Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η διάχυτη απόγνωση και η γενικευμένη οργή του ελληνικού λαού μπροστά σε μια κρίση που συνεχώς βαθαίνει είναι η αφετηρία αυτού του βιβλίου. Στόχος του, μια άλλη ανάγνωση των αιτιών που οδήγησαν στην τρέχουσα κατάσταση πραγμάτων. Η υπόθεση που αναπτύσσεται είναι ότι, άμεσα ή έμμεσα, η εξέλιξη της σημερινής ελληνικής κοινωνίας συναρτάται με τις συνθήκες που επικράτησαν στη μετεμφυλιακή Ελλάδα. Τότε ακριβώς εμφανίστηκαν τα ιδιαίτερα εκείνα γνωρίσματα τα οποία επέτρεψαν στη χώρα μας να προωθήσει την καπιταλιστική της πορεία πάνω στη βάση προδιαγραφών που απέκλιναν σε πολλά σημεί...

Το ζήτημα της επιχειρηματικότητας απασχολεί τις κοινωνικές επιστήμες και ιδιαίτερα την οικονομική επιστήμη αρκετές δεκαετίες. Οι προϋποθέσεις ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας, η μεγάλη σημασία της για την ανάπτυξη μιας χώρας ή περιφέρειας, οι φορείς της επιχειρηματικότητας, ο ρόλος της καινοτομίας στην επιχειρηματικότητα και πολλές άλλες παράμετροι που σχετίζονται με τη δυνατότητα του "επιχειρείν" αποτελούν αντικείμενα μελέτης με στόχο την επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες ύφεσης, όπου η ανάπτυξη είναι το σημαντικότερο ζητούμενο, η βελ...

Η συζήτηση για τη σημασία της παραγωγής νέας γνώσης στη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας, της συμβολής, δηλαδή, της έρευνας στην επιτάχυνση της αναπτυξιακής διαδικασίας, έχει ήδη λάβει μια νέα διάσταση κατά την περίοδο της κρίσης που διανύουμε στο δυτικό, τουλάχιστον, κόσμο και ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Η κρίση, παρά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της σε κάθε χώρα, έχει ένα βασικό κοινό χαρακτηριστικό: τη μείωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των οικονομιών της Ευρώπης έναντι των αναδυόμενων οικονομιών του Κόσμου. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, το ζήτημα αυτό τίθεται με μεγαλ...

Ο Eric Hobsbawm, ένας από τους λαμπρότερους και πιο πρωτότυπους ιστορικούς της εποχής μας, γεννήθηκε πριν σχεδόν εκατό χρόνια και μεγάλωσε στη Βιέννη και το Βερολίνο. Βρέθηκε λοιπόν στην τέλεια θέση για να παρατηρήσει την επερχόμενη εποχή μιας τιτάνιας κοινωνικής και καλλιτεχνικής αλλαγής. Όσο προχωρούσε ο 20ός αιώνας, η αστική κουλτούρα του fin de siecle ερχόταν αντιμέτωπη με μυριάδες νέα κινήματα και ιδεολογίες, από τον κομμουνισμό και τον ακραίο εθνικισμό ώς τον ντανταϊσμό και την ανάδυση μιας πληροφορικής τεχνολογίας. Στους "Θρυμματισμένους καιρούς" ο Hobsbawm, με το χα...

Έτσι θέλω νά μπω στο σώμα σας Σαν σφαίρα Ευθεία, γρήγορη, ειλικρινής Να ανοιχτεί ανάμεσα στη ζωή κι εσάς κενό μεγαλύτερο από τον χρόνο.

Το κοινό νήμα που διατρέχει τις σελίδες αυτού του βιβλίου αναφέρεται στη δυσανεκτική συμβίωση της συνεχούς διάψευσης και της ου-τοπικής και ου-χρονικής ελπίδας. Γραμμένα σε διαφορετικές περιόδους, τα κείμενα που ακολουθούν αποτελούν απόπειρες ανάγνωσης της κινούμενης πραγματικότητας. Δεν εμπεριέχουν προτάσεις, ούτε προδιαγράφουν στρατηγικές. Αρκούνται στην επισήμανση μιας σειράς αδιεξόδων που δεν φαίνεται να είναι δυνατόν να αρθούν αλλιώς παρά μέσα από ριζικές αναθεωρήσεις των τρόπων με τους οποίους αντιμετωπίζουμε τους άλλους, την κοινωνία και τον κόσμο. Συνέχονται μεταξύ...

