Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στην παρούσα μελέτη καταβλήθηκε η προσπάθεια ενδελεχούς διερεύνησης του βίου και της δράσης του επιφανούς λογίου της περιόδου του Νεοελληνικού Διαφωτισμού Δωρόθεου Πρώιου. Η μελέτη περιλαμβάνει τέσσερα κεφάλαια, στα οποία παρουσιάζεται η δράση του λογίου στις διάφορες εκφάνσεις της ζωής του. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στην καταγωγή, την οικογένεια και τις σπουδές του στον ελλαδικό χώρο αλλά και στην Ευρώπη. Στο δεύτερο κεφάλαιο περιγράφεται η εκπαιδευτική του δράση, ως διδασκάλου στη Σχολή της Χίου, οικοδιδασκάλου στην οικογένεια του Διερμηνέα του τουρκικού στόλου Κ...

"Προθυμίαν έχω, χρήματα δεν έχω να βοηθήσω το φίλτατον γένος μου. Άλλοι καταβάλλον κόπους. Άλλοι ας καταβάλλωσι χρήματα προς φωτισμόν της πατρίδος." Τέκνο της ανάγκης, οι προεπαναστατικές αγγελίες προς άγραν συνδρομητών για την έκδοση νεωτερικών βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών, προσφέρουν μία πρώτης τάξεως μαρτυρία για την εποχή που τις γέννησε. Είτε οι ανάλογες προσπάθειες ευοδώθηκαν είτε έμειναν στα "ανεκπλήρωτα εκδοτικά σχέδια", ο προγραμματικός-διαφημιστικός λόγος των κειμένων, τα όποια εκδίδονται στον τόμο αυτό, φέρει έκδηλο το αποτύπωμα των κοσμοϊστορικών αλλαγ...

"Από την παράθεση των πέντε επιχειρημάτων της κυρίας Chisacof και τις αντίστοιχες αναιρετικές παρατηρήσεις μας διαπιστώνεται ότι συγγραφέας της κωμωδίας "Το σαγανάκι της τρέλλας" δεν είναι ο Ρήγας Βελεστινλής. Σημαντικό στοιχείο για την τεκμηρίωση του συμπεράσματος αυτού κοντά στα άλλα, που αναφέρθηκαν στις παρατηρήσεις μας, αποτελεί το πρόσωπο "Φεραρής" της κωμωδίας. Διαπιστώνεται ότι δεν είναι το alter ego του Ρήγα, όπως υποστηρίζεται, αλλά ο "Τζαννακάκης Τζανέτος", το όνομα του οποίου είχε διαγραφεί στον πίνακα με τα πρόσωπα του έργου, και ο οποίος είχε αυτομολήσει, (φιρ...

Παρουσιάζεται για πρώτη φορά άγνωστη πτυχή της προσωπικότητας του Ανθ. Γαζή, οι γνώσεις ανατομίας και φυσιολογίας. Ο ανατομικός πίνακας που ο Γαζής καταχωρίζει σε βιβλίο του αποτελεί τον πρώτο ανατομικό πίνακα σε έντυπο ελληνικό βιβλίο. Παρατίθεται και φωτοαναστατική ανατύπωση κεφαλαίων από τα βιβλία του Γαζή.

Πριν από επτά χρόνια, η συστηματική αναζήτηση στην περίφημη Bibliotheque de I' Academie Nationale de Medecine (Βιβλιοθήκη της Εθνικής Ακαδημίας Ιατρικής), στο Παρίσι, επιφύλαξε μία ευχάριστη έκπληξη για τους ερευνητές. Ο Κωνσταντίνος Ηροδότου, επικεφαλής επιστημονικής ομάδας, ανακάλυψε ένα άγνωστο χειρόγραφο του Κοραή, γραμμένο στα Λατινικά το 1790, με τίτλο "De Morborum Haereditariorum: Existentia, Natura, Prophylaxi et Cura" (Για τις κληρονομικές ασθένειες: ύπαρξη, φύση, πρόληψη, θεραπεία). Το κείμενο είχε γραφεί για να υποβληθεί σε διαγωνισμό της Βασιλικής Εταιρείας Ιατρ...

Πρώτη πλήρης ανατύπωση του έργου του 1791, συνοδευόμενη από εκτενή Εισαγωγή, Γλωσσάρι, Ευρετήριο Προσώπων και αναλυτικό Πίνακα Περιεχομένων.

