Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σε ποια νησιά των Δωδεκανήσων το βερικόκο το λένε έτσι και σε ποια χρυσόμηλο ή καΐσι; Το μυαλό σε ποια νησιά των Δωδεκανήσων λέγεται (ε)μυαλός και σε ποια νους ή καύκαλον; Πώς λέγεται το σύννεφο σε κάθε νησί; Το θηλυκό άρθρο στην αιτιατική πληθυντικού πού είναι τις, όπως στην κοινή νέα ελληνική, πού είναι τας, όπως στην αρχαία, και σε ποια νησιά είναι τες, όπως μας μαρτυρείται ήδη σε μεσαιωνικά κείμενα; Πολλά ερωτήματα όπως αυτά βρίσκουν τις απαντήσεις τους στις σελίδες του βιβλίου αυτού, που, μαζί, με τον "Γλωσσικό Άτλαντα της Κρήτης" του Ν. Γ. Κοντοσόπουλου, είναι οι μόνο...

Καρπός πολυετών ερευνών του συγγραφέα στη μεγαλόνησο, ο Γλωσσικός Άτλας της Κρήτης είναι η πρώτη ολοκληρωμένη γλωσσογεωγραφική εργασία για μια μείζονα ελληνική περιοχή. Στους χάρτες σημειώνονται 163 οικισμοί που επισκέφθηκε ο συγγραφέας για το συλλεκτικό του έργο, και καθένας από αυτούς δείχνει τη γεωγραφική κατανομή ενός γλωσσικού φαινομένου. Κατά συνέπεια, οι χάρτες στο σύνολό τους απεικονίζουν ανάγλυφα τις σχέσεις, τις διαφορές και τις ιδιορρυθμίες των κρητικών διαλέκτων. Στο υπόμνημα των χαρτών σημειώνονται οι διαλεκτικοί τύποι με το αλφάβητο της Διεθνούς Φωνητικής Εται...

Η ποντιακή διάλεκτος είναι πλούσια σε γνωμικά, παροιμίες, ευχές, κατάρες και εκφράσεις που δίνουν ιδιαίτερη ζωντάνια και ομορφιά στη γλώσσα μας. Όταν το 1992 ανέλαβα την επιμέλεια του περιοδικού "Ποντιακό Βήμα" της Ευξείνου Λέσχης Κοζάνης, βασική μου επιδίωξη ήταν να εμπλουτισθεί το περιοδικό, εκτός από τα Ιστορικά και Λαογραφικά κείμενα τα σχετικά με τον Πόντο, με περισσότερα κείμενα της διαλέκτου: αυθεντικά πεζού λόγου χαρακτηριστικά των ιδιαίτερων περιοχών του Πόντου, ποιητικού λόγου, τραγούδια, ανέκδοτα, παροιμίες, γνωμικά κ.λπ. Την περίοδο εκείνη είχαν κυκλοφορήσει,...

Πίναξ περιεχομένων: - Τοις αναγνώσταις - Πρόλογος - Ομηρική διάλεκτος - Ηροδότου διάλεκτος - Δωρική διάλεκτος - Αιολική διάλεκτος - Αττική διάλεκτος - Πίναξ διακριτικός των διαλέκτων - Παράρτημα-στοιχεία στιχουργίας - Στοιχεία μετρικής - Παράρτημα. Τεμάχια όλων των διαλέκτων.

