Kafka Franz 1883-1924
Kafka Franz
Ο Φραντς Κάφκα γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου του 1883 στην Πράγα από γονείς Εβραίους: από έναν πατέρα αυταρχικό, που κατόρθωσε να γίνει εύπορος υφασματέμπορος, κι από μια μάνα τρυφερή που, αντίθετα με τον πατέρα του, είχε μεγαλώσει μέσα σ' έναν περίγυρο βαθιά μορφωμένων ανθρώπων. Ο Φραντς ήταν ο πρωτότοκος. Είχε τρεις αδελφές και δύο αδελφούς, οι οποίοι πέθαναν σε βρεφική ηλικία. Οι αναμνήσεις από τα παιδικά του χρόνια και κυρίως οι σχέσεις με τον αυταρχικό και άξεστο πατέρα του, στοίχειωσαν τη ζωή του. Μετά το γυμνάσιο, υπακούοντας στην επιθυμία του πατέρα του, ο Κάφκα αφού παρακολούθησε ορισμένα πανεπιστημιακά μαθήματα γερμανικής φιλολογίας, σπούδασε τελικά νομικά. Στο πανεπιστήμιο γνωρίστηκε με διάφορους γερμανόφωνους εκκολαπτόμενους λογοτέχνες όπως ο Μαξ Μπροντ, που έγινε επιστήθιος φίλος του. Στη συνέχεια εργάστηκε επί δεκατέσσερα χρόνια, πρώτα σε μια ασφαλιστική εταιρεία και μετά στο Ινστιτούτο Ασφάλισης Εργατικών Ατυχημάτων της Βοημίας. Τις νύχτες του αφιέρωνε στο γράψιμο. Αυτό ήταν το μεγάλο του πάθος. Ήξερε ότι ο προορισμός του ήταν το γράψιμο, αλλά δεν κατάφερε -δεν τόλμησε- να το κάνει επάγγελμά του. Ελάχιστα κείμενά του δημοσιεύτηκαν όσο ζούσε, όπως η περίφημη "Μεταμόρφωση" (1916), "Η αποικία των τιμωρημένων", το "Ένας αγροτικός γιατρός", καθώς και "Το γράμμα στον πατέρα" (1919). Το 1914 αρραβωνιάστηκε τη Φελίτσε Μπάουερ, την οποία είχε γνωρίσει στο σπίτι του Μπροντ και με την οποία αλληλογραφούσε επί δύο χρόνια, διέλυσε όμως τον αρραβώνα επειδή ένιωθε ανίκανος να αντιμετωπίσει το γάμο. Άλλη μια απόπειρά του να παντρευτεί τη Φελίτσε κατέληξε σε αποτυχία, αφού το 1917 έγινε γνωστό ότι πάσχει από φυματίωση και μπήκε σε σανατόριο -με τη συμπαράσταση της αδελφής του Ότλα. Το 1923, σε ένα ταξίδι του στη Βαλτική, γνώρισε τη χειραφετημένη εβραία νηπιαγωγό Dora Diamant και μετά από λίγο μετακόμισε στο σπίτι της στο Βερολίνο, προσπαθώντας να ξεφύγει από την επίδραση της οικογένειάς του και να αφοσιωθεί στο γράψιμο. Πέθανε όμως φυματικός στις 3 Ιουνίου του 1924. Γενικά, η ζωή του υπήρξε απλή, χωρίς πολλές μετακινήσεις και μακρινά ταξίδια. Χωρίς "μεγάλες συναντήσεις". Λίγο πριν πεθάνει, παρακάλεσε τον Μπροντ να καταστρέψει τα έργα του, εντολή που αυτός ευτυχώς παράκουσε. Ο Μπροντ επιμελήθηκε τα τρία ημιτελή μυθιστορήματά του και τα εξέδωσε: "Η δίκη" (1925), "Ο Πύργος" (1926), "Αμερική" (1927). Μ' όλο που έχει διασωθεί ένα πολυσέλιδο ημερολόγιό του (3.000 σελ.), πολλά από τη ζωή του Κάφκα παραμένουν άγνωστα. Τούτο οφείλεται ιδιαίτερα ατα πολιτικά γεγονότα μεταξύ 1933 και 1945: Στο Βερολίνο, στο σπίτι της Dora Diamant, της πιστής φίλης του στα ύστερα χρόνια της ζωής του, κατασχέθηκε από τη Γκεστάπο μια δέσμη από χειρόγραφά του που θεωρούνται σήμερα χαμένα. Το 1935 απαγορεύτηκε η δημοσίευση των έργων του. Οι μάρτυρες της ζωής του, οι τρεις αδελφές του, φίλοι, συγγενείς, θανατώθηκαν από τους Ναζί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τα αρχεία καταστράφηκαν. Η βιβλιοθήκη και πολλά γράμματά του χάθηκαν. Το έργο του, αρχικά γνωστό σ' ένα μικρό μόνο λογοτεχνικό κύκλο της Γερμανίας, διαδόθηκε μετά το θάνατό του στη Γαλλία, χάρη στους H. Breton, A. Camus και J. P. Sartre, ύστερα στην Αγγλία και Αμερική και τελευταία στη Ρωσία. Οι πρώτες μεταφράσεις στα Τσεχικά δημοσιεύτηκαν το 1957 στην Πράγα.
