιούν την προέλευση του δέµατος: Θεσσαλονίκη. Το παραλαµβάνω υπογράφοντας το δελτίο. Επιδόθηκε στον παραλήπτη, σύµφωνα µε την καθιερωµένη έκφραση. Ο αποστολέας είναι µια κάποια Πωλέτ Μ. η οποία συστήνεται, στο γράµµα που το συνοδεύει, ως φίλη της Ραχήλ Σουστι...

Τα τρένα της σιωπής

Γαβριηλίδης (2019)

Δύο εκτοπισμένοι που ξεγελούν διαρκώς τον θάνατο: η διάσημη Τσεχοεβραία πιανίστρια Άλις Χερτζ-Σόμμερ και ο Πολωνοεβραίος ξυλουργός Γιάνκελ Γουέρνικ. Δύο "πόλεις" που έχτισε ο Φύρερ ειδικά για τους Εβραίους: το Τερεζίενσταντ, ένα γκέτο για μουσικούς, ηθοποιούς, συγγραφείς και σκηνοθέτες, λίγες μόνο δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την Πράγα, και η Τρεμπλίνκα, η κόλαση επί της γης, όχι πολύ μακριά από τη Βαρσοβία. Δύο στρατόπεδα εξόντωσης που συνδέονται με τον έξω κόσμο με τα τρένα της σιωπής. "Επιβάτες" των τρένων οι εκατοντάδες χιλιάδες ζωντανοί-νεκροί και τα χιλιάδες πτ...

IBBUR: Οι εβραίοι της Κρήτης 1900-1950

Μελάνι (2018)

Στον εβραϊκό μυστικισμό η λέξη "Ibbur" σημαίνει εγκυμοσύνη και αναφέρεται στην προσωρινή μετοικεσία μιας άλλης πρόσθετης ψυχής στο σώμα ενός ζωντανού ανθρώπου, ώστε να επιτελεστεί ένα έργο. Αισθάνθηκα ότι οι ψυχές των Εβραίων της Κρήτης που χάθηκαν άδικα στη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής του νησιού με στοίχειωσαν. Έτσι, ως ένα είδος χρέους σ' αυτές, προσπάθησα να συγκεντρώσω σε μορφή μαρτυρίας-χρονικού αφηγήσεις, έγγραφα και φωτογραφίες ώστε ο αναγνώστης που δεν είναι εξοικειωμένος με την ιστορία του νησιού να αντιληφθεί την αδιάλειπτη παρουσία τους από το 1900, μια πα...

Η εβραϊκή παρουσία στην "αλίμενον [ταύτην] γωνίαν της Θράκης", Ντεντέ-Αγάτς - Αλεξανδρούπολη (1870-1965)

Οσελότος (2018)

Στην παρούσα εργασία διερευνήθηκε η εβραϊκή παρουσία στην πόλη της Αλεξανδρούπολης. Μέρος του εβραϊκού πληθυσμού βρέθηκε, εγκαταστάθηκε, έζησε στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης, συνέδεσε την τύχη του με την πορεία της συγκεκριμένης πόλης, ενσωματώθηκε και δραστηριοποιήθηκε μέσα σε αυτήν, έγινε αποδέκτης όλων των οικονομικοπολιτικών εξελίξεων της, βίωσε την ιστορία της, τα δε μέλη της εβραϊκής κοινότητας έγιναν "πολίτες" της κι απέκτησαν την ελληνική ιθαγένεια, αλλά έγιναν κι αποδέκτες τωνπαγκόσμιων εξελίξεων. Τα γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η τελική λύση του "Γερμα...

Αγαπητοί ζηλωτές

Εκδόσεις Καστανιώτη (2018)

Οι σελίδες αυτές απευθύνονται και σ’ εκείνους -και μάλιστα κυρίως σ’ εκείνους- που έχουν διαφορετικές ιδέες από τον συγγραφέα. Αυτά τα τρία νέα δοκίμια γράφτηκαν με την αίσθηση του επείγοντος, μέσα από την ανησυχία του, τον έντονο προβληματισμό και, πιο συγκεκριμένα, την πίστη πως ένα καλύτερο μέλλον είναι ακόμη εφικτό. Τι είναι ο φανατισμός; Είναι η φύση του οικουμενική; Μήπως ενυπάρχει σε όλους μας ένας τέτοιος πυρήνας; Ποια είναι η καρδιά του εβραϊσμού από την αρχή της ιστορίας του μέχρι σήμερα; Είναι πράγματι ασύμβατος ο εβραϊσμός με το δημοκρατικό πολίτευμα; Γιατί προσ...

