Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η αρχαία φιλοσοφία μπορεί να ειδωθεί από τη σκοπιά της θεολογικής της ιστορίας; Η πρωτοτυπία του βιβλίου αυτού έγκειται στο ότι πραγματοποιεί μια προσέγγιση του θεολογικού υποστρώματος των αρχαιοελληνικών φιλοσοφικών αναζητήσεων, όχι εξερευνώντας την ιστορία των κοινών με τη θεολογία όρων, αλλά με τη μέθοδο της υπαρξιακής συσχέτισης. Έτσι, αναδεικνύεται μία σειρά θεολογικών αιτημάτων της αρχαίας φιλοσοφίας, στα οποία η χριστιανική θεολογία κατόρθωσε ή οφείλει να απαντήσει...

Tο 1927, έτος κατά το οποίο δημοσιεύεται το "Eίναι και Xρόνος", ο Mάρτιν Xάιντεγγερ δίνει μια δημόσια διάλεξη με θέμα τη σχέση της θεολογίας προς τη φιλοσοφία. Aυτή η διάλεξη αποτελεί το επίκεντρο της παρούσας μελέτης σε μια βήμα προς βήμα εμβάθυνση στα νοήματά της. O Γερμανός στοχαστής αναδεικνύεται εδώ ανατόμος αυτού που ο ίδιος χαρακτήρισε οντο-θεολογία, και μάλιστα με το νόημα ότι αναλαμβάνει ως οντολόγος να προδιαγράψει στη θεολογική επιστήμη τον βασικό χαρακτήρα της, το αντικείμενό της, τους κλάδους της και την ενδεδειγμένη σχέση της προς άλλες επιστήμες.

[...] Κεντρική πρόταση και συνέπεια του βιβλίου είναι να εγκεντριστεί καθ' ένας μας στην ενορία του. Πρόκειται για το μεγάλο κενό που υπάρχει ανάμεσα στο άτομο και το όραμα της παγκοσμιότητας. Για ένα κενό που από το βιβλίο αυτό κατανοείται ως ο χώρος της όντως ποιοτικής εξέλιξής μας. [...]

Oι ραδιοφωνικές συνομιλίες που περιλαμβάνει αυτός ο τόμος, μεταξύ του Λεβινάς και του Φιλίπ Nεμό, ηχογραφήθηκαν και μεταδόθηκαν από τη Φρανς-Kυλτύρ κατά τον Φεβρουάριο-Mάρτιο 1981. Συγκροτούν μια βραχύλογη παρουσίαση της φιλοσοφίας του Eμμανουήλ Λεβινάς η οποία, εν συνόλω, θα μπορούσε να λάβει τον τίτλο "Hθική και άπειρο". Oι δέκα συνομιλίες παρακολουθούν την ανάπτυξη της σκέψης του Λεβινάς από τα χρόνια των σπουδών του έως τα πιο όψιμα άρθρα τα οποία αφιέρωσε στο ζήτημα του Θεού περνώντας από δύο σύντομα αλλά σημαντικά βιβλία: "Aπό την ύπαρξη στο υπάρχον", "O χρόνος και το...

Για άλλη μια φορά καλούμαστε να συνειδητοποιήσουμε ότι η θεολογική σκέψη και η εκκλησιαστική διακονία δεν συντελούνται εν κενώ αέρος ως διανοητικά εγχειρήματα σπουδαστή ριακών επιτηδεύσεων αλλά ως ιστορική πάλη με την ίδια τη ζωή, τους ανθρώπους και τα επιτεύγματα τους. Η Θεολογία φέρει έτσι στην ιστορική σάρκα της τα "στίγματα του Χριστού" αλλά και τα "στίγματα" των ανθρώπων δίνει ψηλαφητή μαρτυρία για την Αποκάλυψη, για το θείο μήνυμα που ο Χριστός έθεσε στην Εκκλησία Του, αλλά και ζώσα μαρτυρία της απάντησης του ανθρώπου στο Θεό, του δραματικού αλλά ζείδωρου διαλόγου που...