Η μελέτη της σκέψης ενός λογίου, δασκάλου, στοχαστή, όπως αυτή εκφράζεται και μας γίνεται γνωστή μέσα από τον γραπτό ή τον προφορικό λόγο, η μελέτη γενικότερα ενός οιουδήποτε φαινομένου της πνευματικής ζωής, και όχι μόνο του παρελθόντος, απαιτεί την τοποθέτηση του συγκεκριμένου φαινομένου -είτε πρόκειται περί φιλοσοφικο-επιστημονικού έργου, της σκέψης, ή της δραστηριότητας ενός ανθρώπου του πνεύματος- στην ευρύτερη κίνηση των ιδεών ατά την αντίστοιχη περίοδο. [...] (από την εισαγωγή του συγγραφέα)

Ο νεοελληνικός Διαφωτισμός, όπως εν τέλει επικράτησε στή νεώτερη γραμματεία μας να χαρακτηρίζουμε μία άκρως σημαντική για τον νεώτερο Ελληνισμό περίοδο της πνευματικής μας ιστορίας, είναι ένα σύνθετο και μάλλον δύσκολα προσπελάσιμο πεδίο έρευνας για τους μελετητές της φυσιογνωμίας του σύγχρονου Ελληνισμού. Προεχόντως, βέβαια, η περίοδος αυτή έχει μέγιστη σημασία για τα γράμματά μας και την ιστορία των ιδεών στην πνευματική μας ζωή, επηρέασε ωστόσο στο σύνολο την όλη ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας και εν πολλοίς καθορίζει ακόμα σήμερα τις σκέψεις και τις πράξεις μας. Η πρόσλη...

Η έκδοση του έργου, "Απάντησις Ανωνύμου προς τους αυτού άφρονας κατηγόρους επονομασθείσα περί θεοκρατίας", του Χριστοδούλου εξ Ακαρνανίας, του επονομαζομένου, από τους εχθρούς του ιδίως, Παμπλέκη, καθιστά προσιτή στην έρευνα της πνευματικής ιστορίας του νέου ελληνισμού την πιο τολμηρή κατάθεση θρησκευτικής κριτικής στη φιλολογία του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Το έργο, το όποιο τυπώθηκε αρχικά στη Λειψία το 1793, επέζησε σε ένα μόνο αντίτυπο στην Ελλάδα και παρέμεινε λανθάνον για περισσότερο από δύο αιώνες. Η εξαφάνισή του οφείλεται στις ιδέες του θρησκευτικού και πολιτικού ρ...

[...] Η κριτική επεξεργασία και ανάλυση στην ανά χείρας μελέτη κατατείνει στην εδραίωση της πεποίθησης, ότι κάθε κοινωνικό ζήτημα ή πρόβλημα έχει πνευματικές διαστάσεις και προεκτάσεις και δεν αποτελεί αποτέλεσμα τυφλών εμπειρικών και εξωτερικών οικονομικο-κοινωνικών διαδικασιών. Για τον λόγο αυτό άλλωστε θεωρούμε την κοινωνία σαν σύστημα σταθερών και εδραιωμένων λειτουργικών δομών, που προάγουν την πρόοδο και την εξέλιξη ανθρώπων και θεσμών. [...] (από τον πρόλογο του βιβλίου)

Πώς θα πρέπει να ηχεί η ποίηση του γένους; Ποια θα πρέπει να είναι η γλωσσική, θεματική και ειδολογική φυσιογνωμία της; Ποιος θα πρέπει να είναι ο κοινωνικός και εθνικός της ρόλος; Αυτά είναι ερωτήματα που αναφύονται επιτακτικά κατά την τριακονταετία πριν από την Επανάσταση στην προοπτική της πολιτισμικής αναγέννησης. Οι διαφορετικές απαντήσεις εκφράζονται με αντιπαραθέσεις, διαμάχες, ανταγωνισμούς, ποιητικά μανιφέστα και άλλες ποικίλες γραμματολογικές πυκνώσεις. Οι ζυμώσεις αυτές, στις οποίες ενίοτε υποκρύπτονται και πολιτικές σκοπιμότητες, οδηγούν στην ανάδυση ενός δημόσι...