Συκουτρής Ιωάννης 1901-1937
Sykoutrís Ioánnis
Ο Ιωάννης Συκουτρής γεννήθηκε στη Σμύρνη της Ιωνίας την 1η Δεκεμβρίου 1901. Ο κτηνοτρόφος πατέρας του, χιώτικης καταγωγής, συντηρούσε την πολυμελή οικογένειά του φτωχικά αλλά τίμια· εκείνος έμαθε και τα πρώτα γράμματα στον ασθενικό, μικρόσωμο και λεπτοκαμωμένο άνθρωπο πριν φοιτήσει από το 1909 στην τρίτη τάξη του συνοικιακού δημοτικού σχολείου του Αγίου Κωνσταντίνου. Υποστηριζόμενος από τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο εγγράφτηκε δωρεάν στην Ευαγγελική Σχολή από όπου αποφοίτησε αριστούχος τον Ιούνιο του 1918. Αμέσως, λόγω του αποκλεισμού, αναγκάστηκε να διοριστεί δάσκαλος στο Μουραντιέ (Γκιαούρ-κιοϊ), κωμόπολη κοντά στη Μαγνησία· εκεί σχημάτισε και σύλλογο νέων ορκισμένων να μιλούν μόνον ελληνικά μεταξύ τους. Ήδη από τα δεκαέξι χρόνια του ήταν τακτικός συνεργάτης της "Αμαλθείας" του Σ. Σολωμονίδη με το ψευδώνυμο Αντιφών ο Σμυρναίος. Το φθινόπωρο του 1919 κατόρθωσε να έρθει στην Αθήνα όπου εγγράφεται αναδρομικώς στη Φιλοσοφική Σχολή από την οποία αριστεύοντας παντού αποφοίτησε το 1922. Αμέσως έφυγε για την Κύπρο, όπου είχε διοριστεί καθηγητής στο Ιεροδιδασκαλείο Λάρνακος. Η διαμονή του εκεί αποβαίνει για αυτόν αναβάπτισμα από την οξύτατη εσωτερική κρίση που περνούσε εξαιτίας της Μικρασιατικής Καταστροφής. Επί διετία δημοσίευσε ιστορικές και λαογραφικές μελέτες στο περιοδικό "Κυπριακά Χρονικά" που ίδρυσε. Το 1924 επέστρεψε στην Αθήνα όπου διορίστηκε βοηθός στο Φιλοσοφικό Σπουδαστήριο του Πανεπιστημίου. Το 1925 παντρεύτηκε και με υποτροφία του Πανεπιστημίου αναχώρησε για τη Γερμανία. Το 1930 επιστρέφοντας στην Αθήνα ανακηρύχθηκε παμψηφεί υφηγητής, και οι αίθουσες των παραδόσεών του ασφυκτιούσαν από την προσέλευση του κοινού. Εργαζόταν δημιουργικά αλλά σπάταλα· κυρίως ως ερευνητής επιστήμων αλλά κατ' εξοχήν ως δάσκαλος. Ταυτοχρόνως δούλευε και ως βιβλιονόμος της Βιβλιοθήκης της Ακαδημίας Αθηνών. Το 1933 το Πανεπιστήμιο της Πράγας του πρότεινε την έδρα της Κλασικής Φιλολογίας. Τα δημοσιεύματά του -φιλολογικά, φιλοσοφικά, κριτικά κ.ά.- ακολούθησαν καταιγιστικούς ρυθμούς όλα αυτά τα χρόνια. Το 1937, πριν προφτάσει να εκλεγεί καθηγητής στο Πανεπιστήμιο -πόσο το αγάπησε και πόσο τον πίκρανε!- αυτοκτόνησε, μετά από μια τελευταία επίσκεψη στην Ακροκόρινθο.
Περί θανάτου
Συκουτρής Ιωάννης 1901-1937
Εκδόσεις Θούλη (2020)
Τα κείμενα της έκδοσης ήταν αρχικά χειρόγραφες σημειώσεις του Ι. Συκουτρή για τις περίφημες προφορικές παραδόσεις του στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, που προσείλκυαν πολύ κόσμο και όχι μόνο φοιτητές. Το πρώτο είναι "απόσπασμα από την εισαγωγήν εις τον Φαίδωνα του Πλάτωνος", έργο το οποίο ο μεγάλος φιλόλογος δίδαξε τη χρονιά 1933-1934. Το δεύτερο είναι ανάλυση της τραγωδίας τού Σοφοκλέους «Αίας» και το δίδαξε την επόμενη χρονιά. Πέραν της αξίας των αναλύσεων του Ι. Συκουτρή καθ’ εαυτές, ο σύγχρονος αναγνώστης που γνωρίζει το τραγικό τέλος τού μεγάλου φιλολόγου, αναγνωρίζει στο...