Παραβολές και παράδοξα
Kafka Franz 1883-1924
Αρχέτυπο (2016)
Μια συλλογή από μικρά κείμενα του Κάφκα, στα οποία ο ίδιος ξαναγράφει και σχολιάζει με πρωτότυπο τρόπο ορισμένους από τους πιο σημαντικούς μύθους της Αρχαίας Ελλάδας, του Ισραήλ, της Ανατολής και της Δύσης, αλλά και δικές του αφηγήσεις με θέμα το παράδοξο, το ακατανόητο και το μυστήριο. Σύμφωνα με τον έγκυρο Αμερικανό λαογράφο Howard Schwartz, πρόκειται για την καλύτερη συλλογή παραβολών, μέσω της οποίας ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με την ουσία της μεταφυσικής και αλληγορικής σκέψης του μεγάλου λογοτέχνη.
Η δίκη
Kafka Franz 1883-1924
Μίνωας (2015)
Ο τραπεζικός υπάλληλος Γιόζεφ Κ. συλλαμβάνεται ένα πρωί χωρίς να γνωρίζει γιατί κατηγορείται. Ξεκινά έναν αδιέξοδο αγώνα για να αποδείξει την αθωότητά του, επιδιώκοντας παράλληλα να ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από αυτή την αινιγματική κατηγορία. ?στόσο, παντού συναντάει αξεπέραστες δυσκολίες και αδυνατεί να φτάσει σε οποιοδήποτε λογικό συμπέρασμα. Οι δικαστές παραμένουν αθέατοι, οι υπάλληλοι του δικαστηρίου δίνουν ασαφείς εξηγήσεις, ενώ όσα διαδραματίζονται στο δικαστήριο είναι ακατάληπτα. Κάθε προσπάθεια να αποδείξει την αθωότητά του πέφτει στο κενό. Σταδιακά ο κλοιός της...
Η δίκη
Kafka Franz 1883-1924
Μίνωας (2015)
Ο τραπεζικός υπάλληλος Γιόζεφ Κ. συλλαμβάνεται ένα πρωί χωρίς να γνωρίζει γιατί κατηγορείται. Ξεκινά έναν αδιέξοδο αγώνα για να αποδείξει την αθωότητά του, επιδιώκοντας παράλληλα να ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από αυτή την αινιγματική κατηγορία. Ωστόσο, παντού συναντάει αξεπέραστες δυσκολίες και αδυνατεί να φτάσει σε οποιοδήποτε λογικό συμπέρασμα. Οι δικαστές παραμένουν αθέατοι, οι υπάλληλοι του δικαστηρίου δίνουν ασαφείς εξηγήσεις, ενώ όσα διαδραματίζονται στο δικαστήριο είναι ακατάληπτα. Κάθε προσπάθεια να αποδείξει την αθωότητά του πέφτει στο κενό. Σταδιακά ο κλοιός της...
Η ετυμηγορία
Kafka Franz 1883-1924
Μελάνι (2014)
Το διήγημα "Η ετυμηγορία" είναι μια ιδανική εισαγωγή στο έργο του Κάφκα. Μας αφήνει με ένα σωρό αμφιβολίες: τελικά, ποιος είναι τρελός; Ποιος είναι το τέρας; Ο εγωιστής πατέρας που ανοίγει το ερεβώδες ξεδοντιασμένο στόμα του για να καταπιεί ό,τι πιο πολύτιμο έχει ο γιος του; (Το φίλο του, τη μνηστή του, την εργασία, τη δύναμη, την αξιοπρέπεια, τη λογική του;) Ή μήπως ο γιος, που ζει σε έναν κόσμο δικό του, εγκλωβισμένος σε αυταπάτες και αραχνιασμένα νήματα φόβων και ενοχών; Ο καθένας μπορεί να δώσει τη δική του απάντηση, αλλά η ετυμηγορία του ίδιου του Κάφκα φέρει κι εδώ...
