Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τι είναι ο αγνωστικισμός; Ποια είναι η ουσία της θρησκείας; Έχει πράγματι συμβάλει η θρησκεία εποικοδομητικά στον πολιτισμό; Είναι αντίθετες θρησκεία και επιστήμη; Προάγει η θρησκεία την ηθική; Αληθεύει ότι αν δεν υπήρχαν οι θρησκείες δεν θα υπήρχε ηθική; Τι ρόλο έπαιξε η Εκκλησία στην ευρωπαϊκή ιστορία; Τι οδηγό ζωής και ηθικής μπορεί να έχει ο αγνωστικιστής και ο άθεος; Μπορεί να υπάρξει θρησκευτική συνείδηση εκτός Εκκλησίας; Σε αυτά και άλλα σχετικά ερωτήματα απαντά ο Μπέρτραντ Ράσελ, ο φιλόσοφος που αναζητούσε τη βεβαιότητα και έλπισε ότι θα την βρει...

H παρούσα μελέτη είναι προϊόν των σπουδών μου στη Χαίδελβέργη και αποτελεί το επιστέγασμα της μαθητείας μου πλησίον των Α.Μ. Ritter και Σ. Παπαδοπούλου. Πραγματεύεται το πολυεδρικό ζήτημα τού "είναι" στη σκέψη τού Γρηγορίου Νύσσης με εκτενείς συγκριτικές αναφορές στη νεοπλατωνική διανόηση τού 3ου αιώνα, ή όποία απολαμβάνει τού σεβασμού και της εκτίμησης τού χριστιανού συγγραφέα, αλλά χρησιμοποιείται πάντοτε επιλεκτικά και κριτικά για τη διατύπωση των απόψεών του. Ο Γρηγόριος Νύσσης αποτελεί μία από τις σημαντικότερες εκκλησιαστικές φυσιογνωμίες του 4ου αιώνα με σημαντικότα...

Το βιβλίο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε πριν είκοσι χρόνια. Ήταν η πρώτη μου μελέτη που έφτανε στο τυπογραφείο - πρώτος ελάχιστος καρπός στη μέχρι τώρα μακρά πορεία σπουδής και έρευνας. Η έρευνα αφορούσε στη διασάφηση των διαφορών της ελληνικής φιλοσοφίας και Παράδοσης από τη δυτικοευρωπαϊκή. Διαφορών που δεν εξαντλούνται στατικά στον τόπο της θεωρίας, αλλά καθορίζουν τον τρόπο ή την πρακτική του βίου, δηλαδή ό,τι ονομάζουμε πολιτισμό. Με τη συγγραφή των σελίδων που ακολουθούν ξεκίνησα σπουδάζοντας τις διαφορές ανάμεσα στην ελληνική και δυτική κατανόηση του αποφατισμού της γνώσ...

Κάθε λόγος περί του θείου έρωτος και του έρωτος ως εκστατικής στιγμής τα υπάρξεως είναι αποσπασματικός. Αυτή η αποσπασματικότητα αναδύεται ως όρος sine qua non της ιερότητος, η οποία φανερώνεται από τη σχάση του θείου και τη σχάση του εγκοσμίου στην αλληλουχία των αλληλοδράσεων και διερμηνεύσεων, των συνδέσεων και αναπαραστάσεων του θειου και του εγκόσμιου. Ο θείος έρως ενδύεται το εγκόσμιο πεπρωμένο του και συγχρόνως επιστρέφει στην καταγωγική του περιοχή που είναι το ιερό και η ιερότητα του ιερού.

Ήδη από τον Πλάτωνα εκφράζεται η αντίληψη ότι "ο μεν ιατρός φαρμάκοις μεταβάλλει, ο δε σοφιστής λόγοις". Η πίστη στη θεραπευτική δύναμη του λόγου ενάντια στα πάθη της ψυχής εμπεδώνεται ακόμη περισσότερο με τη φιλοσοφία των Στωικών αντίθετα προς τους Πυθαγορείους οι οποίοι έδιδαν ιδιαίτερη βαρύτητα στη θεραπευτική λειτουργία της μουσικής στα πλαίσια μιας ομοιοπαθητικής μεθόδου. Οι Στωικοί δέχονταν τον θεραπευτικόν λόγον ως φάρμακον ενάντια στη λύπη, ένα από τα τέσσερα πάθη της ψυχής και τη χειρότερη από τις ψυχικές παθήσεις κατά τον Κικέρωνα. Γέφυρα ανάμεσα στην αρχαία και τ...

