Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η αξιοποίηση σχηματικών ζώων για να καταδειχθούν ζητήματα της ανθρώπινης κοινωνίας είχε ξεκινήσει αρκετά πριν από τα χρόνια του θρυλικού Αισώπου (6ος π.Χ. αιώνας περίπου) και συνεχίστηκε ακόμα και μετά την απόδοση της πατρότητας του (ελληνικού) μύθου ζώων σε αυτόν. Οι μύθοι αυτοί, αυτοτελείς, ως παροιμιακές εκφράσεις, ακόμα και ως έμμεση γραφή με λανθάνον σημαινόμενο, απαντώνται σε πολλές κοινωνικές περιστάσεις. Γι' αυτό ο αισώπειος μύθος γνώρισε -και συνεχίζει να γνωρίζει- ευρύτατη διάδοση, καθώς και μορφολογικές και ειδολογικές παραλλαγές. Στην παρούσα μελέτη, ο μύθος...

Ο εκ των αρχαίων ετών σκοταδισμός αν και φθάνει μέχρι των ημερών μας, είναι φαινόμενο όχι γενικά παραδεκτό ιστορικά και αυτό δεν είναι τυχαίο, έχει κοινωνιολογική και πολιτική εξήγηση αφού η διαχρονική βάση της Παιδείας και της διαπαιδαγώγησης έχει θεμέλιο λίθο την όποια αναλαμπή ή το ελάχιστο φωτεινό σημείο της όποιας εποχής και όχι το έρεβος ως κυρίαρχο. Το σκότος και ότι το συνοδεύει, ναι μεν, μπορεί να αναφέρεται για κάποιους συγκεκριμένους λόγους και σε ειδικές περιπτώσεις, αλλά δεν γίνεται αναφορά για το αίτιο της δημιουργίας του και το όφελος είτε τους σκοπούς το...

"Η αντιστασιακή ποίηση εκτείνεται στις δεκαετίες του '40 και του '50, περιλαμβάνει ποιήματα που εντάσσονται σε διαφορετικές τεχνοτροπίες, γράφεται από ποιητές προπολεμικούς και νεώτερους, ποιητές που ανήκουν σχεδόν σε όλο το πολιτικό φάσμα. Μα το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ποίησης γράφεται από αριστερούς, έχει άμεση σχέση με τις κάθε φορά πολιτικές επιλογές, κάποτε προσπαθεί να εκράσει και να "υλοποιήσει" την κομματική γραμμή, απογράφει τις διακυμάνσεις της πολιτικής συνείδησης, εγγράφει με ιδιαίτερους τρόπους τα γεγονότα της περιόδου, είναι η μήτρα από την οποία βγαίνει μι...

Η τέχνη δεν μπορεί να βολεύεται στην οκνηρή αιωνιότητα των ειδώλων, σε κατασκευασμένες σταθερές, αλλά πρέπει να ξεβολεύει, να συμβάλει σε μια καθολική αλλαγή. Ποια θέση έχει η λογοτεχνία σε έναν κόσμο που υπολογίζει μόνο τους κώδικες της αποτελεσματικότητας; Κι όμως, η λογοτεχνία μπορεί να ανιχνεύει τα κενά και να τα αφουγκράζεται, καθώς αυτά οικοδομούν ένα έξω. Μπορεί να αναπολεί το μη χρήσιμο ως κινητήριο, να εγκαθιδρύει το αυτεξούσιο και να φαντάζεται το νέο. Αυτό που θα προσπαθήσουμε να διηγηθούμε είναι οι ατελείωτες δυνατότητες του Είναι. Αυτές οι δυνατότητες είναι που...

Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν (1892-1940) έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους σημαντικότερους και πολυσχιδέστερους στοχαστές του εικοστού αιώνα. Το έργο του αποδείχθηκε πρωτοπόρο ως προς κομβικά πεδία της σύγχρονης φιλοσοφικής, επιστημονικής και κοινωνικής σκέψης, όπως η ιστοριογραφία, η φιλοσοφία της γλώσσας, η λογοτεχνική θεωρία, η μεταφρασεολογία, οι πολιτισμικές σπουδές, η αστική γεωγραφία, η μαζική κουλτούρα και επικοινωνία, οι τεχνολογίες του οπτικού πολιτισμού. Συνδεδεμένος με τη Σχολή της Φρανκφούρτης, ο Μπένγιαμιν διαμόρφωσε εντούτοις μια ιδιότυπη εννοιολογική εξάρτυση και με...