Τα οκτώ μπλε τετράδια
Kafka Franz 1883-1924
Αρχέτυπο (2013)
Τα "Οκτώ Μπλε Τετράδια" αποτελούν την καταγραφή της πνευματικής αναζήτησης του Κάφκα, ο οποίος αποτυπώνει εδώ, υπό μορφή προσωπικού ημερολογίου, τις αποφθεγματικές παρατηρήσεις του για τα μεγάλα ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης. Διανθισμένα με άγνωστα περιστατικά από τη ζωή του, προσωπικές εμπειρίες και σπάνιες στιγμές εσωτερικής κατανόησης, τα "Τετράδια" αποκαλύπτουν την εσωτερική φλόγα που κινούσε μια από τις σημαντικότερες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Κυρίως, όμως, αποτελούν μια πηγή πραγματικής έμπνευσης για τον καθένα σήμερα που προσπαθεί να βαδίσει το μονοπάτι...
Η μεταμόρφωση
Kafka Franz 1883-1924
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2013)
Τα έργα του Κάφκα κυνηγήθηκαν από τα ολοκληρωτικά καθεστώτα του 20ού αιώνα. Ρίχτηκαν στην πυρά και απαγορεύτηκαν στη ναζιστική Γερμανία, ως "βλαπτικά και ανεπιθύμητα"· στη Σοβιετική Ένωση, ως έργα συγγραφέα "επικίνδυνου και παρακμιακού"· στην πατρίδα του την Τσεχοσλοβακία, μετά τη σοβιετική εισβολή και μέχρι το 1989, ως έργα "δεξιού ρεβιζιονιστή". Η δε αριστουργηματική νουβέλα του "Η μεταμόρφωση" απαγορεύτηκε στη Σοβιετική Ένωση με την αιτιολογία ότι πρόκειται για κείμενο "καταθλιπτικό, παρακμιακό και ικανό να εμπνεύσει απελπισία". Από τα πιο δημοφιλή, πολυμεταφρασμένα κ...
Η μεταμόρφωση. Αναφορά σε μια ακαδημία
Kafka Franz 1883-1924
Νεφέλη (2012)
Τα ανήσυχα όνειρα μιας νύχτας προκαλούν τη μεταμόρφωση του εμπορικού αντιπροσώπου Γκρέγκορ Σάμσα σε τεράστιο απεχθές ζωύφιο... Όμως, τι πραγματικά του συνέβη; Τι σημαίνει για μας μεταμόρφωση και πόσο κυριολεκτικά μπορούμε να την αντιληφθούμε; Ο μιαρός Γκρέγκορ Σάμσα δεν είναι άλλος από τον σύγχρονο... άνθρωπο-μηχανή παροχής υπηρεσιών σε έναν κόσμο "χωρίς καρδιά και πνεύμα" (Μαρξ), άνθρωπο-ρόλο μιας εφιαλτικής κλοουνάτας οικογενειακών, επαγγελματικών και άλλων κοινωνικά επιβεβλημένων λαβυρίνθων, άνθρωπο-προϊόν αλλότριων (και αλλοτριωτικών) επιθυμιών και προβολών τω...
Η πληγή και η λέξη
Kafka Franz 1883-1924
Σαιξπηρικόν (2012)
[...] Όπως τα διηγήματα και τα μυθιστορήματα του Φραντς Κάφκα, αντίστοιχα και τα ποιήματά του παραμένουν ανοιχτά και ανεξιχνίαστα, προκαλώντας μια ακραία αίσθηση αποξένωσης που συνορεύει με τον τρόμο. Αυτό το αίσθημα της απόγνωση ς μπροστά στο αναπότρεπτο και στη μάταιη αναζήτηση σταθερών αξιών για την ανθρώπινη ύπαρξη, εκλογικεύεται δραματικά σε ένα από τα τελευταία του ποιήματα, στα τέλη του 1920. ...πεθαίνω σ' ένα μικρό φυλάκιο στην άκρη του δρόμου σ' ένα παντοτινά όρθιο φέρετρο σ' ένα δημόσιο κτήμα τη ζωή μου ξόδεψα προσπαθώντας να σvγκρα...