Στο βιβλίο αυτό, εκ πρώτης όψεως, έχει κανείς την αίσθηση ότι ο Torrance γράφει για τον πολιτισμό εν γένει, δηλαδή για τη θρησκεία, για την επιστήμη, για τους κοινωνικούς θεσμούς, για τη γλώσσα, για την υλική και ψυχική συνθήκη της ανθρώπινης ύπαρξης ως μια διευρυμένη ανθρωπολογική προσέγγιση. Μια προσεκτικότερη ματιά, όμως, πείθει ότι αντικείμενο του βιβλίου του είναι αυτό που διέπει την ανθρώπινη συνθήκη, αυτό που ο ίδιος ονομάζει "πνευματική αναζήτηση" ή "υπέρβαση". Ειδικότερα, αυτή η αναζήτηση ή υπέρβαση θεμελιώνει και ακυρώνει το πεδίο του θρησκευτικού, το ξεπερνά και...

Στο βιβλίο αυτό, ο Στανισλάς Μπρετόν επιδιώκει να αποσπάσει από το σώμα των παυλιανών κειμένων ένα σύνολο στοιχείων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τους φιλοσόφους, καθώς επί αιώνες άσκησαν σαφή επίδραση τόσο στη δυτική φιλοσοφία όσο και στη θεωρητική προσπάθεια που, καλώς ή κακώς, διεκδικούσε την ονομασία "χριστιανική φιλοσοφία". Πρωταρχική σημασία αποδίδει ο συγγραφέας στη συγκέντρωση στο πρόσωπο του Παύλου τριών συνιστωσών: της εβραϊκής καταγωγής, της ελληνικής παιδείας και της ιδιότητας του Ρωμαίου πολίτη. Είναι φανερό, για παράδειγμα, ότι η βιβλική κληρονομιά διαμορφ...

Δύο κορυφαίες πνευματικής προσωπικότητες, ο Paul Ricoeur και ο Andre LaCocque ενώνουν τις δυνάμεις τους σε ένα συναρπαστικό ταξίδι σε δύσβατα χωρία της Βίβλου. Μια σπάνια πνευματική συνάντηση που καθοδηγεί όχι μόνο τον ειδικό επιστήμονα αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο στις τεχνικές της κριτικής συνομιλίας με τα μεγάλα κείμενα του παρελθόντος.

Η προσέγγιση του Θείου, σύμφωνα με τη φιλοσοφία των Bantu της Αφρικής, σωστά διατυπωμένη με τις θεμελιώδεις βάσεις της ίδιας της αφρικανικότητας και ιδιαίτερα της Νεγρίτιδας, παραμένει η πιο ουσιαστική ανάπτυξη του αντικειμένου μας που εισάγει τη θεωρία της συγκίνησης, στο εσωτερικό μιας άλλης μεθοδολογικής αρχής, πιο αναλυμένης και δη της μεγάλης προσοχής των Bantu που παρουσιάζουν τον τρόπο σκέψης και τον τρόπο ζωής ως εσωτερικό παρά το εξωτερικό. Η μεταφυσική και η θρησκεία των Bantu προσφέρει ένα οικοδομημένο σύνολο που συγκεντρώνει όλες τις κοινωνικές τεχνικές και οικ...

Η πρόσφατη επιστημονική σκέψη διέσωσε το "Περί των Αιγυπτίων μυστηρίων" από την αφάνεια και άρχισε να το εξετάζει με σοβαρότητα. Η τάση ωστόσο που υπήρχε παλαιότερα της άρνησης της χρήσης του εν λόγω κειμένου -θεωρούνταν ως ένα βιβλίο περί "μαγείας"- αν και άρχισε να αλλάζει, σύμφωνα με την E. Clarke συνεχίζει να δημιουργεί προβλήματα, καθώς οι ερευνητές τείνουν ακόμη να συνδέουν τις απόψεις του Ιάμβλιχου με εκείνες των δασκάλων του αλλά και των ακολούθων του. Η αξιέπαινη επιθυμία επιβράβευσης του Ιαμβλίχου ως ιδρυτή του ύστερου Νεοπλατωνισμού, του πρώτου στοχαστή που εστία...

