Καρέλλη Ζωή 1901-1998
Karélli Zoí
ΖΩΗ ΚΑΡΕΛΛΗ (1901-1998) Η Ζωή Καρέλλη (Χρυσούλα Αργυριάδου το γένος Πεντζίκη) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Αδελφός της ήταν ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης. Ασχολήθηκε με την εκμάθηση ξένων γλωσσών και τη μουσική και παρακολούθησε μαθήματα Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Μετά το 1944 ταξίδεψε σε πολλά μέρη του κόσμου. Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο των ελληνικών γραμμάτων το 1935 από τις στήλες του περιοδικού Το 3ο μάτι, όπου δημοσίευσε το πεζογράφημα Διαθέσεις. Το 1937 πρωτοδημοσίευσε ποίημά της (Φετεπουρσικρί) στο περιοδικό Μακεδονικές Ημέρες. Εξέδωσε δώδεκα ποιητικές συλλογές, πέντε θεατρικά έργα και πολλά δοκίμια, ενώ πολλά κείμενά της βρίσκονται δημοσιευμένα σε λογοτεχνικά περιοδικά, όπως τα Φιλολογικά Χρονικά, Νέα Εστία, Μακεδονικά Γράμματα, Μορφές, Ο Αιώνας μας, Σημερινά Γράμματα, Καινούρια Εποχή, Πνευματική Κύπρος, Νέα Πορεία. Υπήρξε μέλος του κύκλου του περιοδικού Κοχλίας της Θεσσαλονίκης. Ποιήματά της μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες. Ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση, κυρίως έργων του Τόμας Έλλιοτ. Τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη ποιητική συλλογή Κασσάνδρα και άλλα ποιήματα και το Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τα Ποιήματα 1940-1973. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (ως το 1981) και της Ακαδημίας Αθηνών (1982). Στο ποιητικό έργο της Ζωής Καρέλλη, αποτέλεσμα της δημιουργικής αφομοίωσης της ελληνικής (αρχαίας και νέας) και ευρωπαϊκής λογοτεχνικής παράδοσης, κυριαρχούν ο εσωτερικός λόγος και η υπαρξιακή αγωνία, εκφρασμένη στο πλαίσια των συνδυασμών γυναικείας ευαισθησίας και διανόησης, ελληνικότητας και ανθρωπισμού και μιας “ανοίκειας” θεματικής και ποιητικής γραφής. Την προβληματική της ποίησής της μετέφερε και στα θεατρικά της έργα. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το δοκιμιακό της έργο κυρίως γύρω από τη λογοτεχνία και το θέατρο. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Ζωής Καρέλλη βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Ζωή Καρέλλη», Η ελληνική ποίηση · Νεωτερικοί ποιητές του μεσοπολέμου. Αθήνα, Σοκόλης, 1979, Γιαλουράκης Μανώλης, «Καρέλλη Ζωή», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας8. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και Κεχαγιόγλου Γιώργος, «Καρέλλη Ζωή», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Σικελιανός. Η συνάντηση των Δελφών
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1982)
Το Έθνος οφείλει να τιμά εκείνους που ερμηνεύουν με έργα αθάνατα την ψυχή του, και που γνωρίζουν να μεταστοιχειώνουν την Ιστορία του σε πνεύμα. Τέτοιο έργο επιτέλεσε στον εγκόσμιο βίο του ο κορυφαίος ποιητής του ελληνισμού Άγγελος Σικελιανός, συναιρώντας στο ποιητικό του έργο και στην πράξη του την τρισχιλιόχρονη ελληνική παράδοση σ' ένα άνθισμα λόγου ιεροφάντη και σε μια δραστηριότητα που έκαμνε ορατό από τον λαό το πνεύμα της Ελλάδας το αθάνατο. Το 1981 κηρύχθηκε από την πολιτεία ως "Έτος Αγγέλου Σικελιανού" και με πρωτοβουλία της τριμελούς Οργανωτικής Επιτροπής του...
Τετράδιο Πιέρ Εμμανυέλ
Emmanuel Pierre
Ευθύνη (1980)
O τόμος αυτός εγκαινιάζει μια νέα σειρά "Τετραδίων". Με την πρώτη σειρά, η "Ευθύνη", Φυλλάδιο Νεοελληνικού Προβληματισμού, επιδιώκει να συγκροτήσει μια ιδεατή πινακοθήκη των σπουδαιότερων φυσιογνωμιών του Νέου Ελληνισμού. Με την δεύτερη ετούτη σειρά επιθυμεί να αναγνωρίσει και να τιμήσει τους μεγάλους Ευρωπαίους συγγραφείς του αιώνα μας που το έργο τους δεν είναι τόσο γνωστό στην Ελλάδα. Απώτερος σκοπός μας, όχι μόνο η βαθειά γνωριμία του πνευματικού θησαυρού άλλων χωρών άλλα και η συνειδητοποίηση, και με τον τρόπο αυτό, της πνευματικής κοινότητας των ευρωπαϊκών λαών, κο...
