Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Από το σύνολο της ρητορικής παραγωγής των εγκωμιαστικών λόγων στον Άγιο Δημήτριο επιλέξαμε τα κείμενα πέντε επιφανών λογίων εγκωμιαστών, του Συμεώνος μοναχού και φιλοσόφου (11ος αι.), του Νεοφύτου Εγκλείστου (12ος αι.) και των Νικηφόρου Γρηγορά, Γρηγορίου Παλαμά και Κωνσταντίνου Αρμενοπούλου (14ος αι.), γιατί ο διαθέσιμος χώρος ενός τόμου δεν επιτρέπει να περιληφθούν περισσότεροι λόγιοι εγκωμιαστές. Από το σύνολο της πλούσιας εγκωμιαστικής έκφρασης των βυζαντινών λογίων ο γνωστός συνεργάτης της σειράς Πέτρος Βλαχάκος αξιοποιεί το δείγμα που κατατίθεται σ' αυτόν τον τό...

Ο Ακαδημαϊκός Π. Λ. Βοκοτόπουλος αφιέρωσε τη ζωή του στη μελέτη και ανάδειξη του βυζαντινού πολιτισμού. Με δεσμούς με τα πιο σημαντικά ιδρύματα της χώρας (Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Αθηνών, Ακαδημία Αθηνών, Αρχαιολογική Εταιρεία, κ.ά.), έχει διακριθεί ως μια σημαντική πνευματική προσωπικότητα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Στο βιβλίο αυτό δημοσιεύονται 65 πρωτότυπες μελέτες διακεκριμένων Ελλήνων και ξένων επιστημόνων που πραγματεύονται θέματα σχετικά με την τέχνη της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου (αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική, μικροτεχνία, χειρό...

Ο Βίος του Θεσσαλονικέως Πορφυρίου, που γράφτηκε από τον μαθητή του Μάρκο, το διάκονο και καλλιγράφο, είναι ένα κείμενο ολοζώντανο, της νέας θρησκείας του Χριστιανισμού, σε μία απόμακρη γωνία της βυζαντινής αυτοκρατορίας, την Γάζα Παλαιστίνης. Ο νεαρός Πορφύριος (378-420), καταγόμενος από πλούσια αριστοκρατική γενιά της Θεσσαλονίκης, φεύγει στην Αίγυπτο όπου ασπάζεται το μοναχικό βίο στην περίφημη Σκήτη, κατόπιν στις όχθες του Ιορδάνη και τελικά στα Ιεροσόλυμα όπου χειροτονείται ιερέας και στην συνέχεια επίσκοπος Γάζης. Μέσα σε αυτό το γενικό πλαίσιο παρελαύνουν σπουδαί...

Η αρχαιότερη "εν ζωή" εγκυκλοπαιδεία, ηλικίας άνω των χιλίων ετών, φτιαγμένη από αρχαία όσο και από μεσαιωνικά υλικά, μία από τις πολυτιμότερες πηγές για τους αρχαιογνώστες, ιστορικούς ερευνητές, φιλολόγους, γλωσσομαθείς και αρχαιοδίφες. Μεγάλη σε έκταση, με δομή πολυσυλλεκτική, αποτέλεσε ένα μεγαλόπνοο έργο που φιλοδοξούσε να περιλάβει "πάντας τους αιώνας και πάντα τα γένη της φιλολογίας" -ένα σωστό χρυσωρυχείο. Ο συντάκτης της, άπληστος εραστής -και ερανιστής- της μέχρι τούδε γραμματείας, χωρίς να κάνει καμία διάκριση ανάμεσα στην αρχαία και στη μεσαιωνική ελληνική γλώσσ...

Κείμενα από τους: Benjamin Hendrickx, Νικόλαος Θ. Γεωργιάδης, Αναστάσιος Κ. Σινάκος, Ευφροσύνη Ζαχαροπούλου, Γεώργιος Χρ. Χαριζάνης, Θεόδωρος Γ. Ντίνας, Ανθούλλης Α. Δημοσθένους, Δημήτριος Κ. Πατσόπουλος, Thekla Sansaridou-Hendrickx,, Ελένη Αναγνώστου, Σταύρος Αλ. Νταγιούκλας, Παναγιώτης Σάββας, Κωνσταντίνος Κωμοδίκης, Κατερίνα Κρικώνη, Χρήστος Παπαδόπουλος, Ζήσης Τσιόπας, Sofia Kotzabassi, Αλεξία - Φωτεινή Σταμούλη, Αλεξάνδρα Μάρα, Ιωάννα Σπηλιοπούλου - Μαρία Ξέστερνου, . Γ. Μαγριπλής , Αν. Γ. Μαράς, Panayotis Yannopoulos, Αρχιμ. Κωνσταντίνος Στ. Φουντουκίδης, Sofia Kot...

Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός, συγγραφέας του 4ου μεταχριστιανικού αιώνα, είναι μια ιδιαίτερα αξιοσημείωτη περίπτωση ανθρώπου που στα ελάχιστα χρόνια της ζωής του (συνολικά τριάντα τρία) έκανε παρά πολλά και σε συνθήκες που δεν του έδιναν ψυχική άνεση να γίνει συγγραφέας μεγάλης ποσότητας έργων. Η πνευματική προπαιδεία του υπήρξε γόνιμη και οδήγησε στην παραγωγή έργων που δείχνουν ότι μελέτησε πολύ κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και ενέταξε την προσπάθειά του στο πλαίσιο της λεγόμενης "δεύτερης σοφιστικής". Από φιλοσοφική άποψη ανήκει στον χώρο του νεοπλατωνισμού. Είν...

Η επιστολή του Γρηγορίου Παλαμά προς Παύλον Ασάνην αποτυπώνει με ευσύνοπτο τρόπο τα κύρια σημεία της θεολογικής διαμάχης ανάμεσα στους ησυχαστές και στους αντι-ησυχαστές, η οποία απασχόλησε το Βυζάντιο κυρίως κατά τον 14ο αιώνα. Το κεντρικό ωστόσο θέμα της αναφέρεται στην οντολογική υφή του θείου φωτός κατά την Μεταμόρφωση του Χριστού, ενός επεισοδίου της θείας υπερφυσικής Αποκαλύψεως. Ο Γρηγόριος Παλαμάς υποστηρίζει ότι το φως που έλαμψε ήταν άκτιστο και το ενέταξε στο πλαίσιο των άκτιστων θείων ενεργειών. Παράλληλα, εξέτασε και τις σωτηριολογικές για τον άνθρωπο λειτουργί...

Το βιβλίο του καθηγητού Ν. Κ. Μουτσόπουλου "Η Ροτόντα του Αγίου Γεωργίου στη Θεσσαλονίκη" που κυκλοφόρησε πρόσφατα αποτελεί μια νέα ολοκληρωμένη σύνθεση για το σπουδαίο ρωμαϊκό μνημείο της Θεσσαλονίκης που μετατράπηκε αργότερα σε χριστιανικό και στη συνέχεια εξυπηρέτησε την ισλαμική θρησκεία ως τζαμί, για να επανέλθει τελικά στη δικαιοδοσία του ελληνικού κράτους ως μνημείο πολιτισμού. Η μακραίωνη ιστορία του Γαλεριανού οικοδομήματος που προοριζόταν αρχικά να λειτουργήσει ως "πάνθεον" της αυτοκρατορικής λατρείας και αργότερα διακοσμήθηκε με χριστιανικά ψηφιδωτά και με νέο πρ...

Κυκλοφορεί σε τέταρτη έκδοση από το ΜΙΕΤ η "Ιστορία της ελληνικής γλώσσας" (α΄ έκδοση ΕΛΙΑ, 1999), συλλογικό έργο με την επιμέλεια του καθηγητή Μιχάλη Κοπιδάκη. Το έργο αυτό είναι καρπός συλλογικής προσπάθειας μιας πλειάδας ερευνητών. Φιλοδοξία του είναι να κεντρίσει το ενδιαφέρον του ευρύτατου κοινού για το μέγιστο και αειθαλές επίτευγμα του ελληνισμού, τη γλώσσα του. Όπως σημειώνει στον πρόλογό του ο επιμελητής: "Οι βαθιές τομές στη ζωή ενός έθνους ασφαλώς επηρεάζουν και την εξέλιξη της γλώσσας του, αλλά πάντως οι μεταβολές που οφείλονται σε πολιτικοκοινωνικές ανακατατάξ...

Η μετάβαση από τις αρχαίες λατρείες στον Χριστιανισμό κράτησε, όπως και κάθε εποχή κοινωνικών και πολιτιστικών αλλαγών, για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, τα όρια του οποίου είναι δύσκολο να προσδιοριστούν με ακρίβεια. Με σιγουριά πάντως μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για μια διαδικασία η οποία διήρκεσε τουλάχιστον τέσσερις αιώνες. Για το λόγο αυτό η συνάντηση ή η σύγκρουση των δύο αυτών πνευματικών κόσμων, εξαρτάται από τη σκοπιά που θέλει να προσεγγίσει κανείς το συγκεκριμένο θέμα, είναι ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο και διφορούμενο ζήτημα. Εκείνο όμως το γεγονός που δεν...

[...] Ο Πλήθων είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και ταυτόχρονα ελκυστικές μορφές της πρώιμης Αναγέννησης. Εκπροσωπεί τις αναγεννησιακές τάσεις της περιόδου των Παλαιολόγων και την επιρροή τους στην μεγάλη Αναγέννηση στην Ιταλία, ανανεώνει και μετοχετεύει τις φιλοσοφικές σκέψεις του (Νέο-) Πλατωνισμού σε ένα δικό του σύστημα, και από την άλλη μεριά είναι ένας πρόδρομος της νεοελληνικής πολιτικής και πολιτισμικής συνείδησης. Γι' αυτό μπορούμε να τον ονομάσουμε (παραφράζοντας μια έκφραση του Woodhouse) τον τελευταίο των αρχαίων και τον πρώτο των νέων Ελλήνων. Στη «Νόμων Σ...