Το βιβλίο του κ. Θρασύβουλου Μπέλλα είναι ένα έργο διερεύνησης αφενός των πνευματικών καταβολών, που διαμόρφωσαν συστατικά τη χριστιανική διδασκαλία και δογματική, αφετέρου των κοινών παραμετρικών στοιχείων και αξόνων, λειτουργίας των προτύπων Σωκράτη και Ιησού. Σαφέστατα η προσέγγιση του συγγραφέα δεν είναι θεολογική, αλλά επιστημονικά αναλυτική, δεδομένου ότι δεν εξετάζει τον χριστιανισμό ως μία εξ αποκαλύψεως αλήθεια, ούτε, κατά συνέπεια, ως περιεχόμενο μιας λογικά μη αποδείξιμης πίστης. [...] (από τον πρόλογο του Βασίλη Φίλια)

Τον έχουν αποκαλέσει "ακαδημαϊκό ροκ σταρ" και "κακό παιδί της θεωρίας" όμως η γραφή τού Σλάβοϊ Ζίζεκ συνδυάζει εντυπωσιακή ευρυμάθεια με συχνές αναφορές στην μαζική κουλτούρα. Στο βιβλίο του "Η μαριονέτα και ο νάνος" επιχειρεί μια διεξοδική ανάγνωση του σημερινού θρησκευτικού αστερισμού από την οπτική γωνία της λακανικής ψυχανάλυσης. Έρχεται κριτικά αντιμέτωπος και με τις δυο κυρίαρχες εκδοχές της σημερινής πνευματικότητας -τον γνωστικισμό της Νέα Εποχής [New Age] και τον αποδομητικό λεβινάσιο Ιουδαϊσμό- και προσπαθεί να αποκαταστήσει τον "υλιστικό" πυρήνα του Χριστιανισμο...

"Τι κοινό μεταξύ Αθηνών και Ιεροσολύμων;" Και αλλού: "Τι κοινό μεταξύ φιλοσόφου και χριστιανού, του μαθητού της Ελλάδος και του μαθητού των ουρανών, του ανθρώπου των λόγων και του ανθρώπου των έργων, εκείνου που κατεδαφίζει και εκείνου που οικοδομεί, του φίλου και του εχθρού της πλάνης, του διαφθορέα της αλήθειας και του τηρητού και εκφραστού της, του κλέπτη και του φύλακά της;" Τα ερωτήματα του Τερτυλλιανού είναι, βεβαίως, ρητορικά· θεωρεί αυτονόητο πως δεν υπάρχει τίποτε κοινό, η παραμικρή σχέση μεταξύ λόγου και πίστης, επιστήμης και θρησκείας. Εγέρθηκαν -και εγείρονται-,...

Γεννιόμαστε στη γλώσσα και στη νόηση επειδή στον ορίζοντα της βρεφικής εποπτείας η μάνα είναι και χαρά παρουσίας αλλά και οδύνη απουσίας- επειδή η επιθυμία της τροφής είναι πόθος σχέσης. Ο άνθρωπος είναι λογικός επειδή είναι ύπαρξη ερωτική, ειδοποιός διαφορά του ανθρώπου είναι η ζωή ως σχέση, όχι ως ατομοκεντρική επιβίωση. Το βιβλίο "πατάει" σε αυτή την εμπειρική πρόταση για να αναζητήσει κριτήρια κριτικής αντιπαράθεσης με την επικαιρική πραγματικότητα των αντιφάσεων του πολιτισμού μας, της παρακμής του κοινωνικού γεγονότος, της ριζικής αλλοτρίωσης του πολιτικού συστήμα...

Μπορούμε να μιλάμε για "οντολογία της σχέσης"; Είναι έκφραση συνεπής στο νοηματικό περιεχόμενο (σημασία) των λέξεων που τη συγκροτούν, συνεπής (και ως σύνθεση σημασιών) στη γλωσσική λογική; Η απάντηση στο ερώτημα θα είναι θετική αν καταδείξουμε ότι το γεγονός που σημαίνεται με τη λέξη "σχέση" μπορεί (σε κάποιες περιπτώσεις) να έχει "οντολογικό" περιεχόμενο. Ότι μπορεί η "σχέση" να συνιστά υπαρκτικό γεγονός: "τρόπο" υπάρξεως ή και "ιδρυτικό" υπάρξεως γεγονός. [...]