Αρχές της δεκαετίας του '50 η Ισμήνη Λάβδα, η κόκκινη Δράκαινα, βρίσκεται σε μια κρύπτη παράνομου ασύρματου σε σπίτι-γιάφκα στο Μοσχάτο πληγωμένη θανάσιμα, ενώ απ' έξω οι ντουντούκες την καλούν να παραδοθεί. Δίπλα της βρίσκεται ο ανιψιός της, γιος της αδελφής της και εραστής της, Περικλύμενος Λάβδας... Μέσα από τη συναρπαστική αφήγηση του Περικλύμενου για την ιστορία της οικογένειάς του και τη θυελλώδη σχέση του με την κατά εννιά χρόνια μεγαλύτερή του θεία ξεδιπλώνεται όλη η μεγάλη και τραγική περιπέτεια της Αριστεράς από τα χρόνια του Εμφυλίου μέχρι και τη Μεταπολίτευση...

Οι δύο διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν την 6η Μαΐου και την 17η Ιουνίου του 2012 ήταν από εκείνες που "γράφουν ιστορία". Τέμνουν την πολιτική εξέλιξη της χώρας, πιστοποιούν κοινωνικοπολιτικές αλλαγές που είχαν επέλθει, τροχοδρομούν νέες τάσεις, θέτουν νέα προβλήματα. Είχαν λοιπόν όλα τα χαρακτηριστικά της "αποσυσπείρωσης" των προηγούμενων εκλογικών προτιμήσεων και επέφεραν την αποδόμηση του προϋπάρχοντος κομματικού συστήματος. Χωρίς αμφιβολία, οι διπλές ελληνικές εκλογές επιβεβαίωσαν τον χαρακτήρα των πολιτικών επιπτώσεων που είχε η παγκόσμια κρίση τ...

Τα μικρά κείμενα που συγκεντρώνονται σ' αυτόν εδώ τον τόμο είναι πολυθεματικά. "Υπομνήσεις", δηλαδή ανασύσταση πραγμάτων ή σωστότερα μιας θεματολογίας που ήδη ήταν γνωστή. "Ιστορικότροπα", όχι ιστορικά σημειώματα. Δηλώνεται έτσι ένα είδος μετοχής σ' ορισμένα από τα πλατιά πεδία της ιστοριογραφίας. Κάποια από τα σημειώματα τα υπαγόρευσε η συγκυρία· δεν τη σχολιάζουν, απλώς είναι η αφορμή τους. Κάποια αποτελούν προσχέδια ευρύτερης μελέτης, ενώ ορισμένα από αυτά αντλούνται από τον τεκμηριωτικό πλούτο της ιδιαίτερης πατρίδας του συγγραφέα.

Το μείζον θέμα της ιστοριογραφίας -του τρόπου και των γνωστικών προϋποθέσεων που έχει η συγγραφή της ιστορίας- αναδεικνύεται στις σελίδες αυτού του βιβλίου. Η προσέγγιση γίνεται από μια οπτική κοινωνικών επιστημών - με σημείο εκκίνησης τη διαπίστωση ότι οι μεθοδολογικές μέριμνες των τελευταίων έχουν πολλά να συνεισφέρουν στη διευκρίνιση (και ενδεχομένως επίλυση) προβλημάτων που ανέκυψαν την επαύριο της μεταμοντέρνας "γλωσσολογικής στροφής", όταν αμφισβητήθηκε η δυνατότητά μας να αφηγούμαστε με επάρκεια το παρελθόν, και ο ιστορικός κλάδος έτεινε να προσληφθεί ως μια απλή υπο...

Ήταν ακριβώς τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, δηλαδή το τέλος της δεκαετίας του '40 και αρχές της δεκαετίας του '50, που η μικρή μας πόλη προσπαθούσε να συνέλθει από το σοκ του σεισμού του 1948 και τα μαύρα σύννεφα του Εμφυλίου και της εσωτερικής τοπικής διένεξης. Ο πόλεμος, η πείνα, η τυραννική μεταχείριση από τους κατακτητές είχαν ως αποτέλεσμα εκτός από το ξεκλήρισμα οικογενειών και την εμφάνιση μοναχικών, ιδιόρρυθμων τύπων που έβγαιναν από μια κόλαση του Δάντη. Εμείς, παιδιά 10 ετών, δεν μπορούσαμε να διακρίνουμε το τραγικό από το κωμικό αυτών των ανθρώπων. Θυμούμαι μερικ...

Ανάμεσα στον θεωρητικό στοχασμό και την πολιτική πράξη, ο Κώστας Φιλίνης διένυσε τη μακρά ζωή του διατηρώντας πάντα την ίδια πίστη στη δυνατότητα αλλαγής του κόσμου ως αποτέλεσμα συντονισμένης δράσης και στρατηγικής. Σε αυτή την κατεύθυνση συνέκλιναν όλες του οι ενέργειες, εκεί συνταιριάστηκε η θεωρία με την πρακτική ή αλλιώς η πολιτική του στράτευση. Κομμουνιστής κατ' επιλογήν, προερχόμενος από ένα ιδιαίτερα εύπορο και μορφωμένο περιβάλλον, εντάχθηκε στο αριστερό κίνημα ως μάχιμο στέλεχός του, ζώντας τις περιπέτειές του στον 20ό αιώνα. Η σκέψη του δεν παρέμεινε στατική, άλ...