Τιμή στον Τ. Κ. Παπατσώνη
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1999)
Το Φυλλάδιο Νεοελληνικού Προβληματισμού "Ευθύνη", γιορτάζει με τον τόμο αυτό τη συμπλήρωση ογδόντα χρόνων ζωής ενός αληθινά μεγάλου νεοέλληνα ποιητή, του Τ. Κ. Παπατσώνη. Όταν τον περασμένο χρόνο αντικρύσαμε ευτυχισμένοι το οστράκινο σκεύος του ποιητή, με τα ιστία της δημιουργίας υψωμένα, να υπερβαίνει νικηφόρα τη μεθόριο των ογδόντα του χρόνων, συλλογιστήκαμε πως ήταν χρέος μας να τον τιμήσουμε, θεωρήσαμε την πράξη αυτή ως τιμή του Νέου Ελληνισμού αλλά και δική μας συνάμα τιμή, αφού σ' ένα κόσμο παραχαρακτών, εμείς θα προσπαθούσαμε να φανερώσουμε την αλήθεια ενός έργου...
Το θηλυκό πρόσωπο της ποίησης στη Θεσσαλονίκη
Συλλογικό έργο
Ερωδιός (2007)
[...] Η Θεσσαλονίκη είναι μια γεωγραφία της σκέψης μας. Πού όσο περνάει ο καιρός τούς δρους αλλάζει και τα σύνορά της. Μια γεωγραφία που η καθεμία μεταφράζει διαφορετικά σε λέξη. Έχουν πολλές φορές και ομίχλη και υγρασία τα ποιήματα εδώ και φως θαλασσινό. Οι ενότητες που παρουσιάζονται έχουν η καθεμιά την ιδιοχρωμία της, η καθεμιά και το ιδιοσυγκρασιακό της κλίμα. Δεν θα μπορούσε να 'ναι διαφορετικά άλλωστε. Κι αν θεωρείται βέβαιο πώς ο χρόνος επέφερε αλλαγές στους τρόπους εκφοράς του στίχου, το άλλο ερώτημα είναι αν έφερε αλλαγές και στη χροιά του ήχου της ποιητικής λέξης...
Φιλοθέη: ένας κήπος δίπλα στην Αθήνα
Καρέλλη Ζωή 1901-1998
Τοπίο (2007)
Φωτογραφίες και ζωγραφικά έργα της Κλειώς Μπάκλη πλαισιωμένα από ποιήματα της Ζωής Καρέλλη στεγάζει το λεύκωμα των εκδόσεων "Τοπίο" "Φιλοθέη: ένας κήπος δίπλα στην Αθήνα". Στην εισαγωγή της έκδοσης επισημαίνεται: "Το λεύκωμα αυτό σίγουρα αποσκοπεί σε μια αισθητική απόλαυση, αλλά η φιλοδοξία του επεκτείνεται πολύ πιο πέρα: στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του αναγνώστη και στην ενίσχυση της προσπάθειας διάσωσης του θησαυρού που έχουμε ακόμη στα χέρια μας", εννοώντας το ανεκτίμητο, φυσικό κυρίως, περιβάλλον της Φιλοθέης, αλλά και την ξεχωριστή φυσιογνωμία της ως τόπου κατοικιών...
Φώτα ολόφωτα
Συλλογικό έργο
Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) (2001)
Μετά την ανατύπωση δύο παλαιών αφιερωμάτων περιοδικών στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ("Νέα Ζωή" Αλεξάντρειας, 1908 και "Χαραυγή" Μυτιλήνης 1911), το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο ολοκληρώνει με τούτο τον τόμο τη συνεισφορά του στην επέτειο των εβδομήντα χρόνων από το θάνατο του συγγραφέα της "Φόνισσας". Αν τα δύο πιο πάνω αφιερώματα καλύπτουν ανάγκες του αναγνωστικού κοινού και των μελετητών σε παλαιά και δυσεύρετα κείμενα, ο τόμος τούτος αποτελεί μια σύγχρονη θεώρηση του Παπαδιαμάντη. [...] (από τον πρόλογο του Μάνου Χαριτάτου στην πρώτη έκδοση, Δεκέμβριος 1981)