Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η σκέψη του Αριστοτέλη μάς ενδιαφέρει σήμερα, επειδή είναι γόνιμη, πλούσια σε νοήματα, ανοιχτή σε συνεχή διάλογο με τον σύγχρονο φιλοσοφικό προβληματισμό και την επιστημονική σκέψη. Το βιβλίο αυτό παρακολουθεί ιδέες και έννοιες της αριστοτελικής φιλοσοφίας που γονιμοποιούν τα επιχειρήματα του Ernan McMullin- ενός σύγχρονου φιλοσόφου της επιστήμης, μαθητή του Erwin Schrodinger-στην προσπάθειά του να θεμελιώσει μια ρεαλιστική εικόνα για την επιστήμη και τον κόσμο. Το κεντρικό νήμα που διαπερνά τη μελέτη αυτή είναι η απαγωγή, ένας υποθετικός-δυναμικός τρόπος του σκέπτεσθαι...

Ο Αριστοτέλης αποκαθιστά τις επιστημονικές αξιώσεις της προσωκρατικής φιλοσοφίας και ιδρύει τους περισσότερους από τους μαθησιακούς κλάδους που ισχύουν ακόμη για μας. Η μελέτη των Κρυμπελλιέ και Πελλεγκρέν μελέτα όλο το έργο του Αριστοτέλη από την σκοπιά αυτή, την σκοπιά των επιστημών, της επιστημολογίας και της μεθοδολογίας. Σε αντίθεση με τον Πλάτωνα, ο Αριστοτέλης αποδέχεται την ακατάσχετη πολλαπλότητα της πραγματικότητας και φιλοδοξεί να ιδρύσει τόσες επιστήμες όσες και τα επιμέρους αντικείμενα που αναγνωρίζει σ' αυτήν. Παραμένει ωστόσο πλατωνικός: Μπορεί η γνώση να...

Ο "Αποχαιρετισμός στον λόγο" απευθύνει μια ρωμαλέα πρόκληση στον επιστημονικό ορθολογισμό που υπόκειται στα δυτικά ιδεώδη της "προόδου" και της "ανάπτυξης" των οποίων οι ολέθριες συνέπειες αναγνωρίζονται πλέον ευρέως. Τα δοκίμια αυτού του βιβλίου, παρά την ποικιλία τους ως προς τα θέματα και τις αφορμές για τις οποίες γράφτηκαν, έχουν συνεπή φιλοσοφικό στόχο. Ο Φεγεράμπεντ, είτε εξετάζει την ελληνική τέχνη και σκέψη, είτε υπερασπίζεται την Εκκλησία στη διαμάχη της με τον Γαλιλαίο, είτε ερευνά την εξέλιξη της κβαντικής φυσικής, είτε εκθέτει τον δογματισμό του Καρλ Πόππερ, πρ...

... Στη βάση τόσο των νέων όσο και των παλαιότερων φυσικοεπιστημονικών θεωριών για τον άνθρωπο βρίσκεται η ιδέα της ομοιογενούς ποσότητας, με τη βοήθεια της οποίας η νεκρή φύση τέθηκε στην υπηρεσία των πολιτιστικών συμφερόντων της εξουσίας. Ο τελευταίος νεωτερισμός της ποσοτικής-φυσικοεπιστημονικής σκέψης είναι η μεταφορά της ιδέας μιας ισορροπίας των (εν)τάσεων από τη φυσική στη βιολογία και η απόπειρα αναγωγής του τόνου (από το τείνειν) του νευρικού συστήματος, ο οποίος χωρίς αμφιβολία περικλείει το ολοκληρωτικό μυστικό της ζωτικότητας του οργανισμού, σε ποσοτικό μέγεθος....

Στη βάση τόσο των νέων όσο και των παλαιότερων φυσικοεπιστημονικών θεωριών για τον άνθρωπο βρίσκεται η ιδέα της ομοιογενούς ποσότητας, με τη βοήθεια της οποίας η νεκρή φύση τέθηκε στην υπηρεσία των πολιτιστικών συμφερόντων της εξουσίας. Ο τελευταίος νεωτερισμός της ποσοτικής-φυσικοεπιστημονικής σκέψης είναι η μεταφορά της ιδέας μιας ισορροπίας των (εν)τάσεων από τη φυσική στη βιολογία και η απόπειρα αναγωγής του τόνου (από το τείνειν) του νευρικού συστήματος, ο οποίος χωρίς αμφιβολία περικλείει το ολοκληρωτικό μυστικό της ζωτικότητας του οργανισμού, σε ποσοτικό μέγεθος. Παν...

