Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το απόγευμα της 4ης Σεπτεμβρίου του 2004 αρχίζει η ποδοσφαιρική αναμέτρηση μεταξύ των εθνικών ομάδων Αλβανίας και Ελλάδας στα Τίρανα. Το σφύριγμα της λήξης του αγώνα θα βρει την εθνική Ελλάδος ηττημένη με 2-1 και το ελληνικό έθνος ντροπιασμένο. Τη νύχτα, η κραυγή "Δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ, Αλβανέ" θα ξεχυθεί από την Ομόνοια στους τηλεοπτικούς δέκτες και από εκεί σχεδόν σε κάθε πόλη και χωριό της επικράτειας, σε κάθε δρόμο και πλατεία. Το ξημέρωμα, αφού διώξει τις σκιές, θα φωτίσει έναν νεκρό, εκατοντάδες τραυματίες και εκατοντάδες χιλιάδες (ντόπιους και "ξένους") σε αγρυ...

Υπάρχουν μερικά σημεία στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας που γεννούν σκληρά ερωτήματα. Με το 70% του προπολεμικού εβραϊκού της πληθυσμού να έχει εξοντωθεί στα στρατόπεδα του ναζισμού, η χώρα βρίσκεται σε μια από τις πρώτες θέσεις στη θλιβερή σύγκριση, ξεπερνώντας ακόμα και το ίδιο το Ράιχ. Φταίνει μόνο οι ξένοι κατακτητές γι' αυτή την επίδοση; Την ίδια εποχή, στη διάρκεια του τελευταίου Παγκοσμίου Πολέμου, μια ιστορική μειονότητα, οι μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Ηπείρου, "εκκαθαρίστηκαν" με τον πλέον απόλυτο τρόπο. Δεν είναι παιχνίδια προπαγάνδας -ανθελληνική ή φιλελληνικής-...

Το βιβλίο του Bernard Pierron αποτελεί σημαντική συμβολή στη μελέτη της ιστορίας των Εβραίων στο νεοελληνικό κράτος και ανοίγει δρόμους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανανέωση της ελληνικής ιστοριογραφίας για τον 19ο και τον 20ό αιώνα. Η ιστορία που αφηγείται το βιβλίο αρχίζει με την επανάσταση του 1821 και τελειώνει με την εκτόπιση και εξόντωση των Εβραίων της Ελλάδας στα ναζιστικά στρατόπεδα. Την επομένη της επανάστασης, στη διάρκεια της οποίας σημειώθηκαν σφαγές Εβραίων στον Μοριά και στη Μακεδονία, στο νεοσύστατο βασίλειο δεν υπάρχουν οργανωμένες εβραϊκές κοινότητε...

Το βιβλίο αυτό είναι μια συναρπαστική διαδρομή μέσα από παραστάσεις μυθικές, αλλά και τρομακτικές, που δημιούργησε η Ευρώπη για τους άλλους λαούς και πολιτισμούς από την αρχαιότητα έως την Αναγέννηση. Σκοπός του είναι να εκθέσει, χρησιμοποιώντας κείμενα και εικόνες, τους κυριότερους μηχανισμούς δημιουργίας των μύθων του πολιτιστικού αποκλεισμού, της μισαλλοδοξίας, της ξενοφοβίας και του ρατσισμού, και να αποδείξει παράλληλα τόσο το ρίζωμά τους στο παρελθόν όσο και την υποβόσκουσα τάση τους να διαιωνίζονται ακόμα στο σήμερα.

Εκφράσεις της εχθρότητας και της προκατάληψης στη σύγχρονη κοινωνία· η παρουσία της ξενοφοβίας και του αντισημιτισμού στην Ελλάδα· στοιχεία για την αποκορύφωση της δίωξης σε βάρος των Εβραίων από την χιτλερική Γερμανία, με τη συνδρομή κειμένων του Ραούλ Χίλμπεργκ· και, τέλος, η «Φούγκα Θανάτου» του Πάουλ Τσελάν: υλικά προβληματισμού για τους όρους της συνύπαρξης στον κόσμο του ξημερώνει. Ο Ανδρέας Χριστινίδης με τη συγκέντρωσή τους εδώ εκθέτει μιαν από τις μονιμότερες εστίες ενδιαφέροντος των μαθημάτων του στο Πανεπιστήμιο του Γκίσεν, δίνοντας συνάμα με απόλυτη καθαρότητα κ...