Εννέα συστηματικά κείμενα σε τούτον τον τόμο τον σύγχρονο χάρτη διαλεκτικών θυλάκων της πλησιόχωρης ή απόμακρης ομογένειας. Για ιστορικούς λόγους (πολιτισμικούς, πολιτικούς και οικονομικούς) οι παραδοσιακές διάλεκτοι της ελληνικής γλώσσας υποχωρούν στις μέρες μας, όταν δεν κινδυνεύουν να λησμονηθούν και να αφανισθούν. Η επισκόπησή τους, επομένως, καθίσταται ωφέλιμη και επείγουσα, για τον πρόσθετο λόγο ότι η διαλεκτική χρήση της ελληνικής γλώσσας δεν παρουσιάζει γλωσσολογικό μόνον ενδιαφέρον αλλά γενικότερα ανθρωπολογικό· στο βαθμό τουλάχιστον που εξειδικεύει εκφραστικές και...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα πανόραμα των γεωγραφικών παραλλαγών της γλώσσας μας σ' ολόκληρο τον ελληνόφωνο χώρο (Ελλάδα, Κύπρο, ελληνόφωνες νησίδες της νότ. Ιταλίας, της Κορσικής και της Ουκρανίας, ελληνόφωνες μέχρι το 1922 περιοχές της Μ. Ασίας). Είναι το μοναδικό στη γλωσσική βιβλιογραφία εγχειρίδιο νεοελληνικής διαλεκτολογίας. Ο συγγραφέας του περιγράφει τις διαλέκτους και τα ιδιώματα της νεοελληνικής από φθογγολογική, μορφολογική, συντακτική και λεξιλογική άποψη με επιστημονική ακρίβεια, αλλά και με εκλαϊκευτικό συνάμα τρόπο απευθυνόμενος έτσι σε ευρύτερο αναγνωστικό κο...

Στο βιβλίο εξετάζονται βασικά ζητήματα που αφορούν τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας, παρουσιάζονται οι κυριότερες πρόσφατες προσεγγίσεις στη γλωσσική διδασκαλία καθώς επίσης επιχειρείται η σύνδεση του θεωρητικού αυτού μέρους με το μάθημα της γλώσσας στο ελληνικό γυμνάσιο.

Με μεγάλη αγάπη και σεβασμό επιχειρήσαμε να προβούμε στη σχεδόν ριζική αναθεώρηση του εγχειριδίου διδασκαλίας της Ποντιακής Διαλέκτου της αείμνηστης Β. Αντωνιάδου-Κεσίδου. Χωρίς να διεκδικούμε το αλάθητο, ουδείς άλλωστε αλάθητος, επιδιώξαμε, παρά τις ποικίλες και πολλαπλές δυσχέρειες, να δώσουμε μιαν άλλη εικόνα του τρόπου διδασκαλίας της Ποντιακής Διαλέκτου, προσφέροντας έτσι έναν οδηγό στους Ποντίους και μη, οι οποίοι θέλουν να έρθουν σε επαφή με τη Διάλεκτό μας, η οποία συνδέεται στενά και άρρηκτα με την αρχαία ελληνική γλώσσα. Η Ποντιακή Διάλεκτος είναι ένας κρίκος, μια...

Η διαλεκτολογία, η μελέτη δηλαδή της γλωσσικής διαφοροποίησης και αλλαγής, ή καλύτερα των διαλέκτων, είναι ένας κλάδος της γλωσσολογίας που άρχισε ν' αναπτύσσεται εδώ και μόλις 130 περίπου χρόνια. Αλλά, στην Ελλάδα δεν έχει ουσιαστικά ακόμα αναπτυχθεί. Τι είναι, όμως, ακριβώς η διάλεκτος, την οποία έχει ως αντικείμενο η επιστήμη της διαλεκτολογίας; Η παραδοσιακή αντίληψη, ακόμα και μεταξύ των Ελλήνων γλωσσολόγων, είναι πως πρόκειται για μια γλωσσική μορφή που μιλούν κάτοικοι της υπαίθρου κυρίως, έχει χαμηλό κοινωνικό κύρος και δεν έχει γραπτή παράδοση. Πολλές φορές όμως διά...