Ποιος ήταν ο πρώτος που: - Διαπίστωσε τη σφαιρικότητα της γης; - Μέτρησε το ύψος των πυραμίδων; - Σχεδίασε γεωγραφικούς χάρτες; - Έκανε πρόβλεψη σεισμού; - Έκανε την διάκριση μεταξύ πλανητών και απλανών αστέρων; - Διαπίστωσε ότι η Σελήνη δεν είναι αυτόφωτη; - Διέγνωσε τα αίτια των εκλείψεων; - Διαπίστωσε ότι η γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της εκ δυσμών προς ανατολάς; - Θεωρείται ο θεμελιωτής της επιστημονικής ιατρικής; - Πραγματοποίησε ανατομικές έρευνες και επεμβάσεις; - Εισήγαγε τις έννοιες της φυγόκέντρου δύναμης, της βαρύτητας, της έλξης; - Μίλησε για...

Ιδεολόγοι της ανερχόμενης αστικής τάξης πρόβλεψαν "τον θάνατο των θεών". Και όμως, οι θεοί δεν πέθαναν! Σήμερα μάλιστα επιστρέφουν αείζωοι, στη "μετανεωτερική" κοινωνία μας. Το παρόν βιβλίο δεν αποτελεί "πραγματεία" περί θρησκείας. Δεν επιχειρεί να ερμηνεύσει συνολικά το θρησκευτικό φαινόμενο ως μορφή κοινωνικής συνείδησης. Στόχος του είναι να αναδείξει και να ερμηνεύσει την ιστορικά διαφοροποιούμενη σχέση των επιστημών με τη χριστιανική θεολογία και την πρακτική της εκκλησίας, η οποία αντιμετώπισε με εχθρότητα τις αναδυόμενες επιστήμες και σήμερα επιχειρεί να τις ιδιοπο...

[...] Στις προθέσεις αυτού του βιβλίου ήταν ακριβώς και να σκιαγραφήσει μεθόδους και έννοιες στην ιστορία της Φυσικής. Στα χρόνια που μεσολάβησαν απο τις προηγούμενες τρεις εκδόσεις, η Θεωρητική Φυσική δεν κατόρθωσε να κάνει το κρίσιμο βήμα που όλοι περίμεναν: να βρει μια ικανοποιητική κοινή βάση για τις δύο θεμελιακές θεωρίες της - Θεωρία (Γενικής) Σχετικότητας και Κβαντική Θεωρία. (Πράγμα, που ουσιαστικά σημαίνει την έλλειψη μιας συνεπούς θεωρίας για την πιο μυστήρια από τις -τέσσερις;!- φυσικές δυνάμεις, τη βαρύτητα.) Παρά τον τεράστιο θεωρητικό και πειραματικό μόχθο, πα...

Πώς εξελίσσονται και πώς αλλάζουν οι επιστημονικές θεωρίες; Ποιοι είναι οι τρόποι και οι μορφές αυτών των αλλαγών; Σε τι συνίσταται μια "επιστημονική επανάσταση"; Ποια είναι η σχέση της "παλιάς" με τη "νέα" επιστημονική θεωρία; Ποιο είναι το νόημα της "επιστημονικής προόδου"; Αυτά είναι μερικά από τα κεντρικά ερωτήματα που σηματοδοτούν το πέρασμα από την "παλαιά" στη "νέα" φιλοσοφία της επιστήμης. Από τη "στατική" στη "δυναμική" θεώρηση του επιστημονικού φαινομένου. Από το "τι είναι μια επιστημονική θεωρία" (ποιοι οι όροι επικύρωσης ή διάψευσής της) στο "πώς αλλάζει μια επι...

Σε αυτή τη μονογραφία ο Πάνος Θεοδώρου επιχειρεί δύο πράγματα. Από τη μια, παρουσιάζει την προσέγγισή του πάνω σε ορισμένα σημεία της φαινομενολογικής σκέψης του Έντμουντ Χούσερλ καθώς και τις απόψεις του για το φαινόμενο του νοητικού πειραματισμού στις επιστήμες και στη Φιλοσοφία. Από την άλλη, εφαρμόζει αυτή την ερμηνεία σε καίρια ζητήματα της φιλοσοφίας της αντίληψης, της φιλοσοφίας της επιστήμης, και της φιλοσοφίας της πράξης. Τα ζητήματα αυτά αντιμετωπίζονται μέσα στην ενιαία προοπτική του ερωτήματος για τη δυνατότητα και το νόημα της συγκρότησης αντικειμενικοτήτων στη...

