Παυλόπουλος Γιώργης 1924-2008
Ο Γιώργης Παυλόπουλος (1924-2008), ποιητής της α' μεταπολεμικής γενιάς, γεννήθηκε στον Πύργο της Ηλείας, στις 22 Ιουνίου 1924 και πέθανε στις 26 Νοεμβρίου 2008 στη γενέτειρά του όπου ζούσε μόνιμα. Εκεί τελείωσε το δημοτικό σχολείο και γυμνάσιο. Οι σπουδές του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών δεν ολοκληρώθηκαν. Εργάστηκε ως λογιστής και γραμματέας σε ιδιωτικούς φορείς. Πρωτοδημοσίευσε ποιήματά του το 1943, στο περιοδικό "Οδυσσέας", που εξέδιδε με φίλους του στον Πύργο. Ποιήματα και κείμενά του δημοσιεύτηκαν σε πολλά ελληνικά και ξένα λογοτεχνικά έντυπα και ανθολογίες. Συνεργάστηκε με τον φίλο του ποιητή Τάκη Σινόπουλο, σε μια πειραματική γραφή κοινών ποιημάτων, τα οποία συμπεριέλαβε ο Σινόπουλος στο έργο του. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές: "Το κατώγι" (α' έκδοση: Ερμής, 1971), "Το σακί" (Κέδρος, 1980), "Τα αντικλείδια" (Στιγμή, 1988), "Τριαντατρία χαϊκού" (Στιγμή, 1990), "Λίγος άμμος" (Νεφέλη, 1997), "Ποιήματα 1943-1997" (συγκεντρωτική έκδοση, Νεφέλη, 2001), "Πού είναι τα πουλιά" (Κέδρος, 2004) και "Να μη τους ξεχάσω" (Κέδρος, 2008). Συμμετείχε σε πολιτιστικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Εκδόθηκε η αλληλογραφία του με το φίλο του πεζογράφο Νίκο Καχτίτση: "Τα γράμματα του Νίκου Καχτίτση στον Γιώργη Παυλόπουλο", Σοκόλης, 2002. Ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με τη ζωγραφική και συμμετείχε στην ΙΘ' Πανελλήνια έκθεση ζωγραφικής. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στην Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ολλανδία, Ιταλία, Πολωνία, Ρωσία, Η.Π.Α. και Καναδά, και περιέχονται στα διδακτικά βιβλία για τη Νεοελληνική Λογοτεχνία της Γ' Ενιαίου Λυκείου. Ήταν ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Η φιλόλογος και ποιήτρια Τασούλα Καραγεωργίου γράφει για τον ποιητή στο αφιέρωμα του λογοτεχνικού περιοδικού της Ηλείας "Οροπέδιο" (τχ. 1, καλοκαίρι 2006): "Ο μελετητής του Παυλόπουλου αντιμετωπίζει την εξής δυσκολία: είναι αδύνατο να παραθέσει αποσπασματικά κάποιους στίχους του χωρίς να αδικήσει τον δημιουργό τους, αλλά και χωρίς να τραυματίσει το σώμα του ποιήματος από το οποίο αποσπά τους στίχους. Ο λόγος είναι ο εξής: ο Γιώργης Παυλόπουλος είναι δημιουργός ποιητικών μύθων και η επικοινωνία με την ποίησή του στην ουσία προϋποθέτει την αντιμετώπιση του ποιήματος ως ενός μικρού και αδιάσπαστου σύμπαντος και την αποδοχή και τον σεβασμό από τον αναγνώστη του των κανόνων του παραμυθιού που διέπεται από τους δικούς του νόμους: την κατάργηση της λογικής τάξης και την α-χρονική και α-τοπική λειτουργία του μύθου, στοιχεία που προϋποθέτουν την κατά βάση βιωματική και όχι νοητική συμμετοχή του αναγνώστη. [...] Πρόκειται για μια ποίηση αφηγηματική κατά βάση, με ιστορίες παράξενα χτισμένες με μια εικαστική τεχνική και μια κινηματογραφική οπτική που υπηρετείται εύστοχα από μια γλώσσα "χωρίς μαλάματα", πυκνή και εκφραστική μέσα στη λιτότητά της, από την οποία απουσιάζουν τα περιττά επίθετα και τα σχήματα λόγου και στην οποία κυριαρχεί το ρήμα. Η γλώσσα αυτή που διαθέτει την απέριττη αμεσότητα των λαϊκών μύθων, κάποιες φορές ανακαλεί απόηχους απ' το δημοτικό τραγούδι. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι δεν συναντάμε στην ποίηση του Παυλόπουλου ποιήματα στα οποία εγγράφεται η ιστορική μνήμη. Εξάλλου η ιστορία στιγμάτισε δεινά τη γενιά του, την πρώτη μεταπολεμική γενιά, μια γενιά που ούτως ή άλλως κουβάλησε βαρύτατα ιστορικά φορτία ήδη στην ακμή της νεότητάς της. Όμως και αυτά ακόμη, όσα αναφέρονται σε ιστορικά βιώματα, είναι αφηγηματικά ποιήματα στα οποία η ιστορία καταθέτει τη μαρτυρία της μέσω ενός μύθου από τον οποίο απουσιάζει η ευθεία αναφορά στον τόπο και στον χρόνο. [...]" Αναλυτική βιβλιογραφία του ποιητή, των ετών 1940-2005, δημοσιεύτηκε από τον Γιάννη Ξούρια στο περιοδικό "Μικροφιλολογικά" της Κύπρου, τχ. 5, 2005 (και σε συνοπτική μορφή στο ίδιο τεύχος του περιοδικού "Οροπέδιο").