Η σχέσις μας με την αρχαιότητα
Συκουτρής Ιωάννης 1901-1937
Εκδόσεις Θούλη (2016)
"Το παρόν ζη από το παρελθόν και η ιστορία είναι ο μόνος διδάσκαλος του βίου διά τα μελλοντικά μας διαβήματα"... Στο δοκίμιο αυτό -επιλεγόμενα στο βιβλίο του Th. Zielinski "Ημείς και οι Αρχαίοι"- ο Ι. Συκουτρής εξετάζει τη σημασία της γνώσης της Αρχαιότητας κατά την προ αλλά και μετά την Επανάσταση του 21 εποχή. Η επαφή με την Αρχαιότητα οδήγησε το έθνος μας να γίνει "Έθνος Ελλήνων" από "γένος Χριστιανών" που ήταν κατά την τουρκοκρατία, μετά το "άχρωμον εθνικώς Βυζάντιον". Αυτή η αφύπνιση το έκανε να ξεσηκωθεί. Το 21 ήταν αναγέννηση του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και συ...
Επιτάφιοι προς τιμήν των πεσόντων εις τας αρχαίας Αθήνας
Συκουτρής Ιωάννης 1901-1937
Εκδόσεις Θούλη (2015)
Οι επιτάφιοι προς τιμήν των πεσόντων για την πατρίδα υπήρξαν η συνέχεια μιας αρχαίας παράδοσης απόδοσης τιμών στους νεκρούς ήρωες όχι μόνο έργω αλλά και λόγω, και αναπτύχθηκαν στην αρχαία Αθήνα τόσο, ώστε να αποτελούν ιδιαίτερο λογοτεχνικό είδος. Σε μια διαφορετική, από τις συνήθεις φιλολογικές, ανάλυση των αθηναϊκών επιταφίων, ο Ι. Συκουτρής αποκαλύπτει το πραγματικό, το βαθύτερο νόημά τους: τη φυσική και υπερβατική συγχρόνως σύνδεση του αίματος με τη γη, που επιτυγχάνεται με τη θυσία του πολεμιστή, όπου κι αν αυτός πεθάνει. Μια θυσία που για τον Έλληνα ήταν δικαίωμα κα...
"Με φιλίαν παντοτινήν και άδολην"
Συκουτρής Ιωάννης 1901-1937
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2014)
Ο Ιωάννης Συκουτρής (1901-1937) υπήρξε όχι μόνο ιδανικός μελετητής της κλασικής, μεταγενέστερης και βυζαντινής επιστολογραφίας, αλλά και ο ίδιος δεινός επιστολογράφος. Από την πλούσια όμως αλληλογραφία του πολύ λίγα ίχνη έχουν περισωθεί, διασκορπισμένα σήμερα σε ποικίλους φορείς, ιδιωτικές ή δημόσιες βιβλιοθήκες και αρχεία, στην Ελλάδα και την Κύπρο, ίσως και αλλού. Τα περισσότερα έχουν, δυστυχώς, απολεσθεί. Σε αυτόν τον τόμο δημοσιεύονται οι επιστολές του Συκουτρή προς τις φοιτήτριές του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Αγλαΐα Φακάλου, Μαρία Κακισοπούλου, Μαρί...
"Με φιλίαν παντοτινήν και άδολην"
Συκουτρής Ιωάννης 1901-1937
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2014)
Ο Ιωάννης Συκουτρής (1901-1937) υπήρξε όχι μόνο ιδανικός μελετητής της κλασικής, μεταγενέστερης και βυζαντινής επιστολογραφίας, αλλά και ο ίδιος δεινός επιστολογράφος. Από την πλούσια όμως αλληλογραφία του πολύ λίγα ίχνη έχουν περισωθεί, διασκορπισμένα σήμερα σε ποικίλους φορείς, ιδιωτικές ή δημόσιες βιβλιοθήκες και αρχεία, στην Ελλάδα και την Κύπρο, ίσως και αλλού. Τα περισσότερα έχουν, δυστυχώς, απολεσθεί. Σε αυτόν τον τόμο δημοσιεύονται οι επιστολές του Συκουτρή προς τις φοιτήτριές του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Αγλαΐα Φακάλου, Μαρία Κακισοπούλου, Μαρί...
