Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Μια γνωριμία με 56 έλληνες ζωγράφους. Τί ακριβώς πίστευαν για την τέχνη τους, για τις σχέσεις τους με το φιλότεχνο κοινό, αλλά και τον μεγάλο αγώνα που έκαναν για να δημιουργήσουν έργο αληθινό και βιώσιμο.

Ο Giorgio de Chirico, ένας από τους προπάτορες του μοντερνισμού, ο "Μεγάλος Βολιώτης" όπως τον αποκαλεί ο Νίκος Εγγονόπουλος, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες μα και πιο αινιγματικές μορφές της τέχνης της εποχής μας. Γεννημένος στο Βόλο, μεγαλωμένος στην Ελλάδα, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία κατόρθωσε να συγκεράσει στο έργο του πλήθος διαφορετικών παραδόσεων και, κυρίως, να προτείνει ένα νέο οπτικό κώδικα προσέγγισης του σύγχρονου κόσμου. Δημιουργός της "μεταφυσικής ζωγραφικής" στα χρόνια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και μέντορας των σουρεαλιστών, "αποκήρυξε" στ...

"... Επειδή και να ήκουσα, από κάποιους φιλομαθείς, ταύτης της υπερτάτης, και αρίστης Ζωγραφίας, οπού τους εφάνη να είπα, ότι όποιος δεν ηξεύρη καλά να σχεδιάζη, δεν ηξεύρη καλώς να χρωματίζη, ούτε καλώς να συνθέτη, τουτέστιν, να σχηματίζη, ή διά να ειπούμεν, να ημπορή να ακολουθήση το νόημα της Ζωγραφιάς, και επεθυμούσαν ότι επάνω εις ταύταις ταις τρεις περίστασαις, να τους φανερώσω κάποιαν εξήγησιν. Όμως εγώ διά να τους ευχαριστήσω, επαρακινήθηκα, διά να ειπώ εκείνο οπού ηξεύρω, και οπού είναι αναγκαίον..."

«Ξεκινώντας από τον Van Gogh, όλοι μας, -όσο μεγάλοι ζωγράφοι κι αν θεωρούμαστε-, είμαστε έως ένα βαθμό αυτοδίδακτοι, θα μπορούσε σχεδόν να πει κανείς ότι είμαστε ναΐφ ζωγράφοι. Οι ζωγράφοι δεν ζουν πια μέσα στο πλαίσιο κάποιας παράδοσης και έτσι ο καθένας μας οφείλει να ανακαλύψει εξαρχής όλα τα εκφραστικά του μέσα. Κάθε μοντέρνος ζωγράφος έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να εφεύρει αυτή τη γλώσσα από το Α ως το Ω. Κανένα κριτήριο δεν μπορεί να ισχύσει απριόρι στην περίπτωσή του, γιατί δεν πιστεύουμε πια σε αυστηρά καθορισμένα μέτρα. Από μια άποψη αυτό συνιστά απελευθέρωση, ταυ...

Η αντιδιαστολή, που επιχειρεί ο Κόντογλου μεταξύ της βυζαντινής και της δυτικής τέχνης, γίνεται με κριτήρια εικαστικά... με βάση την λειτουργικότητα των ζωγραφικών λύσεων και την κοινωνική αποστολή του έργου τέχνης. Πουθενά δεν υπεισέρχεται ο εθνικισμός, η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός, όπως πολλοί τον κατηγορούν... Ο Κόντογλου είναι... βαθιά ενωτικός για τον ελληνισμό και ακόμα πιο πολύ είναι άνθρωπος που προωθεί την υγιή σχέση μας με τον περιβάλλοντα ημάς γεωπολιτικό χώρο και τους άλλους πολιτισμούς που τείνουν σήμερα να κυριαρχήσουν... Σε μια σύγχρονη Ελλάδα που αγωνίζε...

Η ζωγραφική του είναι μια αδιάκοπη αναζήτηση όχι για τις φόρμες ή τη σύνθεση των χρωμάτων αλλά για τις μορφές του Απόλυτου. Η ζωγραφική του Βικέντιου -θα μπορούσα να προσθέσω,- είναι η εσωτερική του βιογραφία: Από την απόγνωση των Πατατοφάγων ως την εκθαμβωτική γιορτή των ηλιοτρόπιων. Μέσα από αυτή την "άλλη" βιογραφία που είναι η αρχή της δικής μου προσέγγισης, ο Βικέντιος Βαν Γκογκ, λειτουργός του Υψίστου και καρμπονάρος, ιδιοφυής και τρελός ζει στους νέους καιρούς κι ανάμεσα στους νέους ανθρώπους, όπου το αποκαλυπτικό Φως συνθλίβει το πυκνό γύρω και μέσα μας σκοτάδι. Ζωγ...

Το τοπίο γύρω μας αλλάζει πια με τέτοιο ρυθμό που δεν μας επιτρέπει καμιά παρέμβαση αναχαίτισης των αλλαγών. Η απόλυτη κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στη φύση συνεπάγεται μοιραία την καταστροφή του τοπίου. Μέσα σε μια γενιά όλα αλλάζουν κλίμακες και χρήσεις, σημάδια χάνουν τη σημασία τους, ιστορίες, μνήμες και τοπωνύμια εξαφανίζονται. Η ζωγραφική, σε αντίθεση με τη φωτογραφική μηχανή, επιλέγει, ερμηνεύει, συμπυκνώνει και δείχνει. Το τοπίο ως ζωγραφικό έργο έχει ερμηνευτεί στη ζωγραφική θεολογικά, συμβολικά, τοπογραφικά, λυρικά και φυσικά πολύ προσωπικά. Η προσωπική αυτή ερμ...