Υπάρχει επιστήμη γι’ αυτή την ίδια την επιστήμη; Σ’ αυτό το θεμελιακό επιστημολογικό ερώτημα επιχειρεί, όσον αφορά την Ανοσολογία, να απαντήσει ο συγγραφέας του βιβλίου. Πρόκειται για μια ιστορία προβληματικής με επίκεντρο την ανοσία, ως τη δομική έννοια της Ανοσολογίας, και με γνώμονα την αμφίδρομη σχέση που κατά καιρούς είχε η διαμόρφωση και η εξέλιξή της με το κλασικό βιολογικό ζήτημα της ταυτότητας. Προκειμένου να ανιχνεύσει το ευρύτερο εννοιολογικό πλαίσιο λειτουργίας της Ανοσολογίας, ο συγγραφέας επεκτείνει την προβληματική του, αβίαστα κι όπου χρειάζεται, στους χ...

Ο φιλόσοφος της επιστήμης Paul Feyerabend έγινε γνωστός για την αποκαλούμενη "αναρχική" του θεώρηση της νεωτερικής επιστήμης, λόγω της απόρριψης εκ μέρους του της αξίας καθολικών μεθοδολογικών κανόνων και της θέσης του ότι η επιστήμη πρέπει να διαχωρίζεται αυστηρά από το κράτος. Στο δοκίμιό του "Ανορθολογικότητα ή ποιος φοβάται τον αράπη;" ο Feyerabend υποστηρίζει προκλητικά ότι στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, σε αντίθεση με το χειραφετητικό πρόταγμα του Διαφωτισμού που ήθελε τους ανθρώπους να κατακτούν την έξοδό τους από μια κατάσταση κηδεμονίας του νου τους, οι άνθρωποι...

Η Πλατωνική αντίληψη δεν είναι καθόλου αφελής· αν κανείς αλλάξει την φρασεολογία της και αντικαταστήσει τις λέξεις όπως τις ιδέες με τις σχέσεις και τους φυσικούς νόμους ή τις ιδέες με την πληροφορία, τότε θ' αναγνωρίσει πολλές σύγχρονες αντιλήψεις στην φιλοσοφία και τις θετικές επιστήμες. Ακριβώς σ' αυτό το σημείο το βιβλίο αυτό προσπαθεί να δώσει απαντήσεις θεωρώντας το ζήτημα ποιο γενικό που αφορά την φιλοσοφία και κατ' επέκταση είναι ζήτημα όλων των επιστημών. Στην ανάλυση του βιβλίου τα στοιχεία που συνδέουν τις διάφορες μορφές εξέλιξης στον φυσικό κόσμο και στην κο...

"...το θαύμα να είναι η γλώσσα των μαθηματικών τόσο κατάλληλη για τη διατύπωση των νόμων της Φυσικής, είναι ένα εξαίσιο δώρο που ούτε το καταλαβαίνουμε ούτε το αξίζουμε". Τη διάσημη αυτή ρήση του E. Wigner (Νόμπελ Φυσικής), που χαρακτηρίζει σαν "θαύμα" την εντυπωσιακή επιτυχία της μαθηματικής γλώσσας στην περιγραφή της Φύσης, τη συναντούμε σχεδόν σε κάθε άρθρο με αυτό το θέμα. Ο ίδιος ο Wigner κατέληξε να θεωρεί το "δώρο" αυτό ως μια εμπειρική αλήθεια -δίνοντάς της μάλιστα το όνομα "Εμπειρικός Νόμος της Επιστημολογίας", μια άποψη ταιριαστή με το θετικιστικό κίνημα. Κι αν...

"Στόχος του βιβλίου είναι να εστιάσει στις μοναδικότητες εκείνες που επηρέασαν την επιστημονική σκέψη από τότε που οι φιλόσοφοι στην αρχαία Ελλάδα άρχισαν να ασχολούνται με τη φύση. Ως εκ τούτου, το βιβλίο αυτό απευθύνεται κυρίως στο θετικό επιστήμονα και λιγότερο στο μελετητή της φιλοσοφίας και τον ιστορικό, μολονότι η φύση της αναζήτησης είναι τέτοια ώστε με δυσκολία αποφεύγεται η παρείσδυση στις περιοχές της φιλοσοφίας και της ιστορίας".

Το 1927, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν επισκέφθηκε τον Ζίγκμουντ Φρόιντ στο Βερολίνο. Στα 47 του ο Αϊνστάιν ήταν το κορυφαίο σύμβολο των φυσικών επιστημών, ενώ ο Φρόιντ, στα 70 του, ήταν το αντίστοιχό του στις κοινωνικές επιστήμες. Όταν ένας φίλος του Αϊνστάιν τού πρότεινε να δοκιμάσει την ψυχανάλυση, εκείνος απάντησε: "Θα σε λυπήσω, καλέ μου, όμως προτιμώ σαφώς να παραμείνω στο σκοτάδι κάποιου που δεν έχει ψυχαναλυθεί". Ο Φρόιντ, μετά τη συνάντησή του με τον Αiνστάιν, σημείωσε: "Καταλαβαίνει από ψυχολογία όσο καταλαβαίνω εγώ από φυσική, οπότε... είχαμε μια πολ...