Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η επιστολή αναδημοσιεύεται από τον δεύτερο τόμο της εξάτομης "Αλληλογραφίας" του Αδαμαντίου Κοραή, που εξέδωσε μεταξύ των ετών 1964-1984 ο Όμιλος Μελέτης του Ελληνικού Διαφωτισμού, σε επιμέλεια Κ. Θ. Δημαρά, μετά από ευγενική παραχώρησή του.

Στο προσκήνιο της έρευνας βρίσκονται ο Αδαμάντιος Κοραής και ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, στη σκέψη και τη δράση των οποίων αντικατοπτρίζεται με ευκρίνεια η αμφίσημη αντίδραση του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, στο ρεύμα του Διαφωτισμού, που ορμούσε από την Δυτική Ευρώπη ως πρόκληση και ευκαιρία συνάμα. Ο παρόν τόμος του Δρος Αλέξανδρου Παπαδερού αποτελεί μετάφραση από την Β΄ έκδοση του γερμανικού πρωτοτύπου, την οποία επιμελήθηκε ο φιλόλογος Εμμανουήλ Γεωργουδάκης. Η έκδοση είναι εμπλουτισμένη με φωτογραφίες τόπων, ανθρώπων και γεγονότων της εποχής, αναθεωρ...

[...] Η επιστολογραφία αποτελεί πάντα πρωτογενές υλικό. Ακόμη και αν πρόκειται για επίσημη ανταλλαγή επιστολών. Μεταξύ αρχηγών κρατών ή υπουργών, για παράδειγμα, έχει ένα χαρακτήρα πιο άμεσο από τις διακοινώσεις, και επιτρέπει προσεγγίσεις πιο εκλεπτυσμένες, ως προς το ύφος, την επιλογή των λέξεων, και ίσως ως προς τα επιφανειακά αλλά και τα βαθύτερα κίνητρα του γράφοντος. Όταν πρόκειται για επιστολές λιγότερο επίσημες ή ιδιωτικές, τότε τα είδη πληροφοριών που αντλούμε αυξάνονται δραματικά, και αντιστοίχως πληθαίνουν τα ερωτήματα που μπορεί να θέσει στο υλικό του ο ερευνη...

[...] Με τη σημερινή έκδοση, οι επαναστατικά ανθρώπινες ιδέες του Ρήγα, όπως αυτές διατυπώνονται στα έργα του, θα γίνουν γνωστές στους σημερινούς Έλληνες, οι οποίοι τόση ανάγκη έχουν από τη γνώση των ιστορικών πηγών μας. [...] Δημήτριος Καραμπερόπουλος

Ο τόμος απαρτίζεται από 32 κείμενα που έχουν την αφετηρία τους στις ανακοινώσεις του ομότιτλου συνεδρίου νεοελληνικών σπουδών που οργάνωσε το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης το 2013 προς τιμήν του Αλέξη Πολίτη, κορυφαίου μελετητή του νεοελληνικού πολιτισμού. Με κεντρικούς άξονες τις διάφορες μορφές και λειτουργίες του λόγου και του χρόνου από την εποχή του Διαφωτισμού ως τις παραμονές των Βαλκανικών πολέμων ανιχνεύονται οι δράσεις, οι ιδέες και οι πραγματώσεις της ελληνικής κοινωνίας και χαρτογραφούνται οι σημαντικότεροι αναβαθμοί που οδήγησαν στη διαμόρφωσή της....

Στους χρόνους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού προτείνεται από τους εκπροσώπους της κοραϊκής "μέσης οδού" για τον υπόδουλο ακόμα ελληνικό λαό, ενόψει πάντως της προσδοκώμενης ανεξαρτησίας του, ένα πρότυπο πολιτισμού με το συγκερασμό θεμελιωδών παραμέτρων: παράδοσης και νεωτεριστικού πνεύματος, λαϊκότητας και λογιότητας, Ανατολής και Δύσης. Η μεικτή γλώσσα θεωρείται η πλέον αρμόζουσα ως το αντικαθρέφτισμα ενός ανάλογου πολιτισμού. Το δοκίμιο αυτό επιχειρεί να δείξει, ότι το προτεινόμενο πρότυπο δεν υπήρξε εξωπραγματικό κατασκεύασμα, αντίθετα η βάση του ήταν ιστορικά τεκμηριωμέ...