Τα ονομαζόμενα αρεοπαγιτικά έργα αποτελούν προϊόν της συγγραφικής δραστηριότητας ενός άγνωστου συγγραφέα, ο οποίος μπορεί να τοποθετηθεί στα τέλη του 5ου ή τις αρχές του 6ου αι. Πρόκειται για έργα μεγάλης σπουδαιότητας που άσκησαν σημαντική επίδραση στη θεολογική σκέψη Ανατολής και Δύσης. Ο άγνωστος συγγραφέας, αρχικά εθνικός και κατόπιν χριστιανός, διέθετε άρτια φιλοσοφική μόρφωση (πιθανότατα ήταν μαθητής του νεοπλατωνικού φιλοσόφου Πρόκλου) και χρησιμοποίησε τη νεοπλατωνική φιλοσοφική ορολογία για να διατυπώσει το χριστιανικό δόγμα για την τριαδική θεότητα. Το "Περί θείω...

[...] Η πραγματεία "Περί Ψυχής"του Νικήτα Στηθάτου αποτελεί ένα έργο-κλειδί για την κατανόηση του υλικού ενός θεματολογίου που απασχολούσε ιδιαίτερα τη βυζαντινή διανόηση, όπως η δημιουργία των αγγέλων, του ορατού κόσμου και των ανθρώπων, η ουσία της ψυχής και η κατάσταση της μετά τον θάνατο του σώματος. Με γνώση των Γραφών και της προγενέστερης θεολογικής γραμματείας ο Νικήτας Στηθάτος προσδιορίζει την άυλη φύση των αγγέλων ως προς τους ανθρώπους και την υλική τους ως προς τον Θεό, το περιγραπτό, το αόρατο, το νοερό και αθάνατο κλπ., ιδιότητες που εδόθησαν προς αυτούς κατά...

Τι είναι ο άνθρωπος και ποια είναι η θέση του στον κόσμο; Στο ερώτημα αυτό προσπαθεί να απαντήσει ο Νεμέσιος Εμέσης. Το κείμενο αποτελεί την πρώτη συστηματική προσπάθεια μιας φιλοσοφικής ανθρωπολογίας, δεδομένου ότι προβληματικοποιεί την ανθρώπινη ύπαρξη και θέτει τον άνθρωπο ως πρόβλημα για τον ίδιο τον εαυτό του. Ο Νεμέσιος θέτει το πρόβλημα της ανθρώπινης ουσίας και της σχέσης της με τον υπόλοιπο κόσμο. Κατορθώνει μια κατηγοριοποίηση του ψυχοφυσικού είναι, τοποθετώντας τον άνθρωπο στην κορυφή της αλυσίδας των όντων. Ο Νεμέσιος επισημαίνει την ανωτερότητα του ανθρώπο...

Περιλαμβάνονται τα κείμενα: - Αλέξης Ζήρας, "Ο Μαλακάσης προάγγελος της νέας ποίησης" - Ακακία Κορδόση, "Μια παλιά παρεξήγηση" - Τάκης Καρβέλης, "Η πρώτη μεταπολεμική γενιά και η ποιητική πορεία του Μιλτιάδη Μαλακάση" - Βασίλης Κατσαρός, "Ο Μαλακάσης και το δημοτικό τραγούδι" - Μιχάλης Μερακλής, "Τα πεζά του Μαλακάση" - Νίκος Αντωνάτος, "Ξαναδιαβάζοντας τον Μαλακάση" - Δημήτρης Πιστικός, "Το περιοδικό "Η τέχνη" - Μαλακάσης και Χατζόπουλος, βίοι παράλληλοι και κάθετοι" - Χρυσούλα Σπυρέλη, "Ο Μ. Μαλακάσης για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη - Ο θαυμασμός του μεγάλου ποιητο...

Στα πρακτικά των συμποσίων της ελληνικής παλαιογραφίας (Α΄Συμπόσιο Παρίσι 1974, Β΄Βερολίνο και Wolfenbuttel 1983, Γ΄Erice 1988, Δ΄Οξφόρδη 1993 -δυστυχώς χωρίς Πρακτικά- Ε΄Cremona 1998, S' Δράμα 2003) έχει καταγραφεί και αποθησαυρισθεί το μεγαλύτερο μέρος από την παραγωγή που έχει συντελεστεί τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια στο χώρο της Ελληνικής Παλαιογραφίας και της Ελληνικής Κωδικολογίας. Ειδικότερα στους προλόγους και τα συμπεράσματα -μονοδιάστατα στην αρχή, πιο σύνθετα στη συνέχεια- παρακολουθεί κανείς την πρόοδο στην έρευνα των επιστημών αυτών, το στίγμα στο οποίο βρ...