Το κατώγι
Παυλόπουλος Γιώργης 1924-2008
Ερμής (1971)
ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ ΜΙΑΝ ΑΝΟΙΞΗ Την άνοιξη κατέβηκα πάλι στους δρόμους· τα χελιδόνια γύρω στο καπέλο μου κι εγώ τυφλός που ακούει πηγαίνοντας φωνές απ' τις μικρές μου αγάπες. Κοντά στους κήπους κάτω από τα παράθυρα βράδυασα και δεν ένιωθα ποιος ήμουν. Τη νύχτα ο ψίθυρος απ' τα πουλιά μ' ανέβαζε σε ουράνιες αγορές, θέατρα του απείρου. ΣΤΗΣ ΚΙΡΚΗΣ Πλάγιαζα στο σκοτάδι και την περίμενα ακούγοντας ν' ανεβαίνει τη σκάλα μεσ' στη δροσιά του σπιτιού σαν ψίθυρος από φιλιά κι ανάσες. Γύρευα τότε να ξεφύγω μα η ομορφιά της στάλαζε στα κόκαλά μου νύχτες που μελετ...
Τριαντατρία χαϊκού
Παυλόπουλος Γιώργης 1924-2008
Στιγμή (1990)
1 Κρυφό μου σώμα τα μυστικά σου μόνος εγώ τα ξέρω. 3 Πάλι το δρόμο γυμνή στο παράθυρο κρυφοκοιτάζει. 7 Δυό μάτια σπαθιά σκίζαν τα βλέφαρά του κι έμενε γυμνή. 12 Πέθαινα λέει και πάνω στο σώμα μου έφεγγε η αυγή. 18 Θάλασσα χλωμή. Με την ψόφια ουρά της παίζουν παιδιά. 23 Νεκρός κι ο Έκτωρ. Τρομάζει τον Όμηρο η αναίρεσή του. 24 Ουρά παγονιού σε πισινό μαϊμούς τούτος ο κόσμος. 29 Άνθη μυγδαλιάς πέφτουνε στον ύπνο μου. Ποια με φίλησε; 33 Όλοι χωράμε οι ζωντανοί κι οι νεκροί σ' ένα ποίημα.
Της γύφτισσας
Παυλόπουλος Γιώργης 1924-2008
Ιδιωτική Έκδοση (1996)
ΤΗΣ ΓΥΦΤΙΣΣΑΣ Είπα σε μια Γύφτισσα θέλω να γίνω γύφτος να σε πάρω Μπορείς μου λέει να φας για βράδυ χόρτα πικρά χωρίς αλάτι κι έπειτα να πλαγιάσεις; Μπορώ της λέω Μπορείς μου λέει να πλαγιάσεις χωρίς να κλαις από το κρύο πάνω στην παγωμένη λάσπη; Μπορώ της λέω Μπορείς μου λέει πάνω στη λάσπη να μου ανάψεις το κορμί και να το κάνεις στάχτη; Αυτό κι αν το μπορώ της λέω Μπορείς μου λέει τη στάχτη μου να τη ρίχνεις στο κρασί σου για να μεθάς πολύ, να με ξεχνάς; Όχι αυτό, δεν το μπορώ της λέω Γύφτος δε γίνεσαι μου λέει.