Πλατωνικός ευαγγελισμός. Αι πνευματικαί κατευθύνσεις των νέων
Συκουτρής Ιωάννης 1901-1937
Εκδόσεις Θούλη (2013)
Ο ''Πλατωνικός ευαγγελισμός'' του Ιωάννη Συκουτρή είναι ένα πολύ σημαντικό έργο της νεοελληνικής γραμματείας γραμμένο από έναν από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της. Ο συγγραφέας αναλύει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται την πλατωνική φιλοσοφία και τον Πλάτωνα ως "αιώνιο διδάσκαλο κάθε πολιτισμένου ανθρώπου", στο έργο του οποίου μπορεί να ζητήσει κανείς "φωτισμό για όλη του την ζωή". Απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο που βρίσκεται στο σημείο εκείνο όπου συμπίπτει το τέλος και η αρχή, όταν μοιραία ανακύπτει το ερώτημα: "Και τώρα;" Απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο που αναρωτιέται πώς θα...
Συμπόσιον
Πλάτων
Κάκτος (2005)
Όχι χωρίς ιδιαιτέραν συγκίνησιν παραδίδω εις την δημοσιότητα την παρούσαν έκδοσιν του Συμποσίου. Είναι ο πρώτος τόμος σειράς εκδόσεων, η οποία, ιδρυθείσα κατά το έτος της 100ετηρίδος του Αδαμαντίου Κοραή, του μεγάλου αρχηγέτου των νεωτέρων Ελλήνων φιλολόγων, πραγματοποιεί ό,τι είναι, ό,τι πρέπει να είναι το όνειρον κάθε Έλληνος φιλολόγου, δια τον οποίον η Αρχαιότης είναι κάτι περισσότερον παρά επάγγελμα. Και είναι το πρώτον βιβλίον, το οποίο τολμώ να παρουσιάσω εις ευρυτέραν δημοσιότητα ένα δείγμ' από τον τρόπον, που εκατάλαβα και αγάπησα ως τώρα τον Πλάτωνα. Τώρα που το βλ...
Συμπόσιον
Πλάτων
Κάκτος (2005)
Όχι χωρίς ιδιαιτέραν συγκίνησιν παραδίδω εις την δημοσιότητα την παρούσαν έκδοσιν του Συμποσίου. Είναι ο πρώτος τόμος σειράς εκδόσεων, η οποία, ιδρυθείσα κατά το έτος της 100ετηρίδος του Αδαμαντίου Κοραή, του μεγάλου αρχηγέτου των νεωτέρων Ελλήνων φιλολόγων, πραγματοποιεί ό,τι είναι, ό,τι πρέπει να είναι το όνειρον κάθε Έλληνος φιλολόγου, δια τον οποίον η Αρχαιότης είναι κάτι περισσότερον παρά επάγγελμα. Και είναι το πρώτον βιβλίον, το οποίο τολμώ να παρουσιάσω εις ευρυτέραν δημοσιότητα ένα δείγμ' από τον τρόπον, που εκατάλαβα και αγάπησα ως τώρα τον Πλάτωνα. Τώρα που το βλ...
Μελέτες και άρθρα
Συκουτρής Ιωάννης 1901-1937
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2003)
Με τον παρόντα τόμο ολοκληρώνεται η προσπάθεια να μεταφερθεί στη γλώσσα μας το σύνολο της πλούσιας γερμανόγλωσσης επιστημονικής παραγωγής του Ιωάννη Συκουτρή. Με τον τρόπο αυτόν συμπληρώνεται η ερευνητική προσωπογραφία του, καθώς αποκαλύπτονται τα πολυσχιδή ενδιαφέροντά του που δεν ήταν απολύτως ευδιάκριτα στα ελληνόγλωσσα δημοσιεύματα, γιατί η σκόπευσή τους ήταν διαφορετική. Μολονότι η επιστολογραφία κατέχει το κέντρο των ενασχολήσεών του, ο Συκουτρής αξιοποιεί το φιλολογικό του τάλαντο και το άκρως εκλεπτυσμένο υφολογικό του αισθητήριο για να προσεγγίσει και άλλου τύπου κ...
Μελέτες και άρθρα
Συκουτρής Ιωάννης 1901-1937
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2001)
Η έκδοση αυτή, που θα ολοκληρωθεί σε 2 τόμους, περιλαμβάνει όλες τις γερμανόγλωσσες μελέτες του ιδιοφυούς κλασικού φιλολόγου, οι οποίες προκάλεσαν την εκτίμηση και τον θαυμασμό των φιλολογικών κύκλων της Δύσης αλλά παρέμειναν αμετάφραστες και σχεδόν άγνωστες στη χώρα μας επί δεκαετίες.