Μέχρι πρόσφατα η μεταπολίτευση θεωρούνταν μια επιτυχημένη περίπτωση οικοδόμησης ενός άρτιου δημοκρατικού συστήματος. Σύμφωνα με αυτή την οπτική, η μετάβαση από τη δικτατορία στη δημοκρατία έγινε ομαλά, η τελευταία παγιώθηκε ταχύτατα και η περίοδος που ακολούθησε αποτέλεσε την εποχή πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών κατακτήσεων που προοιωνίζονταν ένα καλύτερο μέλλον. Με την εκδήλωση όμως της οικονομικής κρίσης κυριάρχησε στη δημόσια σφαίρα ένας λόγος, σύμφωνα με τον οποίο η λεγόμενη "κουλτούρα της Μεταπολίτευσης" ευθύνεται για πολλά, αν όχι για όλα τα κακώς κείμενα της...

Τις περισσότερες φορές οι εθνικιστές και των δύο πλευρών αντιτέθηκαν σχεδόν με τα ίδια επιχειρήματα σε κάθε πρωτοβουλία που βοηθά την ένταξη της μειονότητας στην ελληνική κοινωνία, αποδεικνύοντας για μια ακόμα φορά ότι ο εθνικιστικός λόγος ως εγγενής καπηλεία του φυσιολογικού -και ιερού- αισθήματος του ανήκειν σε μια κοινότητα ήταν και είναι αμετανόητος εχθρός όχι μόνο του Άλλου αλλά και της ίδιας της ιδέας που κατά τα άλλα υπερασπίζεται, δηλαδή του Έθνους. Για να το πούμε κάπως αφοριστικά, αλλά απολύτως αληθινά, οι πλέον επικίνδυνοι για τα συμφέροντα του Έθνους είναι οι εθ...

"Στην Κατοχή έρχονταν οι Ιταλοί, κότες, γουρούνια, κρασί, γεννήματα... δεν άφηναν τίποτις. Μας ρίχναν κι ένα χέρι ξύλο από πάνω. Μετά οι Γερμανοί τα ίδια. Ερχόνταστε οι αντάρτες -μάχη της σοδειάς τη λέγανε- παίρναν το στάρι, και μας έδιναν κάτι Λαϊκά Ομόλογα. Χαρτιά ήνταστε... ήρτε η Λευτεριά κι ερχόνταστε οι Σούρληδες. Αυτοί μας έδερναν -σφάζανε και κάνα-δυο- γιατί ταΐζαμε τους συμμορίτες, έτσι τους λέγαν τώρα. Φεύγανε οι Σούρληδες, μπαίναν οι Συμμορίτες, άθλιοι και πεινασμένοι... να μην τους ταΐσεις; Δεν μπόρηγα άλλο. Πήρα την Αγγελική και ήρτα".

Το διάστημα των λίγων μηνών, από τον Ιούλιο του 1974 έως σχεδόν το τέλος του 1975, η Ελλάδα έζησε μια σειρά από συγκλονιστικές αλλαγές που εξασφάλισαν με επιτυχία τη μετάβαση της χώρας από το δικτατορικό καθεστώς στην κοινοβουλευτική αβασίλευτη δημοκρατία, αυτό που στην ελληνική περίπτωση ονομάστηκε Μεταπολίτευση. Και εάν, από τότε, πολύ μελάνι έχει χυθεί για το πότε "τελειώνει" η Μεταπολίτευση, τα ερωτηματικά για τις διαδικασίες της σύντομης αυτής μετάβασης εξακολουθούν να μένουν αναπάντητα και πολλές πλευρές της επώδυνης γέννας του δημοκρατικού πολιτεύματος να παραμένουν...

"Οι δειλοί που προδίδουν πατριώτες στους Ούνους, επειδή φοβούνται το θάνατο, να ξέρουν πως τους την έχουμε στημένη, πως είναι καταδικασμένοι και με την πρώτη ευκαιρία θα εξοντωθούν σα ζώα". Με αυτά τα λόγια η L'Humanite, επίσημο έντυπο του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος (PCF), καλούσε, τον Απρίλιο του 1942, τους γάλλους αντιστασιακούς σε πράξεις εκδίκησης. Στις κατεχόμενες από τον Άξονα πόλεις, οι οργανώσεις των κομμουνιστών καλλιέργησαν συστηματικά τη μαζική ανυπακοή απέναντι στην κατοχική εξουσία. Στην Αθήνα και τον Πειραιά, η αλματώδης ανάπτυξη του ΕΑΜ, βασισμένου...