Βαλαωρίτης Νάνος 1921-2019
Valaorítis Nános
Ο Νάνος Βαλαωρίτης (5 Ιουλίου 1921 - 12 Σεπτεμβρίου 2019) γεννήθηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1921. Σπούδασε φιλολογία και νομικά στα πανεπιστήμια Αθηνών, Λονδίνου, Σορβόνης. Παρουσίασε άρθρα και μετέφρασε πρώτος στο Λονδίνο εκτενώς Έλληνες ποιητές του 1930 -Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο, Γκάτσο. Στην Αγγλία έζησε από το 1944 έως το 1953 και γνώρισε τον Έλιοτ και όλο τον κύκλο του. Το διάστημα 1954-60 έμεινε στο Παρίσι και γνώρισε τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές. Το 1960 γύρισε στην Ελλάδα και διηύθυνε το περιοδικό "Πάλι" (1963-1966). Το 1969 παρουσίασε ελληνική ποίηση στο γαλλικό περιοδικό "Lettres Nouvelles". Από το 1968 έως το 1993 δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και δημιουργική γραφή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Εκεί, ποιητικά του κείμενα εκδόθηκαν από τον οίκο City Lights του Λώρενς Φερλινγκέττι. Οργάνωσε παρουσίαση των Ελλήνων υπερρεαλιστών στο Κέντρο Πομπιντού το 1990-91. Διηύθυνε από το 1989 έως το 1995 με τον ποιητή Αντρέα Παγουλάτο το περιοδικό "Συντέλεια", το οποίο επανεκδόθηκε το 2004 με τίτλο "Νέα Συντέλεια". Το 1959 βραβεύτηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το οποίο και αρνήθηκε. Πήρε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1982) και το Κρατικό Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας (1998). Επίσης έλαβε κι ένα βραβείο του Ν.Ρ.Α. [National Poetry Association (Αμερικανική Εταιρεία Ποίησης)] το 1996 -βραβείο που είχε δοθεί προηγουμένως στους Φερλινγκέττι, Γκίνσμπεργκ και άλλους. Έλαβε το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το ποιητικό του έργο (2004). Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής (2006). Το 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Βιβλία του έχουν εκδοθεί στο εξωτερικό σε αγγλικές και γαλλικές μεταφράσεις. Ήταν ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Στην Ελλάδα επέστρεψε μόνιμα το 2004. Εργογραφία: Ποίηση - "Η τιμωρία των μάγων", Λονδίνο 1947 - "Κεντρική στοά", Αθήνα 1958 - "Εστίες μικροβίων", εκδ. Καλώδιο, Σαν Φρανσίσκο 1977 - "Ανώνυμο ποίημα του Φωτεινού Αηγιάννη", Ίκαρος 1978 - "Ο ήρωας του τυχαίου", Τραμ, Θεσσαλονίκη 1979 - "Η πουπουλένια εξομολόγηση", Ίκαρος 1982 - "Στο κάτω κάτω της γραφής", Νεφέλη 1984 - "Ο έγχρωμος στυλογράφος", Δωδώνη 1986 - "Ποιήματα Ι", Ύψιλον 1987, "Ποιήματα ΙΙ", Ύψιλον 1987 - "Ανιδεογράμματα", Καστανιώτης 1996 - "Ήλιος ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης", Καστανιώτης 1996 - "Αλληγορική Κασσάνδρα", Καστανιώτης 1998 - "Η κάθοδος των Μ", Ύψιλον 2002 - "Μια αλφάβητος των κωφαλάλων", Άγκυρα 2003 - "Άστεγος ο Μέγας", Ύψιλον 2004 - "Το ξανανοιγμένο κουτί της Πανδώρας", Άγκυρα 2006 - "Γη του διαμαντιού", Μανδραγόρας 2007 - "Γραμματοκιβώτιον ανεπίδοτων επιστολών: Ποιήματα 2002-2006", Ύψιλον 2010 - "Άνθη του θερμοκηπίου", Απόπειρα 2010 - "Χρίσματα", Κοινωνία των (δε)κάτων 2011 - "Ουρανός χρώμα βανίλιας", Άγκυρα 2011 - "Πικρό καρναβάλι", Ψυχογιός 2013 - "Ήλιος ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης", Γαβριηλίδης 2014 - "Στο υποκύανο μάτι του Κύκλωπα", Ψυχογιός 2015 Πεζογραφία - "Ο προδότης του γραπτού λόγου", Ίκαρος 1980 - "Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη", Νεφέλη 1982, β΄ έκδοση 1999 - "Μερικές γυναίκες", Θεμέλιο 1982 - "Ο θησαυρός του Ξέρξη", Εστία 1984, Άγκυρα 2008 - "Η δολοφονία", Θεμέλιο 1984 - "Η ζωή μου μετά θάνατον εγγυημένη", Νεφέλη 1995 - "Παραμυθολογία", Νεφέλη 1996 - "Ο σκύλος του Θεού", Καστανιώτης 1998, β΄ έκδοση 2004 - "Τα σπασμένα χέρια της Αφροδίτης της Μήλου", Άγρα 2002 - "Γνωρίζετε την Ελπινίκη;" Ηλέκτρα 2005 - "Ο θησαυρός του Ξέρξη", Άγκυρα 2008 - "Μα το Δία: Οι περιπέτειες ενός πράκτορα του εαυτού του", Ηλέκτρα 2009 Δοκίμια - "Ανδρέας Εμπειρίκος", Ύψιλον 1989 - "Για μια θεωρία της γραφής", Εξάντας 1990 - "Μοντερνισμός, πρωτοπορία και πάλι", Καστανιώτης 1997 - "Αλληλογραφία Γ. Σεφέρη - Ν. Βαλαωρίτη 1945-1958", Ύψιλον 2004 - "Για μια θεωρία της γραφής, Β", Ηλέκτρα 2006 - "Ο Όμηρος και το αλφάβητο", Ελληνοαμερικανική Ένωση 2010 - "Ή του ύψους ή του βάθους", Ψυχογιός 2013 - "Για μια θεωρία της γραφής, Γ': Από το κείμενο στο υπερκείμενο", Ψυχογιός 2016
Ο Όμηρος και το αλφάβητο
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ελληνοαμερικανική Ένωση (2010)
Στο νέο του βιβλίο ο Νάνος Βαλαωρίτης αναλύει το πώς πιθανόν συντέθηκαν τα δυο ομηρικά έπη με το αλφάβητο ως ρητορικό και συμβολικό νήμα και μέρος του κειμένου. Αλλιώς δεν εξηγούνται η έκταση των ποιημάτων και η χρήση του αλφαβήτου ως χωριστικά σημεία μόνο. Ο ποιητής με τη μέθοδο της θεματικής ακροφωνίας (κάθε γράμμα από το αλφάβητο εκπροσωπεί τον πρώτο ήχο του ονόματος στο οποίο αναφέρεται) επιλέγει λέξεις που αρχίζουν από τα γράμματα των τίτλων για να συντάξει τα κύρια θέματα της κάθε ραψωδίας. Για παράδειγμα λέξεις που αρχίζουν από άλφα καθορίζουν τα κύρια θέματα της ραψ...
Ο σκύλος του Θεού
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Εκδόσεις Καστανιώτη (1998)
Οι ιστορίες της συλλογής "Ο σκύλος του Θεού", με το κοσμοπολιτικό τους περιεχόμενο, διαδραματίζονται σε πολλές χώρες, άλλες υπαρκτές, άλλες πλασματικές - με μια ονειρική αληθοφάνεια. Βρίσκονται πάντα στο μεταίχμιο των "ειδών" της λογοτεχνίας. Άλλες αγγίζουν το ερωτικό-περιπετειώδες και την επιστημονική φαντασία ("Η φαντασία του έρωτα"), άλλες το ρομαντικό αφήγημα ("Το άλμα του Λουπάνο"), το ρεαλιστικό αφήγημα ("Μια πολύ σύντομη ιστορία"), την ψευδοσυνέντευξη ("Το στάδιο του καθρέφτη"), την κοινωνικο-φανταστική σάτιρα ("Φεύγοντας"), το ψυχογράφημα ("Οι εξωγεννημένοι"). Κάθε...
Ο σκύλος του Θεού
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Εκδόσεις Καστανιώτη (2004)
Οι ιστορίες της συλλογής "Ο σκύλος του Θεού", με το κοσμοπολιτικό τους περιεχόμενο, διαδραματίζονται σε πολλές χώρες, άλλες υπαρκτές, άλλες πλασματικές - με μια ονειρική αληθοφάνεια. Βρίσκονται πάντα στο μεταίχμιο των "ειδών" της λογοτεχνίας. Άλλες αγγίζουν το ερωτικό-περιπετειώδες και την επιστημονική φαντασία ("Η φαντασία του έρωτα"), άλλες το ρομαντικό αφήγημα ("Το άλμα του Λουπάνο"), το ρεαλιστικό αφήγημα ("Μια πολύ σύντομη ιστορία"), την ψευδοσυνέντευξη ("Το στάδιο του καθρέφτη"), την κοινωνικο-φανταστική σάτιρα ("Φεύγοντας"), το ψυχογράφημα ("Οι εξωγεννημένοι"). Κάθε...
Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996)
Συλλογικό έργο
Ελευθεροτυπία (2009)
Περιέχονται τα κείμενα: - Χρήστος Σιάφκος, "Η ποίηση της ζωής του: το φως, η αρχή και το τέλος" - Βασίλης Κ. Καλαμαράς, "Το φως της ποίησής του: η διαρκής λυρική επαναμάγευση" - Χρήστος Σιάφκος, "Μια άγνωστη ιστορία: ένα Νόμπελ μες στη νύχτα" - Χρήστος Σιάφκος, "Ο Νάνος Βαλαωρίτης θυμάται: μια εξέχουσα πνευματική παρέα" - Φώτης Απέργης, "Το "Άξιον Εστί": η πιο μαγική διαδρομή της ποίησης προς τη μουσική" - Γιώργος Ε. Παπαδάκης, "Ο μελοποιημένος Ελύτης: οι νότες της ποίησής του" - "Ο Ελύτης, κριτικός κινηματογράφου": Οδυσσέας Ελύτης, "Η ποίηση του κινηματογράφου και ο...
Ουρανός χρώμα βανίλιας
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Άγκυρα (2011)
Τα ποιήματα της συλλογής "Ουρανός Χρώμα Βανίλιας" γράφτηκαν σε μια περίοδο έντονων πυρκαγιών και αγανάκτησης για την ολιγωρία του κρατικού μηχανισμού να τις περιορίσει ή να τις σβήσει. Το χρώμα βανίλιας ελαφρώς ρόδινο δεν ήταν σύννεφο το ηλιοβασίλεμα, αλλά καπνός πυρκαγιάς. Τα ποιήματα αυτά εγκαινιάζουν μια διαφορετική τεχνοτροπία με σύντομες συμπυκνωμένες τετράστιχες στροφές που ν' αποτελούν πλάγιες ειρωνικές αναφορές για τα τρέχοντα χωρίς όμως το ποίημα να χάνει τη γλωσσικά ανεξάρτητη σύνδεση του και τον αινιγματικό του χαρακτήρα. Αλλιώς δεν θα 'ταν "ποίημα", αλλά κάτι άλ...
Όψεις λογοκρισίας στην Ελλάδα
Συλλογικό έργο
Νεφέλη (2008)
Λογοκρισία υπάρχει. Νησίδες παραδοσιακών μορφών καταστολής της ελευθερίας της τέχνης, της έκφρασης ή του τύπου από δημόσιες αρχές επιβιώνουν ακόμη και σήμερα. Ωστόσο, αυτό που περισσότερο από ποτέ χαρακτηρίζει τη σύγχρονη συγκυρία είναι οι λιγότερο ορατές, αλλά ενίοτε πιο δραστικές, εκδοχές αυτοπεριορισμού του ανθρώπινου λόγου, στο όνομα ετερόκλητων σκοπιμοτήτων. Τα κείμενα του βιβλίου ασχολούνται και με τις δύο αυτές εκδοχές, προτάσσοντας έναν διεπιστημονικό συνδυασμό του βιωματικού με τον αναλυτικό λόγο και τεκμηριώνοντας την επικαιρότητα και τη σημασία της προβληματικής...
Παίγνια
Συλλογικό έργο
Futura (2011)
Το βιβλίο αυτό προέκυψε ύστερα από πρόσκληση σε συγγραφείς και ποιητές να συμμετάσχουν σε ένα λογοτεχνικό-εικαστικό εγχείρημα σχετικά με το πώς μια εικαστική εικόνα μπορεί να γεννήσει λογοτεχνικό, ποιητικό, θεατρικό λόγο. Οι συγγραφείς κλήθηκαν να γράψουν ένα κείμενο, σε οποιαδήποτε μορφή και έκταση, όπως ιστορία, διήγημα, ποίημα, μονόπρακτο, ως και λεζάντες, με ερέθισμα τις εικαστικές μου εικόνες, στις οποίες κι εγώ αφηγούμαι έμμεσα προσωπικές "ιστορίες". Στόχο ήταν να προκύψει στο τέλος ένα αμάλγαμα λογοτεχνικών κειμένων με διαφορετικές προσωπικές γραφές αλλά με κοινού...
Πικρό καρναβάλι
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ψυχογιός (2013)
Η "ποίηση σήμερα" αποτελείται από μη διασταυρωμένες φήμες, από ανυπόστατες διαδόσεις, από άχρηστες (για το μεγάλο κοινό) πληροφορίες, από κιτρινίζοντα χειρόγραφα που τα είδε ο ήλιος και αλλοιώθηκαν, από ήχους γεμάτες παρηχήσεις και μισοτελειωμένες φράσεις. Κι όμως διατηρεί μια κομψότητα του ύφους, μια ισορροπία στη μορφή, μια άνετη και αδιάκοπη νερού από πηγή. Γιατί αυτές οι αντιθέσεις στο παρουσιαστικό και στα νοήματα; Από τη μια το παιχνίδι, η ειρωνεία, ο σαρκασμός, και από την άλλη η νοσταλγία για ένα αναπότρεπτο παρελθόν που όλο τ' αλλάζουμε να μας ικανοποιεί καλύτερα,...
Πικρό καρναβάλι
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ψυχογιός (2013)
Η "ποίηση σήμερα" αποτελείται από μη διασταυρωμένες φήμες, από ανυπόστατες διαδόσεις, από άχρηστες (για το μεγάλο κοινό) πληροφορίες, από κιτρινίζοντα χειρόγραφα που τα είδε ο ήλιος και αλλοιώθηκαν, από ήχους γεμάτες παρηχήσεις και μισοτελειωμένες φράσεις. Κι όμως διατηρεί μια κομψότητα του ύφους, μια ισορροπία στη μορφή, μια άνετη και αδιάκοπη νερού από πηγή. Γιατί αυτές οι αντιθέσεις στο παρουσιαστικό και στα νοήματα; Από τη μια το παιχνίδι, η ειρωνεία, ο σαρκασμός, και από την άλλη η νοσταλγία για ένα αναπότρεπτο παρελθόν που όλο τ' αλλάζουμε να μας ικανοποιεί καλύτερα,...
Ποιήματα. Το άρωμα της Dick Moby.
Thomas Dylan Marlais 1914-1953
Άγκυρα (2004)
Ο Dylan Thomas γεννήθηκε στην Ουαλία το 1914 και πέθανε στη Νέα Υόρκη από οξεία πνευμονία και αλκοολισμό, το 1953. [...] Τα ποιήματα που δημοσιεύονται εδώ σε νέες έγκριτες μεταφράσεις, πολλά από τα οποία είναι, άλλωστε, ανέκδοτα στα ελληνικά, αποτελούν μια προσπάθεια που έχει στόχο να διερευνήσει την ιδέα του ορθόδοξου στοιχείου στο έργο του Dylan Thomas. Με μια θρησκευτικότητα τα κείμενα αυτά δίνουν ίσως μια προέκταση που λείπει και, την ίδια στιγμή, την υπερρεαλιστική αλήθεια τους, που είναι, κατά τη γνώμη των μεταφραστών, η καλύτερη αισθητική επιλογή. (από τον πρόλογο...
Ποίηση και αλογία
Συλλογικό έργο
Μανδραγόρας (2016)
Τα Πρακτικά του 33ου Συμποσίου Ποίησης είναι αφιερωμένα στην Αλογία, ένα κεντρικό θέμα για την ποίηση και τη φύση της γλώσσας γενικότερα. 14 ειδικοί εισηγητές διερευνούν την αλογία ως παρέκκλιση στο φωνολογικό-μορφολογικό και στο συντακτικο-σημασιολογικό επίπεδο και προσπαθούν να προσδιορίσουν τα χαρακτηριστικά της στην αρχαία Ελλάδα, το δημοτικό τραγούδι, την ποίηση για παιδιά, τον υπερρεαλισμό και τη σύγχρονη ποίηση στην Ελλάδα και την Ευρώπη, αλλά και από την πλευρά της ψυχανάλυσης. Μεταξύ άλλων παρουσιάζονται τα κείμενα των Γιώργου Αράγη, Αλέξη Ζήρα, Κατερίνας Συνοδι...
Στο υποκύανο μάτι του Κύκλωπα
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ψυχογιός (2015)
Είναι αδύνατον να καθορίσουμε με ακρίβεια τι είναι ποίηση· γιατί η γραφή της μας ξεφεύγει. Ο Άγγλος ποιητής John Keats σ’ ένα γράμμα του έλεγε ότι ο ποιητής δεν υπάρχει. Είναι ένας χαμαιλέων που προσαρμόζεται σε όλα τα περιβάλλοντα και τα είδη της ποιητικής γραφής. Επίσης μπορούμε να πούμε ότι ο ποιητής είναι όπως ψαράς που ρίχνει το δίχτυ του και πιάνει λέξεις, φράσεις, τις οποίες κατόπιν ανασκευάζει σε ποιήματα. Οι λέξεις αυτές μπορεί να είναι τρέχουσες ή σπάνιες αναλόγως τι θέλει να παρουσιάσει. Εκεί επεμβαίνει ο προσωπικός χαρακτήρας του γράφοντος που ονομάζουμε ύφος. Π...
Στο υποκύανο μάτι του Κύκλωπα
Βαλαωρίτης Νάνος 1921-
Ψυχογιός (2015)
Είναι αδύνατον να καθορίσουμε με ακρίβεια τι είναι ποίηση· γιατί η γραφή της μας ξεφεύγει. Ο Άγγλος ποιητής John Keats σ’ ένα γράμμα του έλεγε ότι ο ποιητής δεν υπάρχει. Είναι ένας χαμαιλέων που προσαρμόζεται σε όλα τα περιβάλλοντα και τα είδη της ποιητικής γραφής. Επίσης μπορούμε να πούμε ότι ο ποιητής είναι όπως ψαράς που ρίχνει το δίχτυ του και πιάνει λέξεις, φράσεις, τις οποίες κατόπιν ανασκευάζει σε ποιήματα. Οι λέξεις αυτές μπορεί να είναι τρέχουσες ή σπάνιες αναλόγως τι θέλει να παρουσιάσει. Εκεί επεμβαίνει ο προσωπικός χαρακτήρας του γράφοντος που ονομάζουμε ύφος. Π...