Περίπου ένας στους τρεις κατοίκους της ελληνικής Μακεδονίας είχε το 1912 ως μητρική του γλώσσα τα σλαβομακεδονικά. Το 1965, υπηρεσιακές εκθέσεις εκτιμούσαν σε 130-150.000 τους σλαβόφωνους κατοίκους τριών μονάχα νομών (Φλώρινας, Καστοριάς και Πέλλας). Στις αρχές του 21ου αιώνα, τα "ντόπικα" εξακολουθούν να μιλιούνται σε μεγάλο μέρος της Βόρειας Ελλάδας. Η εξάλειψη αυτής της σλαβογλωσσίας θεωρήθηκε ευθύς εξαρχής -και παρέμεινε ως τις μέρες μας- ο μείζων "εθνικός στόχος" στην περιοχή. Για την επίτευξή του στρατεύτηκε όλος ο κρατικός μηχανισμός, από την κορυφή της διοικητική...

Περίπου ένας στους τρεις κατοίκους της ελληνικής Μακεδονίας είχε το 1912 ως μητρική του γλώσσα τα σλαβομακεδονικά. Το 1965, υπηρεσιακές εκθέσεις εκτιμούσαν σε 130-150.000 τους σλαβόφωνους κατοίκους τριών μονάχα νομών (Φλώρινας, Καστοριάς και Πέλλας). Στις αρχές του 21ου αιώνα, τα "ντόπικα" εξακολουθούν να μιλιούνται σε μεγάλο μέρος της Βόρειας Ελλάδας. Η εξάλειψη αυτής της σλαβογλωσσίας θεωρήθηκε ευθύς εξαρχής -και παρέμεινε ως τις μέρες μας- ο μείζων "εθνικός στόχος" στην περιοχή. Για την επίτευξή του στρατεύτηκε όλος ο κρατικός μηχανισμός, από την κορυφή της διοικητική...

Ο ρατσισμός ως παγκοσμιοποιημένο φαινόμενο και οι "τοπικές" εκφράσεις του είναι το αντικείμενο αυτού του βιβλίου. Μέσα από τις σελίδες του αποκαλύπτονται οι ιδεολογικές μεθοδεύσεις που ενυπάρχουν στη θέση, η οποία έντεχνα και με περισσή ένταση προωθείται τα τελευταία χρόνια, ότι έχει έρθει το "τέλος του ρατσισμού". Αναδεικνύονται οι νέες μορφές ρατσισμού, ο οποίες εμφανίζονται διεθνώς και επιδεινώνονται από το φιλελεύθερο λόγο και τη θεολογικού τύπου υιοθέτηση της λογικής της αγοράς ως πανάκειας για όλα τα προβλήματα. Οι συγγραφείς των κειμένων - κορυφαίοι στο είδος τ...

Οι μετανάστες στην Ελλάδα της αλλαγής του αιώνα συχνά υποδεικνύονται ως αίτιοι (συνήθως αρνητικοί) μιας σειράς φαινομένων της σύγχρονης κοινωνίας. Την ίδια στιγμή στο τραπέζι τίθεται το ζήτημα-αίτημα της αναγνώρισής τους ως υποκειμένων όχι μόνο δικαιωμάτων, αλλά και λόγου. Αυτός ο συλλογικός τόμος με περισσότερες από τριάντα παρεμβάσεις ανασυνθέτει και εμπλουτίζει τη συζήτηση για -και με- τους μετανάστες: από τον επιστημονικό λόγο και το λόγο των μεταναστών και των κοινοτήτων τους μέχρι εκείνο των κινημάτων αλληλεγγύης. Δεν μπορεί έτσι παρά να οδηγήσει στον αναπροσδιορισμό...

Η μετανάστευση μεταβάλλει, τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και στις χώρες αποστολής και υποδοχής, τα δημογραφικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά δεδομένα. Οδηγεί σε ανακατατάξεις ισορροπιών, πριμοδοτώντας μια κοινωνική διαδικασία επαναπροσδιορισμού θέσεων, ρόλων και κύρους. Στις χώρες υποδοχής η παρουσία μεταναστών διευρύνει τους παράγοντες που συμμετέχουν στη διαμόρφωση και αναδιαμόρφωση της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής και διαφοροποιεί τα κοινωνικά υποκείμενα που έρχονται σε αντιπαράθεση για τον έλεγχο των διαδικασιών ανακατανομής του πλούτου και του κύρο...

Την ώρα που ο κόσμος μας γίνεται ένα melting pot, τίθεται ένα ερώτημα που θα αποτελέσει τη λυδία λίθο για την ηθική του 21ου αιώνα: Πώς είναι δυνατό να ζήσουμε μαζί με τους άλλους, χωρίς να τους απορρίψουμε ή να τους αφομoιώσουμε, αν δεν αναγνωρίσουμε ότι είμαστε ξένοι μέσα στον εαυτό μας; Το βιβλίο αυτό είναι μία πρόσκληση για να συλλογιστούμε τους τρόπους που διαθέτουμε για να ζήσουμε ως ξένοι ή μαζί με ξένους, ενώ, συγχρόνως, αναπαριστά τις τύχες του ξένου μέσα στον ευρωπαϊκό πολιτισμό: οι Έλληνες με τους "μετοίκους" τους και τους "βαρβάρους" τους, οι εβραίοι που θεμελι...