Η περίφημη "στροφή" της φιλοσοφίας προς τη θρησκεία αναγνωρίζει στην έννοια του Θεού το όριο εκείνο επέκεινα των δυνατοτήτων του Λόγου, το οποίο συνιστά και το τέλος της φιλοσοφίας, στο βαθμό που αποτελεί μια πρόκληση στο να σκεφτούμε το άσκεπτο, να καταγράψουμε το ανεικόνιστο και να αρθρώσουμε το ανείπωτο. Στο βιβλίο αυτό αναλύονται διεξοδικά τα πλέον επίκαιρα και πιεστικά ερωτήματα για τον Θεό όπως αυτά καταγράφονται μέσα από τις σελίδες του έργου των στοχαστών που διαμορφώνουν την ευρωπαϊκή σκέψη στις ημέρες μας: του Heidegger και του Husserl, του Levinas και του Lacan,...

Μισός αιώνας συμπληρώθηκε από τότε που πρωτοκυκλοφόρησε το βιβλίο του Παναγιώτη Κανελλόπουλου "Ο Χριστιανισμός και η εποχή μας", που γράφτηκε όταν ο συγγραφέας του ήταν πενήντα ετών, δηλαδή στη πιο μεστή ωριμότητα της βιολογικής και της διανοητικής ζωής του. Πώς δικαιολογείται, σήμερα πια, η επανέκδοση αυτού του έργου; Σε ένα τέτοιο εύλογο ερώτημα υπάρχει μια διπλή απάντηση με απολύτως καταφατικό περιεχόμενο. Ο ίδιος ο πολυτάλαντος συγγραφέας δηλώνει στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης: "Κανένα βιβλίο μου δεν είναι τόσο δικό μου όσο είναι αυτό." Επομένως, το έργο αυτό συνιστά...

Το 12ο αιώνα, στο Τολέδο της Ισπανίας, ομάδες χριστιανών μοναχών, εβραίων λογίων και μουσουλμάνων δασκάλων συνεργάστηκαν για να μελετήσουν και να μεταφράσουν εκ νέου το έργο του Αριστοτέλη "Περί Ψυχής". Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον ιστορικό αφήγημα του Ρίτσαρντ Ε. Ρουμπενστάιν, αναφύεται αυτή η ιδιαίτερη επιρροή που άσκησε ο Αριστοτέλης και στις τρεις θρησκείες, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζεται η σημασία της ανακάλυψης εκ νέου του έργου του μεγάλου αρχαίου φιλοσόφου κατά το Μεσαίωνα. Τον 4ο αιώνα π.Χ., ο Αριστοτέλης διαμόρφωσε ένα καινούριο φιλοσοφικό σύστημα, επικεντρωμένο στον...

Παιδεία είναι το ξύπνημα στην περιοχή της απεριόριστης και ανυποχώρητης νοσταλγίας του είναι και του όλου των όντων των εφήμερων και ανυπάρκτων. Παιδεία είναι να κατοικείς στα όρια του χώρου και του χρόνου αναμένοντας όλα τα χαμένα και ανύπαρκτα, αυτά για τα οποία κανείς "λογικός" και καθώς πρέπει άνθρωπος δεν νοιάζεται. Παιδεία σημαίνει να μπορείς να ακούς όλο το βουβό κλάμα του κόσμου του εφήμερου και του περιβάλλοντος, αφήνοντας στην άκρη τη δική σου θλίψη ή χαρά. Παιδεία σημαίνει να θλίβεσαι για τον άλλο, τον κάθε άλλον, τον όλο Άλλον. Παιδεία σημαίνει να ζεις και να αγ...

[...] Κεντρική πρόταση και συνέπεια του βιβλίου είναι να εγκεντριστεί καθ' ένας μας στην ενορία του. Πρόκειται για το μεγάλο κενό που υπάρχει ανάμεσα στο άτομο και το όραμα της παγκοσμιότητας. Για ένα κενό που από το βιβλίο αυτό κατανοείται ως ο χώρος της όντως ποιοτικής εξέλιξής μας. [...]