Οι ιστορίες -είτε με τη μορφή χρονικών είτε με τη μορφή φανταστικών μύθων- διαποτίζουν τον κόσμο μας, διαμορφώνουν τις βασικές εντυπώσεις μας για την πραγματικότητα και επιβάλλουν δομή στη ζωή μας. Πώς όμως και γιατί οι άνθρωποι δημιουργούν ιστορίες -ιστορίες λογοτεχνικές, ιστορικές νομικές, ιστορίες για τον εαυτό; Και ποιος είναι ο ρόλος της αφήγησης των ιστοριών στη ζωή μας; Αυτή την άπιαστη, αλλά θεμελιώδη όψη της ανθρώπινης φύσης, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο τη χρησιμοποιούμε για να δώσουμε νόημα στη ζωή μας, διερευνά στο συγκεκριμένο βιβλίο ο Bruner. Μας προτρέπει...

Οι ιστορίες -είτε με τη μορφή χρονικών είτε με τη μορφή φανταστικών μύθων- διαποτίζουν τον κόσμο μας, διαμορφώνουν τις βασικές εντυπώσεις μας για την πραγματικότητα και επιβάλλουν δομή στη ζωή μας. Πώς όμως και γιατί οι άνθρωποι δημιουργούν ιστορίες - ιστορίες λογοτεχνικές, ιστορίες νομικές, ιστορίες για τον εαυτό; Και ποιος είναι ο ρόλος της αφήγησης των ιστοριών στη ζωή μας; Αυτή την άπιαστη, αλλά θεμελιώδη όψη της ανθρώπινης φύσης, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο τη χρησιμοποιούμε για να δώσουμε νόημα στη ζωή μας, διερευνά στο συγκεκριμένο βιβλίο ο Bruner. Μας προτρέ...

Όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος επέστρεψε το 1928 θριαμβευτικά στην εξουσία, έθεσε δύο στόχους στην εξωτερική και εσωτερική πολιτική του: τη διασφάλιση των συνόρων, όπως αυτά διαμορφώθηκαν μετά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922, και τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας, με τη δημιουργία μιας ισχυρής φιλελεύθερης αστικής τάξης. Την ίδια εποχή νέοι συγγραφείς, κυριώς πεζογράφοι, επιχειρούν να διαδραματίσουν, με το έργο και την αρθρογραφία τους, πρωταγωνιστικό ρόλο στην πνευματική ζωή της χώρας. Στόχος τους είναι ο "εκσυγχρονισμός" της ελληνικής λογοτεχνίας και κυρίως τη...

Όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος επέστρεψε το 1928 θριαμβευτικά στην εξουσία, έθεσε δύο στόχους στην εξωτερική και εσωτερική πολιτική του: τη διασφάλιση των συνόρων, όπως αυτά διαμορφώθηκαν μετά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922, και τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας, με τη δημιουργία μιας ισχυρής φιλελεύθερης αστικής τάξης. Την ίδια εποχή νέοι συγγραφείς, κυριώς πεζογράφοι, επιχειρούν να διαδραματίσουν, με το έργο και την αρθρογραφία τους, πρωταγωνιστικό ρόλο στην πνευματική ζωή της χώρας. Στόχος τους είναι ο "εκσυγχρονισμός" της ελληνικής λογοτεχνίας και κυρίως τη...

Το τρίπτυχο λογοτεχνία, φιλοσοφία, πολιτική ορίζει τα ενδιαφέροντα της συγκεκριμένης συλλογής δοκιμίων. Πρόκειται για ασκήσεις ανάγνωσης στο ευρύ πεδίο της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας. Για συναρτήσεις με στιγμές της ιδεολογίας και το βλέμμα του νεωτερικού συγγραφέα. Για ανταποκρίσεις στην εμπειρία της ποίησης και στα πάθη της κριτικής. Στο επίκεντρο του βιβλίου βρίσκεται η δύσκολη και συχνά εχθρική επαφή της πολιτισμικής και της κοινωνικής κριτικής. Σε τι από τα δυο πρέπει να δοθεί προτεραιότητα; Στο ότι ο κόσμος μας είναι, ενδεχομένως, περισσότερο ρηχός ή στο ότι αποδεικνύετ...

Αν ζήσουµε άλλον έναν αιώνα -µιλάω για τη συλλογική ζωή, που είναι η αληθινή ζωή, και όχι για τις µικρές ζωές που ζούµε ατοµικά- και έχουµε πεντακόσιες λίρες τον χρόνο και ένα δωµάτιο δικό µας η καθεµιά· αν συνηθίσουµε να έχουµε την ελευθερία και το θάρρος να γράφουµε ακριβώς αυτό που σκεφτόµαστε· αν δραπετεύουµε λίγο από το κοινόχρηστο καθιστικό και βλέπουµε τους ανθρώπους όχι πάντα στο πλαίσιο της σχέσης του ενός µε τον άλλον αλλά σε σχέση µε την πραγµατικότητα· καθώς και τον ουρανό και τα δέντρα ή οτιδήποτε όπως είναι στην πραγµατικότητα... αν αντιµετωπίσουµε το γεγονός,...