Η κ. Κουζιάκη προχωρώντας ακόμη ένα βήμα, εκδίδει τώρα ένα βιβλίο με κείμενα επτά συγγραφέων οι οποίοι γράφουν στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα. [...] Στα κείμενα αυτά ενίοτε, συναντά κανείς ορισμένες διαφοροποιήσεις σε λέξεις και εκφράσεις κι αυτό γίνεται κατανοητό, αν ληφθεί υπόψη ότι τα έγραψαν άνθρωποι σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα και οι οποίοι προέρχονταν από διαφορετικές γειτονιές, δεδομένου ότι, οι τότε γειτονιές αποτελούσαν μικρές κλειστές κοινωνίες με ό, τι αυτό συνεπάγεται. Σε γενικές γραμμές πάντως το γλωσσικό ιδίωμα παραμένει βασικά το ίδιο για όλους τους...

Το "Ετυμολογικόν Λεξικό της Κουτσοβλάχικης Γλώσσης" του Κ. Νικολαΐδη (1909) που επανεκδίδουν (2017) οι εκδόσεις 24γράμματα περιλαμβάνει 6.657 λέξεις εκ των οποίων οι 3.560 έχουν ελληνική προέλευση, 2.605 λατινική, 185 σλάβικη, 150 αλβανική και οι υπόλοιπες 157 άγνωστη. Μάλιστα σε πολλές από τις ελληνογενείς λέξεις η ετυμολογία ανάγεται στους πρωτοαρχαιοελληνικούς και ομηρικούς χρόνους.

To βιβλίο αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας ενασχόλησης του συγγραφέα με την ιδιωματική γλώσσα του Αρχαγγέλου. Ξεκίνησε όταν ο αείμνηστος γυμνασιάρχης του Βενετοκλείου Χ. Παπαχριστοδούλου του ζήτησε - όταν ήτανε ακόμη μαθητής του γυμνασίου- να του φέρει κείμενα γραμμένα στην αρχαγγελίτικη γλώσσα. Τελευταία αναπτύσσεται στο διαδίκτυο ένας ιστότοπος, όπου ο καθένας μπορεί να εισάγει ιδιωματικές αρχαγγελίτικες λέξεις, κάτι που φανερώνει το ζωντανό ενδιαφέρον από πολλούς και νέους ανθρώπους για το απειλούμενο με υποχώρηση αρχαγγελίτικο ιδίωμα. Αυτές οι εργασίες θα μπ...

[...] Η προσοχή των εννέα εισηγητών και εισηγήσεων, οι οποίες περιέχονται στον προκείμενο τόμο, εντοπίστηκε τη φορά αυτή λιγότερο στην ιστορία των ελληνικών διαλέκτων και περισσότερο στις σημερινές τους τύχες, εντός και εκτός της ελληνικής επικράτειας. Αν θεωρηθεί δεδομένη πλέον η συρρίκνωση των νεοελληνικών διαλέκτων στις μέρες μας, τότε καθίσταται επείγουσα η καταγραφή και η μελέτη της σημερινής τους επιβίωσης· των διαλεκτικών δηλαδή ιχνών τα οποία εμφανίζονται σε κάποιους ανθρωπογεωγραφικούς θυλάκους, που επιμένουν στη διαλεκτικού τύπου γλωσσική επικοινωνία. Τίτλοι και...

Η τοπική γλώσσα του Πεντάλοφου Βοΐου, όπως μετονομάστηκε στα χρόνια του μεσοπολέμου, κάτω απ' τη γενική ελληνοποιητική τάση της εποχής, το ακμαίο τότε κεφαλοχώρι Ζιουμπάνι που άρχισε να ιδρύεται γύρω στο 1620 απ' τη σταδιακή προσέλευση των κατοίκων των μικρών περιφερειακών οικισμών, όπως ο Τσέρος, η Οικουρίνα, η Φτέρη, το Παλιοκρημίνι κ.λ.π. είναι η ίδια που συναντάται με πολύ μικρές αποκλίσεις και παραλλαγές στην ευρύτερη περιοχή του Άνω Βοΐου, όπως ονομάστηκε η Νότια Ορεστιάδα των Αρχαίων Μακεδόνων, σ' ένα τμήμα της ανατολικής Ηπείρου, καθώς και σε μια αρκετά εκτεταμένη...