Λίγος άμμος
Παυλόπουλος Γιώργης 1924-2008
Νεφέλη (1997)
ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ Στον ύπνο του απόψε θα περάσει ένα τρένο. Θα το ακούσει να σφυρίζει από μακριά και καθώς θα μπαίνει ολόφωτο στην κάμαρά του αυτός θα τρέξει στο ταμείο των ονείρων. Υπάλληλος της νύχτας θα είναι ο εαυτός του. Θα του ζητήσει μια θέση για Παρίσι και βέβαια θα πληρώσει μ' ένα ποίημα- τη μόνη μονέδα που κρατά. Κι ο άλλος αντί για εισιτήριο θα του δώσει ένα λευκό τριαντάφυλλο που θα σου φέρει απόψε στη Μονμάρτη. Rue du Mont Cenis αριθμός 52 θα χτυπάει θα χτυπάει μα κανένας δε θ' ανοίγει. Η ΣΙΩΠΗ Η Σιωπή είναι μια άγνωστη που έρχεται...
Ποιήματα
Παυλόπουλος Γιώργης 1924-2008
Νεφέλη (2001)
ΤΑ ΑΝΤΙΚΛΕΙΔΙΑ Η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή. Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν τίποτα και προσπερνούνε. Όμως μερικοί κάτι βλέπουν, το μάτι τους αρπάζει κάτι και μαγεμένοι πηγαίνουν να μπουν. Η πόρτα τότε κλείνει. Χτυπάνε μα κανείς δεν τους ανοίγει. Ψάχνουνε για το κλειδί. Κανείς δεν ξέρει ποιος το έχει. Ακόμη και τη ζωή τους κάποτε χαλάνε μάταια γυρεύοντας το μυστικό να την ανοίξουν. Φτιάχνουν αντικλείδια. Προσπαθούν. Η πόρτα δεν ανοίγει πια. Δεν άνοιξε ποτέ για όσους μπόρεσαν να ιδούν στο βάθος. Ίσως τα ποιήματα που γράφτηκαν από τότε που υπάρχει...
Πού είναι τα πουλιά;
Παυλόπουλος Γιώργης 1924-2008
Κέδρος (2004)
ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΝΥΧΤΑ Πολύ βαθιά μέσα στη νύχτα Η φωνή μιας γυναίκας "Έλα" μου ψιθύρισε "Ποια είσαι;" είπα. "Έλα" ψιθύρισε και πάλι κι έκλεισε το τηλέφωνο. "Πάλι λάθος" είπα κι έσκυψα στα χαρτιά μου. ΓΙΑ ΝΑ ΜΗ ΧΑΘΟΥΜΕ Παιδί όταν ήμουν ήρθε στον ύπνο μου Εκείνη με φίλησε στο στόμα και "Να θυμάσαι" μου είπε "για να μη χαθούμε". Χρόνια γύριζα στον κόσμο και ήμουν πάντα εδώ και κανείς δε με γνώριζε και ήξερα πως μόνο Εκείνη σα θα συναντηθούμε Εκείνη μόνο θα με γνωρίσει. Υπάρχουν πολλοί δρόμοι για να μη φτάσεις πουθενά κι άλλοι τόσοι για να χαθείς. Κι εκεί...
Γράμματα από την Αμερική
Παυλόπουλος Γιώργης 1924-2008
Γαβριηλίδης (2008)
[...] Το καλοκαίρι του 1985, με την ευκαιρία των σπουδών του γιου τους στην Αμερική, o Παυλόπουλος και η γυναίκα του Μήτσα προσεκλήθησαν στο Γουέινσμπορο της Βιρτζίνια, από τον εκεί εγκατεστημένον φίλο τους -ψυχίατρο Ντίνο Ηλιόπουλο. Από το Γουέινσμπορο ο Παυλόπουλος μου απέστειλε τις τρεις, δημοσιευόμενες εδώ, επιστολές (οι οποίες διατηρούν κάτι και από το άρωμα του προφορικού του λόγου): μέσα από τις συναρπαστικές περιγραφές των ανθρώπων, της φύσεως και των εκδρομών, ο αναγνώστης μπορεί να απολαύσει ένα λαμπρό δείγμα ταξιδιωτικής πεζογραφίας. (Ηλίας Χ. Παπαδημητρακό...