Το ημερολόγιο κατοχής του Βενιαμίν Χαΐμ Καπόν

Επίκεντρο (2018)

"Εν τω μεταξύ στην τραπεζαρία κάθεται ο κ. Γεωργαντάς (χημικός του Κράτους) Χριστιανός φίλος του θείου μου μετά μεγάλης λύπης ακούων την υπερδυσάρεστον είδησιν και συμβουλεύων εμάς παντί σθένει να επιχειρήσωμεν να αποδράσωμεν εις Αθήνας όπου οι Ιταλοί προστατεύουν τους Εβραίους από την Γερμανικήν θηριωδίαν. Εμείς το θεωρούμε αδύνατο. Διεξάγεται μακρά συζήτησις επ’ αυτού. Επιτέλους ξημερώνει. Έρχεται η φίλη της εξαδέλφης μου και μας λέγει ότι η πρώτη αποστολή ήδη ανεχώρησε. [...] Το αποφασίσαμε! Με κάθε μέσον να φύγωμε! Αλλά δεν είναι τόσο εύκολο. Η φυγή πρέπει να γίνη με τη...

Η Θεσσαλονίκη των Εβραίων

Αλεξάνδρεια (2018)

Περιλάλητη ως "Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων", η Θεσσαλονίκη υπήρξε κάποτε πατρίδα της μεγαλύτερης σεφαραδίτικης εβραϊκής κοινότητας του κόσμου στο σταυροδρόμι της Ευρώπης με τη Μέση Ανατολή. "Ζωτική συμβολή στη σεφαραδίτικη ιστορία, το βιβλίο του Ντέβιν Νάαρ, συμπληρώνει με αγάπη αλλά και αντικειμενικότητα τα κενά στην ελληνοεβραϊκή ιστορία του Μεσοπολέμου. Η Θεσσαλονίκη των Εβραίων μιλάει μέσα από τα λόγια των ιστορικών υποκειμένων της, αντλώντας από μια εντυπωσιακή ποικιλία τοπικών εβραϊκών πηγών και φωτίζοντας υπό ένα εντελώς νέο και δυναμικό πρίσμα την ελάχιστα μελετημ...

Χειρόγραφα 1944-1947

Αλεξάνδρεια (2018)

Ο Εβραίος Θεσσαλονικιός Μαρσέλ Νατζαρή υπήρξε ένας από τους ελάχιστους επιζώντες του Ζόντερκομάντο, της "ειδικής ομάδας" των θαλάμων αερίων και των κρεματορίων του Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Έγραψε ένα από τα 9 χειρόγραφα που βρέθηκαν θαμμένα στον περίβολο των κρεματορίων του στρατοπέδου, γνωστά ως "κύλινδροι του Άουσβιτς". Με τη μορφή επιστολής και με σπαρακτική αμεσότητα, ο Νατζαρή καταγγέλλει, υπό την απειλή του θανάτου, το έγκλημα των ναζί, προσπαθώντας να εκφράσει με λέξεις το "αδιανόητο". Το κείμενο αυτό που βρέθηκε εξαιρετικά δυσανάγνωστο, δημοσιεύεται εδώ σχεδόν πλήρες κα...

Κι όμως όλοι τους δεν πέθαναν...

Αλεξάνδρεια (2018)

Η μαρτυρία του γιατρού Ισαάκ Ματαράσσο (1892-1958) για το διωγμό των Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τους ναζί είναι το πρώτο κείμενο που δημοσιεύτηκε στην ελληνική γλώσσα (1948) για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης και, ουσιαστικά, αποτέλεσε την πηγή από την οποία άντλησαν υλικό συγγραφείς και δημοσιογράφοι της δεκαετίας του ’50 που έγραψαν για το Ολοκαύτωμα. Ο Ισαάκ Ματαράσσο καταγράφει λεπτομερώς τα στάδια του διωγμού και της εκτόπισης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, παρέχοντας πλήθος πληροφοριών μέσα από την οπτική ενός αυτόπτη μάρτυρα, ο οποίος αποδίδει τα γεγ...

Συνολικά Βιβλία 123
243.186 Βιβλία
122.585 Συντελεστές
4.631 Εκδότες
Με την υποστήριξη του ΒιβλιοNet και του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου