Kafka Franz 1883-1924
Kafka Franz
Ο Φραντς Κάφκα γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου του 1883 στην Πράγα από γονείς Εβραίους: από έναν πατέρα αυταρχικό, που κατόρθωσε να γίνει εύπορος υφασματέμπορος, κι από μια μάνα τρυφερή που, αντίθετα με τον πατέρα του, είχε μεγαλώσει μέσα σ' έναν περίγυρο βαθιά μορφωμένων ανθρώπων. Ο Φραντς ήταν ο πρωτότοκος. Είχε τρεις αδελφές και δύο αδελφούς, οι οποίοι πέθαναν σε βρεφική ηλικία. Οι αναμνήσεις από τα παιδικά του χρόνια και κυρίως οι σχέσεις με τον αυταρχικό και άξεστο πατέρα του, στοίχειωσαν τη ζωή του. Μετά το γυμνάσιο, υπακούοντας στην επιθυμία του πατέρα του, ο Κάφκα αφού παρακολούθησε ορισμένα πανεπιστημιακά μαθήματα γερμανικής φιλολογίας, σπούδασε τελικά νομικά. Στο πανεπιστήμιο γνωρίστηκε με διάφορους γερμανόφωνους εκκολαπτόμενους λογοτέχνες όπως ο Μαξ Μπροντ, που έγινε επιστήθιος φίλος του. Στη συνέχεια εργάστηκε επί δεκατέσσερα χρόνια, πρώτα σε μια ασφαλιστική εταιρεία και μετά στο Ινστιτούτο Ασφάλισης Εργατικών Ατυχημάτων της Βοημίας. Τις νύχτες του αφιέρωνε στο γράψιμο. Αυτό ήταν το μεγάλο του πάθος. Ήξερε ότι ο προορισμός του ήταν το γράψιμο, αλλά δεν κατάφερε -δεν τόλμησε- να το κάνει επάγγελμά του. Ελάχιστα κείμενά του δημοσιεύτηκαν όσο ζούσε, όπως η περίφημη "Μεταμόρφωση" (1916), "Η αποικία των τιμωρημένων", το "Ένας αγροτικός γιατρός", καθώς και "Το γράμμα στον πατέρα" (1919). Το 1914 αρραβωνιάστηκε τη Φελίτσε Μπάουερ, την οποία είχε γνωρίσει στο σπίτι του Μπροντ και με την οποία αλληλογραφούσε επί δύο χρόνια, διέλυσε όμως τον αρραβώνα επειδή ένιωθε ανίκανος να αντιμετωπίσει το γάμο. Άλλη μια απόπειρά του να παντρευτεί τη Φελίτσε κατέληξε σε αποτυχία, αφού το 1917 έγινε γνωστό ότι πάσχει από φυματίωση και μπήκε σε σανατόριο -με τη συμπαράσταση της αδελφής του Ότλα. Το 1923, σε ένα ταξίδι του στη Βαλτική, γνώρισε τη χειραφετημένη εβραία νηπιαγωγό Dora Diamant και μετά από λίγο μετακόμισε στο σπίτι της στο Βερολίνο, προσπαθώντας να ξεφύγει από την επίδραση της οικογένειάς του και να αφοσιωθεί στο γράψιμο. Πέθανε όμως φυματικός στις 3 Ιουνίου του 1924. Γενικά, η ζωή του υπήρξε απλή, χωρίς πολλές μετακινήσεις και μακρινά ταξίδια. Χωρίς "μεγάλες συναντήσεις". Λίγο πριν πεθάνει, παρακάλεσε τον Μπροντ να καταστρέψει τα έργα του, εντολή που αυτός ευτυχώς παράκουσε. Ο Μπροντ επιμελήθηκε τα τρία ημιτελή μυθιστορήματά του και τα εξέδωσε: "Η δίκη" (1925), "Ο Πύργος" (1926), "Αμερική" (1927). Μ' όλο που έχει διασωθεί ένα πολυσέλιδο ημερολόγιό του (3.000 σελ.), πολλά από τη ζωή του Κάφκα παραμένουν άγνωστα. Τούτο οφείλεται ιδιαίτερα ατα πολιτικά γεγονότα μεταξύ 1933 και 1945: Στο Βερολίνο, στο σπίτι της Dora Diamant, της πιστής φίλης του στα ύστερα χρόνια της ζωής του, κατασχέθηκε από τη Γκεστάπο μια δέσμη από χειρόγραφά του που θεωρούνται σήμερα χαμένα. Το 1935 απαγορεύτηκε η δημοσίευση των έργων του. Οι μάρτυρες της ζωής του, οι τρεις αδελφές του, φίλοι, συγγενείς, θανατώθηκαν από τους Ναζί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τα αρχεία καταστράφηκαν. Η βιβλιοθήκη και πολλά γράμματά του χάθηκαν. Το έργο του, αρχικά γνωστό σ' ένα μικρό μόνο λογοτεχνικό κύκλο της Γερμανίας, διαδόθηκε μετά το θάνατό του στη Γαλλία, χάρη στους H. Breton, A. Camus και J. P. Sartre, ύστερα στην Αγγλία και Αμερική και τελευταία στη Ρωσία. Οι πρώτες μεταφράσεις στα Τσεχικά δημοσιεύτηκαν το 1957 στην Πράγα.
Ο καλλιτέχνης της πείνας και άλλα διηγήματα
Kafka Franz 1883-1924
Γράμματα
Κανείς δε μπορούσε να περνά μέρα και νύχτα, χωρίς διακοπή, δίπλα στον καλλιτέχνη της πείνας, κι έτσι κανείς σε μπορούσε να γνωρίζει από δική του αντίληψη, αν πεινούσε πραγματικά χωρίς σταματημό. Μόνο ο ίδιος ο καλλιτέχνης μπορούσε να ξέρει και συνεπώς μόνο αυτός μπορούσε να 'ναι ευχαριστημένος απόλυτα θεατής από την πείνα του. Ωστόσο από άλλη αιτία, δεν ήταν απόλυτα ικανοποιημένος. Ίσως ακόμα να μην είχε αδυνατήσει τόσο πολύ από την πείνα, ώστε μερικοί, μη μπορώντας να υπομένουν το βλέμμα του, άφηναν τις παραστάσεις προς μεγάλη του λύπη, αλλά να έιχε αδυνατίσει γιατί δεν ήτ...
Η απόρριψη
Kafka Franz 1883-1924
Επίκουρος (1971)
[...] "Αχ", είπε το ποντίκι, "ο κόσμος γίνεται κάθε μέρα και στενότερος. Πρώτα ήταν τόσο πλατύς, που εγώ φοβόμουν, έτρεχα και ήμουν ευτυχισμένο που τελικά έβλεπα δεξιά και αριστερά στο βάθος τοίχους, αλλά αυτοί οι μακρινοί τοίχοι κλείνουν τόσο γρήγορα μεταξύ τους, ώστε εγώ βρίσκομαι κιόλας στο τελευταίο δωμάτιο, κι εκεί στη γωνιά στέκει η παγίδα που θα τρέξω μέσα της" [...] (Απόσπασμα από το διήγημα "Μικρό παραμύθι").
Το Σινικό Τείχος και άλλα διηγήματα
Kafka Franz 1883-1924
Επίκουρος (1981)
Περιέχει τα διηγήματα: "Το Σινικό Τείχος", "Η στρατολόγηση", "Το χτύπημα στην πύλη", "Η δοκιμασία", "Η γέφυρα", "Η αλήθεια για τον Σάντσο Πάντσα", "Παραιτήσου!" και "Το χτίσμα".
Κομμάτια από τετράδια και σκόρπια φύλλα
Kafka Franz 1883-1924
Επίκουρος (1982)
Διαμάντια μέσα στις στάχτες μπορούν να χαρακτηριστούν αυτά τα "Κομμάτια από τετράδια και σκόρπια φύλλα", κατάλοιπα μιας πνευματικής κληρονομιάς, που προοριζόταν να καεί στην πυρά. Στα σαρανταένα του χρόνια, όταν ο Κάφκα πέθανε, άφηνε πίσω του ένα μεγάλο σε όγκο και τεράστιο σε αξία αδημοσίευτο έργο και ακριβώς γι΄αυτό το έργο μια φοβερή εντολή στη διαθήκη του προς τον πιστό του φίλο συγγραφέα Μαξ Μπροντ: Να κάψει οποιοδήποτε γραφτό βρεί. Ο Μπροντ φάνηκε άπιστος στο πνεύμα του πεθαμένου φίλου του και πιστός στο πνεύμα της λογοτεχνίας. ΄Οχι μόνο δεν έκαψε τίποτα, αλλά περισυν...
Τα μπλε τετράδια
Kafka Franz 1883-1924
Επίκουρος (1982)
Μετά τους "Αφορισμούς" και τα "Κομμάτια από τετράδια και σκόρπια φύλλα" εκδίδονται στα ελληνικά τα ξεχωριστά εκείνα "Μπλέ τετράδια", στα οποία ο Κάφκα κατέγραφε τις σκέψεις του και τους βαθύτερους συλλογισμούς του στα 1917 και 1918, στα χρόνια του μεγάλου "ξεκαθαρίσματος" με τον εαυτό του και τον κόσμο. Στο βιβλίο αυτό, τα "Μπλέ τετράδια", περιέχονται, εκτός από τους αφορισμούς στην πρώτη τους γραφή, παρατηρήσεις, σημειώσεις, ημερολογιακές καταχωρήσεις, διηγήματα, σκέψεις και συλλογισμοί, που όσο λίγα άλλα κείμενά του δείχνουν τον Κάφκα στην πιο εσωτερική και πιο προσωπική...
Ο Πύργος
Kafka Franz 1883-1924
Γράμματα (1983)
... Ενώ λοιπόν το έργο του Κάφκα αναφέρεται οπωσδήποτε σε συγκεκριμένες κοινωνικές καταστάσεις, δεν περιορίζεται σε αυτές, αλλά προεκτείνεται με το συμβολισμό του στη μεταφυσική περιοχή. Έτσι λόγου χάρη είναι σωστό να πούμε πως με τον Πύργο μαστιγώνεται και διακωμωδείται η γραφειοκρατία, αλλά η βαρύτητα δε βρίσκεται εκεί. Κατά τον Μαξ Μπροντ οι αρχές του Πύργου είναι η απρόσιτη θεότητα και αυτό που οι θεολόγοι ονομάζουν θεία χάρη. Η θεότητα αυτή εκφράζεται με όλες αυτές τις συγκεκριμένες εκφάνσεις της οργανωμένης εξουσίας και ιεραρχίας που ανέχεται και συγκροτεί συνάμα την...
Στο υπερώο και άλλα διηγήματα
Kafka Franz 1883-1924
Νεφέλη (1987)
Σ' αυτό τον τόμο συγκεντρώσαμε άγνωστα διηγήματα του Φραντς Κάφκα από δύο βιβλία-συλλογές: το "Ένας γιατρός της υπαίθρου: Μικρά διηγήματα και "Τα κατάλοιπα" (1918-1924). Βρίσκουμε σ' αυτά όλη τη γκάμα ομορφιάς και έκφρασης του Κάφκα, από το αριστουργηματικό στη λεπτομέρεια και κίνηση "Στο υπερώο" μέχρι το σύνθετο και πολύπλευρο "Μπλούμφελντ, ένας κάπως ηλικιωμένος εργένης" (άλλα διηγήματα του τόμου είναι: "Ένα παλαιό φύλλο", "Προ του Νόμου", "Τσακάλια και Άραβες", "Μια επίσκεψη στο ορυχείο", "Έντεκα γιοι", "Ένα όνειρο", "Χτίζοντας το Σινικό Τείχος", "Η γέφυρα", "Γυρισμός",...
Η σιωπή των σειρήνων και άλλα διηγήματα
Kafka Franz 1883-1924
Ζαχαρόπουλος Σ. Ι. (1989)
"Με τα διηγήματα του αυτά, όπως και με όλο του το έργο, ο Κάφκα επιχειρεί έναν αγώνα ενάντια στην αλλοτρίωση μέσα από την αλλοτρίωση". Αυτή τη συναίσθηση της καθημερινής σιωπηλής πάλης ενάντια σε μια κατάσταση πραγμάτων που πληγώνουν μέχρι εξόντωσης, αυτή την "παθητική αντίσταση" προσπαθεί να την αντικειμενοποιήσει μέσα από την καλλιτεχνική δημιουργία. "Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους ζουν δίχως να έχουν συνείδηση της ατομικής τους υπευθυνότητας και μου φαίνεται πως εκεί βρίσκεται ο πυρήνας ο ίδιος των συμφορών μας". Στην πίστη μας ότι το βιβλίο εξακολουθεί να είνα...
Η δίκη
Kafka Franz 1883-1924
Γράμματα (1991)
Γραμμένη το 1914-15, η Δίκη, δημοσιεύεται μετά το θάνατο του Κάφκα, το 1925, και θεωρείται έργο ημιτελές, με αμφίβολη ακόμη και τη σειρά των κεφαλαίων του. Ο ήρως Κ., τραπεζικός υπάλληλος, συλλαμβάνεται για λόγους που αγνοεί, και ανακρίνεται επίμονα, σε διαδικασίες ονειρικά διαστρεβλωμένες, προσπαθώντας του κάκου να ανακαλύψει τις αιτίες της ενοχής του, για να πεθάνει, στο τέλος, από το μαχαίρι των δύο μαυροντυμένων άγνωστων.