Αν ζήσουµε άλλον έναν αιώνα -µιλάω για τη συλλογική ζωή, που είναι η αληθινή ζωή, και όχι για τις µικρές ζωές που ζούµε ατοµικά- και έχουµε πεντακόσιες λίρες τον χρόνο και ένα δωµάτιο δικό µας η καθεµιά· αν συνηθίσουµε να έχουµε την ελευθερία και το θάρρος να γράφουµε ακριβώς αυτό που σκεφτόµαστε· αν δραπετεύουµε λίγο από το κοινόχρηστο καθιστικό και βλέπουµε τους ανθρώπους όχι πάντα στο πλαίσιο της σχέσης του ενός µε τον άλλον αλλά σε σχέση µε την πραγµατικότητα· καθώς και τον ουρανό και τα δέντρα ή οτιδήποτε όπως είναι στην πραγµατικότητα... αν αντιµετωπίσουµε το γεγονός,...

Το "Ζώντας με την ελπίδα και την ιστορία" είναι μια συλλογή δοκιμίων στην οποία η Ναντίν Γκόρντιμερ (Βαβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 1991) βρίσκει τον τρόπο να εμβαθύνει στα θέματα που τροφοδότησαν τη λογοτεχνική της φαρέτρα και την πλούσια εργοβιογραφία της. Υπερασπιζόμενη την καλλιτεχνική δημιουργία στον αγώνα της κατά της αδικίας, η Γκόρντιμερ μας δίνει την ευκαιρία να προβληματιστούμε μαζί της γύρω από την έννοια της λογοτεχνίας, το ρόλο της γυναίκας, τη βασανιστική πορεία της Νότιας Αφρικής τα τελευταία σαράντα χρόνια αλλά και τις μεγάλες στιγμές που χαρακτήρισαν την παγκόσμ...

Ένα διάλογος της κοινωνιολογίας με τη λογοτεχνία, με αφορμή το "Διπλό βιβλίο" του Δημήτρη Χατζή, που στοχεύει σε μια κριτική διερεύνηση της μεταπολεμικής ελληνικής κοινωνίας.

Ο Σταντάλ θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους γάλλους λογοτέχνες του 19ου αιώνα, και ορισμένα μυθιστορήματά του, όπως το "Κόκκινο και το μαύρο" ή "Το Μοναστήρι της Πάρμας", συγκαταλέγονται ανάμεσα στα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο Henri Beyle, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του συγγραφέα, γεννήθηκε τις παραμονές της μεγάλης Γαλλικής Επανάστασης, έζησε την Επανάσταση στα παιδικά και νεανικά του χρόνια και πέρασε την ωριμότητά του στον απόηχο της επανάστασης αλλά και της άρνησής της, στα χρόνια που ο ιστορικός Χομπσμπάουμ αποκάλεσε "Εποχή των Επαναστάσεων"....

Στην κριτική και την ιστοριογραφία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, καθώς και σε εκείνες της τέχνης, η έννοια της "γενιάς" έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως τόσο για την περιοδολόγησή τους όσο και για τον προσδιορισμό μιας πληθώρας "γενιών" λογοτεχνικών ή καλλιτεχνικών. Εντούτοις, η βασική διεθνής βιβλιογραφία και η θεωρητική συζήτηση σχετικά με την έννοια αυτή αγνοείται σχεδόν ολοσχερώς. Ως εκ τούτου, θεωρώ πως εκκρεμούν αναπάντητα μια σειρά από θεμελιακά ερωτήματα: Πώς ορίζεται μια λογοτεχνική ή καλλιτεχνική "γενιά"; Πότε και πώς συγκροτείται; Ποια ηλικιακά όρια έχει; Ποιους πε...

O Eagleton είναι ο θεωρητικός της εναντίωσης και της αντιπαλότητας. Μπορεί να άνοιξε διάλογο με το έργο πολλών θεωρητικών (Λούκατς, Αλτουσέρ, Μασρέ, Μπένγιαμιν, Μπαχτίν) ή να αξιοποίησε στο έργο του διάφορες θεωρίες από το φεμινισμό μέχρι την ψυχανάλυση, ωστόσο συχνά ο Eagleton προτείνει την επιστροφή στον παραδοσιακό ρόλο της κριτικής ή της κουλτούρας ως ένα τρόπο για τον επαναπροσδιορισμό τους στο παρόν αλλά και ως υπενθύμιση για το ζωτικό και καίριο ρόλο που διαδραμάτισαν στο παρελθόν. Αναζητώντας σταθερές ηθικές και πολιτικές αρχές για την εξασφάλιση μιας πραγματικής κο...