Το δάνειο από τη Γαλλική Επανάσταση σχήμα των ταξικών στρατοπέδων και συμμαχιών, καθώς και ένας δυτικόστροφος "προοδευτισμός", αδυνατούν να ερμηνεύσουν την ελληνική πραγματικότητα. Η αδυναμία τους καταδεικνύεται με ενάργεια μέσα από την αποτυχία τους να ερμηνεύσουν μια σειρά από επεισόδια που σημειώθηκαν στη Σμύρνη από τα μέσα του 18ου αιώνα, το 1761, έως την κορύφωσή τους, το 1819-20, λίγο πριν την έκρηξη της Επανάστασης. Η Σμύρνη, και οι αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της ελληνικής κοινότητας, στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα, συνιστούν έναν μεγεθυντικό φακ...

Το κείμενο που μεταφράζεται εδώ ανακοινώθηκε στο διεπιστημονικό συμπόσιο που οργανώθηκε στη Βενετία, τον Μάιο του 1971, από την Association Internationale d' Etudes du Sud-Est Europeen, με θέμα: "Κοινωνική δομή και πολιτισμική ανάπτυξη των νοτιοευρωπαϊκών και αδριατικών πόλεων τον 17ο και 18ο αιώνα". Δημοσιεύτηκε στα πρακτικά του Συμποσίου, όπου υπάρχει η ακόλουθη εισαγωγική σημείωση: "Το κείμενο αυτό παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1966, στο ιστορικό σεμινάριο του Κέντρου Μαρξιστικών Μελετών και Ερευνών, στην Αθήνα. Επωφελήθηκα από τις παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν εκεί. Α...

Οι δεσμοί του Φίλιππου Ηλιού με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και τους ανθρώπους που το πλαισιώνουν υπήρξαν στενοί και μακρόχρονοι, με θεσμικό επιστέγασμα την ανακήρυξή του σε επίτιμο διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής (1994). Έτσι, η επιστημονική συνάντηση που οργάνωσε το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Ρέθυμνο (14-15/10/2005) υπήρξε μια χειρονομία μεστή περιεχομένου: ιστορικοί, φίλοι και συνεργάτες, ομότεχνοι του Φ. Ηλιού τίμησαν τη μνήμη του με τρόπο ουσιαστικό, καταθέτοντας τον γνωστικό οβολό τους στη μεγάλη τράπεζα της νεοελληνικής ιστοριογραφίας. Ο τόμος περιέχει τ...

Ο Θεόφιλος Καΐρης είναι περίπτωση χαρακτηριστική της διαπάλης ανάμεσα σε καθιερωμένες μορφές εξουσίας και σε άτομα τα οποία, παρά τους ελλοχεύοντες κινδύνους, δεν παύουν να ενεργούν και να πράττουν έχοντας ως γνώμονα τους προσωπικούς τους ιδεολογικούς προβληματισμούς. Η τύχη του Θεόφιλου Καΐρη αλλά μαζί η έκβαση του κοινωνικού έργου και οράματος, τα οποία εμόχθησε να πραγματοποιήσει, ιδίως με την ίδρυση του Ορφανοτροφείου, είχαν ήδη διαγραφεί από την στιγμή όπου η συγκεκριμένη κοινωνική του παρέμβαση τον έφερε αντιμέτωπο με το εκκλησιαστικό, και όχι μόνο, κατεστημένο. Η ενα...

"Με εύλογη συγκίνηση και με βαθιά συναίσθηση χρέους προβαίνω στην ένατη -οριστική, φευ- έκδοση αυτού του έργου. Ο πατέρας μου την είχε προετοιμάσει προσεκτικά, επιφέροντας όσες τροποποιήσεις και μεταβολές έκρινε πως ήταν αναγκαίες προκειμένου να ενσωματωθούν, στο σώμα του έργου και στις σημειώσεις, τα πορίσματα νεότερων ερευνών καθώς και οι δικές του νέες θεωρήσεις. Ο θάνατος τον βρήκε την ώρα που είχε αρχίσει να γράφει -μετά την ολοκλήρωση της κύριας εργασίας, όπως συνήθιζε πάντα- τον πρόλογο για τη νέα αυτή έκδοση. Λογάριαζε να τον τιτλοφορήσει 'Από τον αισθητισμό (ή ί...