Μόνο αυτός ως "φως οίκον απρόσιτον", το οποίο όλα τα πράγματα ζητούν, μπορεί να ανοίξει στους "κρούοντας" και να δώσει στους "αιτούντας". Κανένα από τα δημιουργήματα δεν έχει τη δύναμη να ανεχθεί σ' αυτόν που κρούει και να δείξει τι είναι, διότι χωρίς Αυτόν που είναι εν πάσιν αυτά δεν είναι τίποτα. Αλλά όλα τα πράγματα αποκρίνονται σ' αυτόν που εν σοφή αγνωσία ζητεί να μάθει τι είναι αυτά ή πως και προς τι υπάρχουν: "Εμείς από μόνα μας δεν είμαστε τίποτα ούτε από μόνα μας μπορούμε να σου δώσουμε κάποιαν απάντηση, διότι δεν έχουμε γνώση του εαυτού μας, αλλά μόνο αυτός (ο Θεό...

Φανταστικό ζώο, κοινό σε όλες τις μυθολογίες και παρόν μέχρι και στη χριστιανική εικονογραφία, ο δράκοντας δεν έχει, μολαταύτα, τίποτε από ένα μακρινό μύθο: είναι το σύμβολο των ενστικτωδών δυνάμεων του ανθρώπου. Και όλη η περιπέτεια της πνευματικής ζωής συνίσταται στο να δαμάζει, να εξημερώνει και να κατευθύνει αυτές τις δυνάμεις για να τις χρησιμοποιήσει σαν μέσα προώθησης προς τις υψηλές κορυφές του πνεύματος. Γιατί αν αυτό το τέρας με ουρά φιδιού που ξερνά φλόγες έχει επίσης φτερά, είναι η απόδειξη πως οι δυνάμεις που ενσαρκώνει έχουν έναν πνευματικό προορισμό. "Η σεξου...

Η προσέγγιση του Θείου, σύμφωνα με τη φιλοσοφία των Bantu της Αφρικής, σωστά διατυπωμένη με τις θεμελιώδεις βάσεις της ίδιας της αφρικανικότητας και ιδιαίτερα της Νεγρίτιδας, παραμένει η πιο ουσιαστική ανάπτυξη του αντικειμένου μας που εισάγει τη θεωρία της συγκίνησης, στο εσωτερικό μιας άλλης μεθοδολογικής αρχής, πιο αναλυμένης και δη της μεγάλης προσοχής των Bantu που παρουσιάζουν τον τρόπο σκέψης και τον τρόπο ζωής ως εσωτερικό παρά το εξωτερικό. Η μεταφυσική και η θρησκεία των Bantu προσφέρει ένα οικοδομημένο σύνολο που συγκεντρώνει όλες τις κοινωνικές τεχνικές και οικ...

Στο βιβλίο αυτό εξετάζεται πρώτα η έννοια και η ουσία της ψυχής, σύμφωνα με τις θεωρίες των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων και τη διδασκαλία των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας. Γίνεται μία προσπάθεια να ευρεθούν τα κοινά στοιχεία, που υπάρχουν στους διάφορους ορισμούς για την έννοια και την ουσία της ψυχής. Έπειτα εξετάζεται το συναφές πρόβλημα αθανασίας της φυχής και διερευνώνται οι αποδείξεις, που πρόβαλαν γι' αυτή οι διάφοροι φιλόσοφοι, αλλά και οι Πατέρες της Εκκλησίας. Τα δυο αυτά προβλήματα είναι συναφή. Εάν δεχθούμε την ύπαρξη και το άυλο της ψυχής τότε κατ' ανάγκη θα πιστ...

"Η μοναδολογία" γράφτηκε από τον Leibniz το 1714, κοντά στο τέλος της ζωής του, με στόχο τη συμπύκνωση και εκλαΐκευση της φιλοσοφίας του. Σε ενενήντα αριθμημένες παραγράφους ο Leibniz εκθέτει το σύστημά του περιεκτικά και περιληπτικά. Στις παραγράφους αυτές δεν εμπλέκονται τεχνικές λεπτομέρειες του συστήματος. Παρά ταύτα, η εικόνα που προσφέρεται είναι κατά μεγάλο ποσοστό ολοκληρωμένη. Η δομή της "Μοναδολογίας" είναι λιτή και αυστηρή. Στις 36 πρώτες παραγράφους ορίζεται η φύση των μονάδων, αναλύεται το επίπεδο του φαίνεσθαι και στοιχειοθετείται το κατά Leibniz είδος της σχέ...