Αφορισμοί
Kafka Franz 1883-1924
Στιγμή (2012)
Τον Σεπτέμβριο του 1917, ένα μήνα μετά τη διάγνωση ότι πάσχει από φυματίωση, ο Κάφκα επισκέπτεται το σπίτι της αδελφής του στο Zurau της βόρειας Βοημίας. Απαλλαγμένος από όλες τις κοινωνικές υποχρεώσεις, θα αφιερώσει τους επόμενους οκτώ μήνες στη συγγραφή μιας σειράς μικρών κειμένων (αφορισμών) που περιέχουν αινιγματικές εικόνες και στοχασμούς με ανατροπές, λεπτολογίες και αντιφάσεις. Κατά τον Μαξ Μπροντ, το κείμενο αποτελεί την ιδιωτική θεολογία του Κάφκα. Μια δεύτερη συλλογή αφορισμών, με τον τίτλο "Αυτός", περιέχει ημερολογιακές καταγραφές του Κάφκα σε τρίτο πρόσωπο....
Ανάμεσα σε ερωτιδείς και αγγέλους
Συλλογικό έργο
Απόπειρα (2010)
Από τι είναι φτιαγμένοι οι άγγελοι; Πόσοι άγγελοι χωρούν στο κεφάλι μιας καρφίτσας; Πώς θα ήταν να κουβεντιάζεις με έναν άγγελο; Μπορείς να τον αγγίξεις; Πώς αντιλαμβάνεται κανείς την παρουσία ενός αγγέλου; Είναι μερικά από τα ερωτήματα για αυτά τα μεγαλοπρεπή και μυστηριώδη πλάσματα που έχουν τροφοδοτήσει θρύλους και παραμύθια, και πυροδότησαν τη φαντασία των μεγάλων συγγραφέων.
Η μεταμόρφωση
Kafka Franz 1883-1924
Οξύ (2010)
"Όταν ένα πρωί ο Γκρέγκορ Σάμσα ξύπνησε από ταραγμένο ύπνο, βρέθηκε στο κρεβάτι του μεταμορφωμένος σε τεράστιο ζωύφιο. Ήταν ξαπλωμένος ανάσκελα, η πλάτη του ήταν σκληρή σαν πανοπλία, και όταν σήκωσε λιγάκι το κεφάλι του, είδε την τουρλωτή καφετιά κοιλιά του να είναι χωρισμένη σε φέτες, ενώ πάνω της ήταν αδύνατο να σταθούν τα σκεπάσματα· είχε μείνει σχεδόν ξεσκέπαστος. Τα αμέτρητα ποδαράκια του, αξιοθρήνητα λεπτά σε σύγκριση με το υπόλοιπο σώμα του, κουνιόντουσαν αβοήθητα μπροστά στα ίδια του τα μάτια." Έτσι ξεκινάει ένα από τα πιο σημαντικά διηγήματα του 20ού αιώνα. Θεμε...
Αφορισμοί
Kafka Franz 1883-1924
Ροές (2009)
Η επιλογή αυτή από τα "Ημερολόγια" και άλλα κείμενα του μεγάλου Τσέχου συγγραφέα συνοψίζει τους κύριους άξονες που διαπερνούν το λογοτεχνικό του έργο: την υπαρξιακή αγωνία, τη μοναξιά απέναντι στις τυφλές δυνάμεις του Κράτους και της κοινωνίας, τις στρεβλές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων - μ' άλλα λόγια, όλα όσα καθιστούν τον Κάφκα (1883-1924) ένα συγγραφέα δραματικά επίκαιρο.
Στη σωφρονιστική αποικία
Kafka Franz 1883-1924
Νεφέλη (2009)
Περιέχει το δραματοποιημένο και το πεζό κείμενο, κείμενα για την παράσταση και για το ίδιο το κείμενο, χρονολόγιο του Κάφκα και των παραστάσεων έργων του στην Ελλάδα, κ.ά. ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ Εγγραφέας; ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ Ναι, ΕΓΓΡΑΦΕΑΣ. Ταιριαστό όνομα, δεν βρίσκετε; Οι βελόνες του είναι τοποθετημένες όπως στη σβάρνα του γεωργού και λειτουργεί όπως αυτή, αν και σε περιορισμένο χώρο και πολύ πιο καλλιτεχνικά. Ο Κατάδικος είναι ξαπλωμένος στο ΚΡΕΒΑΤΙ. Ολόκληρη η επιφάνεια του ΚΡΕΒΑΤΙΟΥ είναι καλυμμένη από ένα στρώμα βαμβάκι. Ξαπλώνουμε τον Κατάδικο, γυμνό φυσικά, μπρούμυτα πάνω στο β...