Η μακρά πορεία επαναφοράς στην επικαιρότητα και εκ νέου ενεργοποίησης του έργου του Greco ξεκινά στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα και φτάνει ώς την "ολική του επαναφορά" στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Αρχικά, ο μύθος El Greco, μαζί με το έργο του, ήταν παρών στη διένεξη της Τέχνης για την Τέχνη, στη σύγκρουση της ακαδημαϊκής τέχνης με τη ρομαντική, στις έριδες για την υπεροχή του σχεδίου ή του χρώματος -με δυο λόγια, μέσα σε κάθε ζωντανή καλλιτεχνική συζήτηση με τις κοινωνικοπολιτικές της προεκτάσεις. Στη συνέχεια, το έργο του Greco, ως "μέσο αποκάλυψης", γίνεται πολύτιμο ό...

Τα "Τετράδια της Αίγινας" κατέγραφε ο πατέρας μου τα τελευταία χρόνια αναμνήσεις και σκέψείς. Τιτλοφορούνται έτσι διότι γράφτηκαν κυρίως εκεί -ακόμα και τα κομμάτια που γράφτηκαν αλλού είναι, κατά κάποιο τρόπο, της Αίγινας. Η επίμονη προσπάθεια, χαρακτηριστική του τρόπου εργασίας του, στάθηκε τον τελευταίο καιρό ίσως μοναδική διέξοδος. Αποτέλεσμα είναι το ανά χείρας. Τα "Τετράδια" αρχικά τα προόριζε για τους δικούς του ανθρώπους , ο ίδιος όμως αργότερα αποφάσισε να τα εκδώσει ελπίζοντας να βρουν ενδιαφέρον περισσότεροι. Τα χειρόγραφα είναι γραμμένα και ιχνογραφημένα σε σ...

Ένας μοναδικός στη συγκρότηση του τόμος για την ιστορία του μεγαλοφυούς Ισπανού ζωγράφου του 20ού αιώνα. Απειράριθμα είναι τα κείμενα που έχουν γραφεί μέσα στον προηγούμενο αιώνα για το δημιουργό της "Γκουέρνικα" από κριτικούς τέχνης και θεωρητικούς της εικαστικής δημιουργίας, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική. Το βιβλίο αυτό στηρίζεται σε μια ιδιαιτερότητα που αξιοποιεί ακόμη περισσότερο (σε σχέση με τις μελέτες που έχουν γραφεί) το μέγεθος του Πάμπλο Πικάσσο, ενώ ταυτόχρονα ανεβάζει τη θερμοκρασία του αναγνώστη, όσον αφορά τη συναισθηματική απήχηση του ζωγράφου αυτού:...

Υποδεχτείτε το κοινότοπο. Αυτό προπάντων έχει το χρέος να επιστρέψει. Τίποτα δεν μπορεί να στηρίξει το ανοίκειο όσο το κοινότοπο. Οι πίνακες του Ρ.Μ., που χρησίμεψαν εδώ κατά κάποιο τρόπο σαν «ερεθίσματα για διαλογισμό», γενικά προσφέρονται για ονειροπολήσεις... και αμηχανία. Ήθελα κυρίως να μάθω πού θα με οδηγούσαν αυτοί οι πίνακες, πώς θα με κουβαλούσαν, πώς θα μου αντιστέκονταν, ποιες επιθυμίες θα ξυπνούσαν μέσα μου, ποιες σκέψεις, ποιες θα ήταν οι απαντήσεις μου στις σφίγγες και ποιες οι συναντήσεις, ποιες οι αρνήσεις μου να συναντηθώ. [...] Για μένα, το εγχείρη...

Είναι γνωστή η σχέση του Μπέκετ με τη ζωγραφική και έχει επαρκώς σχολιασθεί από τους μελετητές του. Με αφορμή τις παράλληλες εκθέσεις των δύο Ολλανδών ζωγράφων Μπραμ και Γκερ βαν Βέλντε, ο Μπέκετ γράφει τα κείμενα του βιβλίου αυτού, ανοίγοντας μια συζήτηση για τη μοντέρνα τέχνη, πάντοτε επίκαιρη και καίρια, συνδέοντας με τρόπο αναπόφευκτο τη ζωγραφική με τη λογοτεχνία.

Δεν βλέπουμε ποτέ παρά μόνο μία πλευρά των πραγμάτων, έλεγε, νομίζω, ο Βίκτωρ Ουγκό. Ακριβώς: εγώ αυτό που προσπαθώ να εκφράσω, είναι η "άλλη πλευρά". Για τον Μαγκρίτ, η διαρκής αναζήτηση του άγνωστου αποτελούσε το νόημα της ζωής του. Η αίσθηση της ακρίβειας δεν αποκλείει την ευχαρίστηση που δίνει η ανακρίβεια, όπως έλεγε ο ίδιος. Αποζητούσε το άγνωστο για να το αποδεχτεί ως άγνωστο και όχι να το ερμηνεύσει και να το κάνει απτό, συγκεκριμένο, γνωστό. Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται ένα σημαντικό μέρος από τα γραπτά του Μαγκρίτ καθώς και το μεγαλύτερο μέρος από τις συνεν...