Robbe - Grillet Alain 1922-2008
Robbe - Grillet Alain
O Αλαίν Ρομπ-Γκριγιέ (1922-2008) γεννήθηκε στη Βρέστη, από γονείς επιστήμονες και μηχανικούς. Σπούδασε στο Εθνικό Αγρονομικό Ινστιτούτο της Γαλλίας, από όπου πήρε το δίπλωμά του το 1944, και εργάστηκε για ένα διάστημα στη Μαρτινίκα πάνω στην αντιμετώπιση των ασθενειών της μπανάνας. Εμφανίζεται στη λογοτεχνία με το "Gommes" (1953, βραβείο Feneon) και το "Le Voyeur" (1955, βραβείο των Κριτικών), ενώ από το 1955 γίνεται μέλος της εκδοτικής επιτροπής των "Editions de Minuit". Ακολουθούν τα βιβλία "La Jalousie" ("Η ζήλεια", 1957), "Dans le labyrinthe" (1959), "La Maison de rendez-vous" ("Το σπίτι των ραντεβού", 1965), "Projet pour une revolution a New-York" (1970), κ.ά. Το 1961 γράφει το σενάριο για την ταινία του Αλαίν Ρενέ "Πέρυσι στο Μάριενμπαντ", μια ταινία-σύμβολο του γαλλικού νέου κύματος που εξακολουθεί να απασχολεί και σήμερα τους θεωρητικούς του κινηματογράφου. Σκηνοθετεί ο ίδιος τις ταινίες: "L'homme qui ment" (1968), "L'Eden et apres" (1970), "Glissements progressifs du plaisir" (1974), "Le jeu avec le feu" (1975), "La belle captive" (1986), κ.ά. Μεταξύ 1971-1995 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (ΝΥU). Το 2004 έγινε δεκτός στη Γαλλική Ακαδημία. Πέθανε από καρδιά στις 18 Φεβρουαρίου του 2008, στην Καέν. Συγκεντρωμένα δοκίμιά του, που είχαν δημοσιευθεί πρώτα στον τύπο ή σε περιοδικά και εκδόθηκαν στη συνέχεια υπό τον τίτλο "Pour un nouveau roman" (1963), αποτελούν, μαζί με το "L' Ere du soupcon" της Ναταλί Σαρότ (1956), το μανιφέστο του λεγόμενου "Νέου Μυθιστορήματος". Πρόκειται για ένα λογοτεχνικό κίνημα που συγκεντρώνει καινοτόμους συγγραφείς όπως η Ναταλί Σαρότ, ο Μισέλ Μπιτόρ και ο Κλοντ Σιμόν. Κοινό στοιχείο αυτής της ομάδας συγγραφέων είναι η άρνηση της σύμβασης του αναπαραστατικού ρεαλισμού. Διακήρυξαν την πτώχευση της στρατευμένης λογοτεχνίας και υπερασπίστηκαν την αυτονομία του καλλιτέχνη και την ανάγκη μιας νέας μορφής ικανής να εκφράσει μια νέα πραγματικότητα. Από τους πρώτους που υπέγραψαν το "Μανιφέστο των 121 για το δικαίωμα της ανυπακοής" εναντίον του πολέμου της Αλγερίας, ο Ρομπ-Γκριγιέ έδειξε ότι μπορεί κανείς ταυτόχρονα να είναι "αδέσμευτος" ως συγγραφέας και "στρατευμένος" ως πολίτης που ενδιαφέρεται για τα προβλήματα της εποχής του. Στους κριτικούς που τον κατηγόρησαν για "αντικειμενισμό" και ψυχρό φορμαλισμό, απάντησε ότι η άρνηση του μεταφυσικού "βάθους" δε συνεπάγεται και εγκατάλειψη του ανθρώπου, ακόμα κι αν ο παραδοσιακός λογοτεχνικός