Οι γιατροί δε διακινδυνεύουν να βγάλουν τη σφαίρα από το κεφάλι του Τόμι και αυτός δεν μπορεί να το πάρει απόφαση. Τον ενοχλεί. Δεν μπορεί να καταλάβει γιατί βρέθηκε εκείνο το βράδυ στο δρόμο του Καζάκου. Γιατί δεν έτρεξε όταν είδε το όπλο να τον σημαδεύει στο κεφάλι. Και ο Θεός τι έκανε; Γιατί τον άφησε απροστάτευτο; Γιατί τον άφησε να έρθει στην Αθήνα; Γιατί δε τον έσπρωξε να φύγει μια ώρα αρχύτερα για το Λονδίνο, αφού εκεί ήθελε από την αρχή να πάει; Τώρα όλα μπερδεύτηκαν. Όλα σταμάτησαν. Και τα όνειρα και τα σχέδια. Ακόμη και η ηλικία του σταμάτησε στη νύχτα που τον πυ...

"Η σύγκρουση των πολιτισμών σημαίνει: οι δυτικές δημοκρατίες από τη μια πλευρά, το ισλάμ από την άλλη. Δύο κόσμοι, παγιωμένοι στις ιστορικές, πολιτισμικές, θρησκευτικές διαφορές τους και καταδικασμένοι ως εκ τούτου να συγκρουστούν. Μπροστά στην απειλή δεν υπάρχει πια θέση για διάλογο ή για μείξη. Και δεν μένει άλλη λύση από την αδιαλλαξία -ή και τον πόλεμο. Με όλα τα μέσα. Μπορούμε πραγματικά να εξασφαλίσουμε, όταν σκεφτόμαστε έτσι, ότι η βαρβαρότητα και ο πολιτισμός θα εξακολουθήσουν να βρίσκονται στην πλευρά που πιστεύουμε; Αν είναι επιτακτικό να υπερασπιστούμε τη δημο...

Είτε εκδηλώνεται υπό τη λαϊκίστικη είτε υπό τη φασιστική παραλλαγή της, η παρουσία της άκρας δεξιάς -ξενόφοβης ή απροκάλυπτα αντισημιτικής και ρατσιστικής- είναι μόνιμo δεδομένο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της μεταπολεμικής Ευρώπης: ανάλογα με τις συνθήκες και την προσωπικότητα των ηγετών της, ενόχλησε ή ευνόησε τα κλασικά κόμματα. Πότε χρησίμευσε σαν σκιάχτρο και πότε σαν φυτώριο ιδεών. Σήμερα είναι ικανή να στρατοπεδεύει προ των πυλών ορισμένων κυβερνήσεων και να διαταράσσει, λίγο έως πολύ σοβαρά, το δημοκρατικό παιχνίδι. Το βλέμμα του ιστορικού είναι απαραίτητο γι...

Η ανεκτικότητα παρέχει τη δυνατότητα ύπαρξης της διαφοράς. Η διαφορετικότητα έχει ανάγκη από την ανεκτικότητα. Ο συγγραφέας, αναλύει μέσα από ιστορικές αναδρομές και πολιτικές συγκρίσεις πως η σημερινή ανοικτή κοινωνία συμπεριλαμβάνει στο εσωτερικό της κλειστές κοινωνίες. Σε μια Ελλάδα όπου οι δικοί της μετανάστες σε τρίτες χώρες αποτελούν μια ανοικτή πληγή στο κοινωνικό της σώμα και όπου οι ξένοι, οι διαφορετικοί, πληθαίνουν, η ανεκτικότητα αποκτά μεγάλη επικαιρότητα και προβάλλει ως καθημερινή αναγκαιότητα.

Η έκρηξη της πολιτισμικής διαφοράς σημάδεψε την είσοδο της Ελλάδας στον 21ο αιώνα. Η χώρα ήρθε αντιμέτωπη τόσο με την δική της απωθημένη και ιστορικά καταπιεσμένη ετερότητα όσο και με την ετερότητα των "άλλων", κυρίως των κοντινών της γειτόνων, που άρχισαν να εγκαθίστανται στο εσωτερικό της. Όπως ήταν επόμενο, μακροχρόνιες στάσεις τέθηκαν σε δοκιμασία, ενώ οι διαδικασίες παραγωγής και διαχείρισης της πολιτισμικής διαφοράς ήρθαν στην πρώτη γραμμή του δημόσιου ενδιαφέροντος. Οι εξελίξεις αυτές προσεγγίζονται εδώ μέσα από επιμέρους ερωτήματα: Τι σημαίνει να είναι κανείς Πομάκ...