Υπερείδης
Hyperides
Ο Υπερείδης γεννήθηκε το 390 π. Χ και ήταν γιος του Γλαύκιππου, ενός πλούσιου γαιοκτήμονα. Μαθήτευσε κοντά στον Πλάτωνα και τον Ιπποκράτη, από τον οποίο και διδάχθηκε τη ρητορική τέχνη. Λάτρης των απολαύσεων, της πολυτέλειας και των γυναικών, ο Υπερείδης είναι γνωστός για τους θυελλώδεις δεσμούς με διάσημες εταίρες, ανάμεσά τους και η Μυρίνη που για να την εγκαταστήσει στο σπίτι αναγκάστηκε να διώξει το γιο του Γλαύκιππο. Στα κτήματά του στην Ελευσίνα είχε τη Φίλτη και στον Πειραιά την Αρισταγόρα. Όταν χρειάστηκε να υπερασπιστεί μια άλλη εταίρα με την οποία σχετιζόταν - τη Φρύνη - και κατάλαβε ότι ο λόγος του ως συνηγόρου δεν έπειθε, γύμνωσε τη γυναίκα μπροστά στους δικαστές, οι οποίοι θαμπώθηκαν και την αθώωσαν! Σύγχρονος του Αριστοτέλη και του Δημοσθένη, έγραψε δικανικούς λόγους για τον ίδιο αλλά και επ' αμοιβή και συμμετείχε σε πολλές σημαντικές πολιτικές δίκες. Συστρατεύθηκε με το Δημοσθένη στον αγώνα ενάντια στο Φίλιππο Β’ της Μακεδονίας. Στο πλαίσιο της αντιμακεδονικής πολιτικής του, επισκέφθηκε ως πρέσβης πολλές πελοποννησιακές πόλεις για να τις παρακινήσει σε συμμαχία εναντίον των Μακεδόνων, πρωτοστάτησε στη δημιουργία στόλου για την αντιμετώπιση του Φιλίππου Β’ κατά την επιχείρηση κατάληψης της Εύβοιας το 340 π.Χ, ενώ το ίδιο έτος ενίσχυσε την άμυνας του Βυζαντίου που πολιορκούσαν οι Μακεδόνες. Όταν μετά τη μάχη της Χαιρώνειας, η Αθήνα βρέθηκε σε δραματική θέση, με τον στρατό της διαλυμένο και τους Μακεδόνες να απειλούν με εισβολή, εισηγήθηκε να γίνουν Αθηναίοι πολίτες όσοι μέτοικοι θέλουν να υπερασπιστούν την πόλη και να απελευθερωθούν οι δούλοι που θα πολεμήσουν για την πατρίδα. Η πρότασή του ωστόσο δεν έγινε δεκτή, και ο ίδιος οδηγήθηκε στο δικαστήριο από τον Αριστογείτονα, ο οποίος τον κατηγόρησε για «γραφήν παρανόμων». Ο Υπερείδης ωστόσο κατάφερε να αθωωθεί, υποστηρίζοντας ότι δεν ήταν εκείνος που πρότεινε το ψήφισμα αλλά η μάχη της Χαιρώνειας. Το 324 π.Χ ο Υπερείδης, που είχε αναδειχθεί σε μεγάλο ηγέτη της αντιμακεδονικής παράταξης, έγινε ο κατήγορος του παλιού του συμμάχου Δημοσθένη, όταν ο τελευταίος καταγγέλθηκε από τον Άρπαλο για δωροδοκία. Συμφιλιώθηκε ξανά πάλι τον επόμενο χρόνο και μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου έγιναν οι κύριοι υποκινητές της εξέγερσης κατά της Μακεδονίας που κατέληξε στο λαμιακό πόλεμο. Όταν η Αθήνα και οι σύμμαχοί της έχασαν την ανεξαρτησία τους μετά την ήττα στην Κράνωνα, ο Δημοσθένης κατέφυγε στο ναό του Ποσειδώνα στον Πόρο όπου αυτοκτόνησε, ενώ ο Υπερείδης και οι άλλοι ρήτορες καταδικάστηκαν σε θάνατο από το νέο ολιγαρχικό καθεστώς της Αθήνας και το 322 εκτελέστηκε με βασανιστήρια. Ο μύθος λέει ότι οι Μακεδόνες του έκοψαν τη γλώσσα, ενώ σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ήταν ο ίδιος που την έκοψε με τα δόντια για μην μαρτυρήσει κανένα μυστικό. Περίπου 77 λόγοι του έχουν αποδοθεί, αλλά οι ιστορικοί εκτιμούν ότι μόνο οι 52 είναι γνήσιοι. Μέχρι το 1847, οπότε ήρθαν στο φως αποσπάσματα από τους λόγους «Κατά του Ιμοσθένη» και «Για τον Λυκόφρωνα», μόνο ελάχιστα γνωρίζαμε για το έργο του. Προς το τέλος του 19ου αιώνα ανακαλύφθηκε ένας αιγυπτιακός πάπυρος, στον οποίο υπήρχαν αποσπάσματα από έξι λόγους του: «Κατά Δημοσθένους, υπέρ των Αρπαλείων», «Απολογία υπέρ Λυκόφρονος», «Υπέρ Ευξενίππου εισαγγελίας, απολογία προς Πολύευκτον», «Κατά Φιλιππίδου», «Κατά Αθηνογένους» και «Επιτάφιος». Το 2006, με την ανακάλυψη του Παλίμψηστου του Αρχιμήδη, δύο σημαντικοί λόγοι του Υπερείδη ήρθαν στο φως δίνοντας σημαντικές πληροφορίες για σημαντικά ιστορικά γεγονότα, όπως η ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ και η μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ.