Επικρατεί ευρέως η αντίληψη ότι η μεσαιωνική φιλοσοφία έχει μόνο θεολογικό και θρησκευτικό προσανατολισμό. Όμως τα τελευταία χρόνια, από τους ερευνητές, δόθηκε προσοχή και στις πρώιμες μελέτες που έγιναν την μεσαιωνική περίοδο πάνω στη λογική, τη γλώσσα και τη φιλοσοφία της επιστήμης. Η παρούσα ιστορία, δίνει σε αναγνώστες χωρίς πρότερη γνώση του αντικειμένου μια γοητευτική ενόραση στις μεσαιωνικές απόψεις σε θέματα όπως η αστρονομία, ο υλισμός, η νόηση αλλά επίσης και η φύση της ψυχής και ο Θεός. Η ιστορία για την "Μεσαιωνική σκέψη" του Ντάβιντ Λάσκομπ ακολουθεί μία δ...

Τον έχουν αποκαλέσει "ακαδημαϊκό ροκ σταρ" και "κακό παιδί της θεωρίας" όμως η γραφή τού Σλάβοϊ Ζίζεκ συνδυάζει εντυπωσιακή ευρυμάθεια με συχνές αναφορές στην μαζική κουλτούρα. Στο βιβλίο του "Η μαριονέτα και ο νάνος" επιχειρεί μια διεξοδική ανάγνωση του σημερινού θρησκευτικού αστερισμού από την οπτική γωνία της λακανικής ψυχανάλυσης. Έρχεται κριτικά αντιμέτωπος και με τις δυο κυρίαρχες εκδοχές της σημερινής πνευματικότητας -τον γνωστικισμό της Νέα Εποχής [New Age] και τον αποδομητικό λεβινάσιο Ιουδαϊσμό- και προσπαθεί να αποκαταστήσει τον "υλιστικό" πυρήνα του Χριστιανισμο...

Γεννιόμαστε στη γλώσσα και στη νόηση επειδή στον ορίζοντα της βρεφικής εποπτείας η μάνα είναι και χαρά παρουσίας αλλά και οδύνη απουσίας- επειδή η επιθυμία της τροφής είναι πόθος σχέσης. Ο άνθρωπος είναι λογικός επειδή είναι ύπαρξη ερωτική, ειδοποιός διαφορά του ανθρώπου είναι η ζωή ως σχέση, όχι ως ατομοκεντρική επιβίωση. Το βιβλίο "πατάει" σε αυτή την εμπειρική πρόταση για να αναζητήσει κριτήρια κριτικής αντιπαράθεσης με την επικαιρική πραγματικότητα των αντιφάσεων του πολιτισμού μας, της παρακμής του κοινωνικού γεγονότος, της ριζικής αλλοτρίωσης του πολιτικού συστήμα...

Γεννιόμαστε στη γλώσσα και στη νόηση επειδή στον ορίζοντα της βρεφικής εποπτείας η μάνα είναι και χαρά παρουσίας αλλά και οδύνη απουσίας- επειδή η επιθυμία της τροφής είναι πόθος σχέσης. Ο άνθρωπος είναι λογικός επειδή είναι ύπαρξη ερωτική, ειδοποιός διαφορά του ανθρώπου είναι η ζωή ως σχέση, όχι ως ατομοκεντρική επιβίωση. Το βιβλίο "πατάει" σε αυτή την εμπειρική πρόταση για να αναζητήσει κριτήρια κριτικής αντιπαράθεσης με την επικαιρική πραγματικότητα των αντιφάσεων του πολιτισμού μας, της παρακμής του κοινωνικού γεγονότος, της ριζικής αλλοτρίωσης του πολιτικού συστήμα...

Η "Θρησκεία εντός των ορίων του λόγου και μόνο" (1793), το κύριο έργο της φιλοσοφίας της θρησκείας του Καντ, είναι ένα έργο-σταθμός. Αποβλέπει στην αναζήτηση της αληθινής, έλλογης θρησκείας και στην εξακρίβωση του πυρήνα αληθείας των ιστορικών θρησκειών, ώστε να διασωθεί από αυτές (και ειδικότερα από τον Χριστιανισμό) ό,τι είναι δυνατόν να αντέξει στον κριτικό έλεγχο του "Λόγου". Στόχος του Καντ είναι η ανάδειξη της αυθεντικής διδασκαλίας (ή της "ουσίας") του Χριστιανισμού και συγχρόνως η αυστηρή κριτική της κατεστημένης θεσμικής Εκκλησίας. Η "Θρησκεία εντός των ορίων τ...