Η παρούσα μελέτη, προϊόν πολυετούς έρευνας, προσφέρει άφθονο υλικό για στοχασμό και αναστοχασμό αναφορικά με το πολυπρισματικό γεγονός (ιδεολογικό, πολιτισμικό και αισθητικό) που συνθέτει το μεταφραστικό ζήτημα στην περίοδο του Διαφωτισμού. Αποτυπώνονται τα γραμματειακά είδη και τα φαινόμενα σε όλο τους το εύρος (ιστορία, γεωγραφία, ανατολισμός, εγχειρίδια ηθικής και κοινωνικής συμπεριφοράς/χρηστομάθειες, θετικές επιστήμες, λογοτεχνία, θέατρο, κ.ά.) και η ανάλυση εστιάζεται κάθε φορά σε ενδιαφέροντα και εύγλωττα παραδείγματα. Η περιήγηση εκτείνεται σε όλον τον 18ο αιώνα, εν...

Με τίτλο "Αγαθάγγελος" ή "Οπτασία του μακαρίου ιερομονάχου Αγαθαγγέλου" κυκλοφόρησε μετά το 1750 σε χειρόγραφη μορφή από τον αρχιμανδρίτη Θεόκλητο Πολυειδή ένα κείμενο, που "συνέχιζε την παλιά χρησμολογική παράδοση και την πλούσια φιλολογία του είδους αυτού, συνδυάζοντας το ύφος και τη γλώσσα των βιβλικών προφητικών κειμένων με τη γοητεία των λαϊκών θρύλων και των χρησμών για την ανάκτηση του Γένους", κατά την παρατήρηση του ιστορικού του Ρήγα Λέανδρου Βρανούση. Όπως ο ίδιος συγγραφέας σημείωνε ο "Αγαθάγγελος" ""Προέλεγε" με ακρίβεια όσα είχαν ήδη συμβή ως την εποχή του κα...

Η εργασία αυτή πρέπει να εκληφθεί ως ιστορική αναδρομή: - σε γεγονότα, σε καταστάσεις και πρόσωπα - που με την πολύμορφη παρέμβασή τους στη μακραίωνη πορεία της τουρκοκρατούμενης Ηπείρου σε ρόλο πρωταγωνιστικό, - δημιούργησαν συνθήκες συνέχειας - ελληνικής παιδείας και πνευματικής άνθισης - τον Ηπειρωτικό Νεοελληνικό Διαφωτισμό - και εξέθρεψαν - την εθνική ιδέα της παλιγγενεσίας.

Με αφορμή τα 200 χρόνια από την έκδοση της "Ελληνικής Νομαρχίας", η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει το φετινό ημερολόγιό της σ' αυτήν και στην εποχή της. Η "Ελληνική Νομαρχία" είναι ένα σθεναρό επαναστατικό έργο που κυκλοφόρησε παράνομα στην Ιταλία στο τέλος του 1806 και γρήγορα διαδόθηκε σ' όλη την ελληνική διασπορά. Είναι αφιερωμένο "εις τον τύμβον του αειμνήτου Ρήγα". Είναι τυπωμένο σε μικρό σχήμα, ώστε να μεταφέρεται και να κρύβεται εύκολα. Άγνωστος παραμένει ο τόπος που τυπώθηκε (πιθανότερες πόλεις: Λιβόρνο, Πάντοβα, Μπολόνια). Άγνωστος παραμένει και ο συγγραφέας του· ε...

Περιλαμβάνει τις έμμετρες μεταφράσεις του Ρήγα των έργων: - "Τα Ολύμπια", θεατρικό του ιταλού Metastasio - "Η βοσκοπούλα των Άλπεων", διήγημα του γάλλου Marmontel καθώς και το ειδύλλιο του γερμανού Gessner, "Ο πρώτος ναύτης", σε μετάφραση του συνεργάτη του Ρήγα Αντωνίου Κορωνιού σε πεζή μορφή.

Η παρούσα διατριβή με θέμα: "Ηθική και Αισθητική Καλλιέργεια του Προσώπου στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό: Αδαμάντιος Κοραής & Κωνσταντίνος Κούμας", αναζητά και αναδεικνύει το φιλοσοφικό προβληματισμό των νεοελλήνων στοχαστών, του Αδαμάντιου Κοραή (1748 - 1833), όπως αυτός εκφράζεται μέσα από τα "Προλεγόμενα", σε ζητήματα ηθικής και αισθητικής παιδείας και του Κωνσταντίνου Κούμα (1777 - 1836), όπως εκδηλώνεται μέσα στο τετράτομο Σύνταγμα Φιλοσοφίας, το οποίο αποτελεί πλήρη επισκόπηση των φιλοσοφικών απόψεων της εποχής εκείνης, καθώς περιλαμβάνει εκτός των άλλων θέματα ηθικής κα...