Η δίκη
Kafka Franz 1883-1924
Κέδρος (2008)
Πεθαίνοντας, ο Κάφκα κληροδότησε έναν αριθμό χειρογράφων στο φίλο του Μαξ Μπροντ, με την υπόδειξη να καταστραφούν. Ο Μπροντ αγνόησε την υπόδειξη αυτή κι έτσι η "Δίκη" δημοσιεύτηκε ένα χρόνο αργότερα, το 1925. Το μυθιστόρημα, γραμμένο πιθανότατα το 1914, παρακολουθεί την καταδίωξη του Γιόζεφ Κ. μέσα σ' ένα γραφειοκρατικό λαβύρινθο, από το πρωινό όπου ξυπνά και διαπιστώνει ότι έχει συλληφθεί αδικαιολόγητα, μέχρι την εκτέλεσή του από δύο μαυροφορεμένους άντρες. Έργο δυνατού και προφητικού συμβολισμού, παραμένει ένα από τα πιο σημαντικά και πολυμεταφρασμένα βιβλία του εικοστού...
Ο Πύργος
Kafka Franz 1883-1924
Κέδρος (2008)
Η ιστορία της άφιξης του Κ. στο χωριό που βρίσκεται κάτω από την κυριαρχία του Πύργου, θεωρείται το αριστούργημα του Κάφκα. Η απομόνωση του Κ. και η αμηχανία του, η έντονη επιθυμία του να έχει την αποδοχή απατηλών και ανώνυμων δυνάμεων, συνοψίζουν την άποψη του Κάφκα για την αποξένωση και το άγχος που κυριαρχούν στον εικοστό αιώνα. Παρά το ότι, στο βάθος, αποτελεί μια ρεαλιστική μελέτη των σχέσεων ανάμεσα στην κοινωνία και στο άτομο, ο "Πύργος" ανήκει στο χώρο του φανταστικού. Τα παράλογα γεγονότα διαδέχονται ασταμάτητα το ένα το άλλο, ο φόβος και η ανησυχία διαρκώς αυξά...
Η μεταμόρφωση
Kafka Franz 1883-1924
Εκδόσεις Πατάκη (2008)
"Τα βιβλία που έχουμε ανάγκη είναι εκείνα που πέφτουν σαν το τσεκούρι στην παγωμένη θάλασσα της ψυχής μας" έγραφε ο Κάφκα στον Όσκαρ Πόλλακ λίγα χρόνια πριν από τη συγγραφή της "Μεταμόρφωσης", ενός έργου που ανήκει χωρίς αμφιβολία ακριβώς σ' αυτή την κατηγορία βιβλίων. Η "Μεταμόρφωση" γράφτηκε το 1912 και κυκλοφόρησε το 1916 -ένα από τα λίγα έργα του Τσέχου συγγραφέα που εκδόθηκαν όσο εκείνος ζούσε. Ο πυρήνας του μύθου της "Μεταμόρφωσης" είναι τόσο απλός όσο και ασύλληπτος: ο Γκρέγκορ Σάμσα, ένας συνηθισμένος άνθρωπος, ξυπνάει ένα πρωί μεταμορφωμένος σε έντομο. Με αυτή τ...
Destroy Athens: μια αφήγηση
Συλλογικό έργο
Futura (2007)
Το βιβλίο αυτό είναι μια αφήγηση. Αποτελείται από 25 κείμενα συγγραφέων μιας ευρύτατης λογοτεχνικής παράδοσης, από τον Μιχαήλ Μητσάκη και τον Ούγκο Φον Χόφμανσταλ στον Τζ. Τζ. Μπάλαρντ και τον Μπρετ Ήστον Έλλις και από τον Νίκο Γαβριήλ Πεντζίκη και τον Χούλιο Κορτάσαρ στη Σύλβια Πλαθ και τον Γιώργο Χειμωνά. Τα κείμενα είναι χωρισμένα σε έξι ημέρες, όσες και οι ημέρες της έκθεσης "Destroy Athens". Το βιβλίο αυτό εμπνέεται, σχολιάζει, ερμηνεύει την έκθεση, αλλά διαβάζεται και ανεξάρτητα από αυτήν. Είναι μια αντανάκλαση, ένας διάδρομος που όπως οι διάδρομοι της 1ης Μπιενάλε...