Να μη τους ξεχάσω
Παυλόπουλος Γιώργης 1924-2008
Κέδρος (2008)
ΤΟ ΦΙΔΙ ΚΑΙ ΤΟ ΜΗΛΟ Ξύπνησε κάτω από τη μηλιά και την είδε να κοιμάται στο πλευρό του ωραία σαν Εύα. Κρατούσε ακόμη το πανέρι της κι όπως έσκυψε να τη φιλήσει είδε μέσα στο πανέρι το φίδι και το μήλο.
Η νεοελληνική ερωτική ποίηση
Συλλογικό έργο
Ελευθεροτυπία (2010)
Ο δεύτερος τόμος της ανθολογίας περιλαμβάνει τις ενότητες: - Η μελαγχολία [Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Γεώργιος Αθάνας, Κώστας Ουράνης, Κώστας Καρυωτάκης, ..., Γιάννης Χατζίνης] - Η αγωνία για το χαμένο κέντρο [Τ. Κ. Παπατσώνης, Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, Γ. Θ. Βαφόπουλος, ..., Γιώργος Σεφέρης] - Το φωτεινό ρήγμα [Γιώργος Σαραντάρης, Νικόλαος Κάλας, Νίκος Εγγονόπουλος, Ανδρέας Εμπειρίκος, Οδυσσέας Ελύτης, Νίκος Γκάτσος, Γιώργος Λίκος, Νίκος Καρύδης, Μάτση Χατζηλαζάρου] - Η μυθολογία των ήρεμων τόπων [Γιάννης Ρίτσος, Νικηφόρος Βρεττάκος, Τάσος Λειβαδίτης, Κώστας Μόντης, ..., Γιώργ...
Ανθολογία της ελληνικής ποίησης (20ός αιώνας)
Συλλογικό έργο
Κότινος (2012)
Ο τρίτος από τους τέσσερις προγραμματισμένος συνολικά τόμους της "Ανθολογίας της ελληνικής ποίησης" του 20ού αιώνα. Σ' αυτόν τον τόμο, που περιλαμβάνει την κρίσιμη περίοδο 1940-1970 (πόλεμος, γερμανική κατοχή, αντίσταση, εμφύλιος, δικτατορία του '67), ανθολογούνται, κατά σειρά εμφάνισής τους στα γράμματα, με τα χαρακτηριστικότερα ποιήματά τους οι σημαντικότεροι ποιητές-εκπρόσωποι της πρώτης και της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς.
Βίοι παράλληλοι
Συλλογικό έργο
Εταιρεία Συγγραφέων (2015)
Η Εταιρεία Συγγραφέων, με την έκθεση "Βίοι Παράλληλοι" τιμά την τριπλή σχέση λέξεων, ήχων και εικόνων παρουσιάζοντας εκείνα τα μέλη της που διαθέτουν διπλή ή τριπλή καλλιτεχνική ιδιότητα. Δηλαδή δεν είναι μόνο εργάτες της πένας ή του πληκτρολογίου αλλά επιπλέον ζωγραφίζουν, συνθέτουν ή ασχολούνται με τη φωτογραφία ή τον κινηματογράφο. Συνεχίζοντας μια παράδοση του τόπου όχι ευκαταφρόνητη, την οποία κατά καιρούς λάμπρυναν ονόματα του μεγέθους του Κόντογλου, του Πεντζίκη, του Εγγονόπουλου, του Ελύτη, του Ρίτσου, του Εμπειρίκου, του Σεφέρη, του Καρούζου, του Σινόπουλου, ή του...
Ποιήματα 1943-2008
Παυλόπουλος Γιώργης 1924-2008
Κίχλη (2017)
Συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Γιώργη Παυλόπουλου. Η ΣΤΑΧΤΗ Στη Μήτσα Φύσαγε ο αγέρας ανέβαζε τη στάχτη τους την πήγαινε στον ουρανό φοβόταν εκείνη φοβόταν ουά φοβητσιάρα της φώναζε Πάψε τρελέ του έλεγε δεν είμαστε πια στη γη δεν έχουμε πια δέρμα δεν έχουμε μαλλιά δεν έχουμε μήτε μάτια Γίναμε στάχτη της έλεγε όμως με βλέπεις και σε βλέπω και μένει ακόμα η αγάπη που δεν μπορεί να γίνει στάχτη και μένει ακόμα η αγάπη Είμαι η στάχτη σου του έλεγε και είσαι η στάχτη μου μα πού ανεβαίνουμε πού πάμε κι όλο φυσάει κι...