ήρωας έχει εκλείψει. Εκεί που οι λάτρεις της παράδοσης κατακρίνουν τον εικονοκλαστικό του χαρακτήρα, οι "μοντέρνοι" -Μπαρτ και Μπλανσό μεταξύ άλλων- αποκαλύπτουν τις αντικειμενικές, υποκειμενικές, φαινομενολογικές, ψυχολογικές, παιγνιώδεις κλπ. όψεις του έργου του. Ο Ρομπ-Γκριγιέ εξακολούθησε μέχρι το τέλος με το χαρακτηριστικό του χιούμορ, να αναπροσδιορίζει τη θέση του και να παράγει κείμενα που ακόμα και σήμερα υπερβαίνουν τις κριτικές ερμηνείες. Έτσι, το φθινόπωρο του 2001, η έκδοση της "Επανάληψης" αποτέλεσε και πάλι ένα από τα γεγονότα της λογοτεχνικής σεζόν. Ο Γκριγιέ πράγματι πρόβαλε με υποδειγματικό τρόπο, τη στενή σχέση που υπάρχει μεταξύ κριτικής και δημιουργίας, σχέση που χαρακτηρίζει τον μοντερνισμό: τα "νέα μυθιστορήματά" του, που σχολιάζουν και περιπαίζουν τις ίδιες του τις αφηγηματικές τεχνικές, προεκτείνουν τα κριτικά του δοκίμια και μας καλούν να προβληματιστούμε πάνω στα μέσα με τα οποία εμείς οι ίδιοι επινοούμε τον εαυτό μας, και στον τρόπο με τον οποίο αφηγούμαστε τη ζωή μας.
Ένα αισθηματικό μυθιστόρημα
Robbe - Grillet Alain 1922-2008
Τόπος (2008)
To "Aισθηματικό μυθιστόρημα", ως προς το ύφος του, ανάγεται στην κλασική πορνογραφική παράδοση της Ευρώπης. Η αντιμετώπιση όμως του συγγραφέα είναι ριζικά διαφορετική απ' ό,τι στην κλασική ερωτογραφία. Ο Γκριγιέ, "πατριάρχης" του περίφημου Νέου Μυθιστορήματος και μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας από το 2004, κατασκευάζει εδώ μια πινακοθήκη ακραίων διαστροφών και φαντασιώσεων που, αυτές καθαυτές, όχι μόνον δεν προσφέρονται για ερωτική διέγερση αλλά μάλλον αποθαρρύνουν και την πιο διεστραμμένη ερωτική ιδιοσυγκρασία. Η υπόθεση είναι τυπική για την πορνογραφική παράδοση: ένας π...
Η επανάληψη
Robbe - Grillet Alain 1922-2008
Πόλις (2004)
Είναι δυνατή η επανάληψη; Γίνεται κάποια πράγματα να συμβαίνουν δύο φορές, κάποιοι άνθρωποι να έχουν δύο ταυτότητες; Το ταξίδι του ήρωα στο Βερολίνο έχει ξαναγίνει στο παρελθόν. Κάποιος που του μοιάζει εκπληκτικά ακολουθεί μια διαδρομή παρόμοια με τη δική του. Μήπως κάποιος παίζει μαζί του; Ποιος από τους δύο είναι απομίμηση του άλλου; Τίποτα δεν είναι δεδομένο αφού και οι αφηγητές εναλλάσσονται και αντιφάσκουν. Αυτός που παίζει μαζί μας είναι ο συγγραφέας, βάζοντάς μας σε ένα σύμπαν ρευστό, ένα λαβύρινθο όπου τα αδιέξοδα δρομάκια είναι προτιμότερα από την ευθεία. Στην "Επ...
Η ζήλια
Robbe - Grillet Alain 1922-2008
Σμίλη (2006)
Όταν με ρωτούν τι πραγματεύεται κάποιο βιβλίο, νιώθω πολύ αμήχανα και δεν έχω τι να πω. Δεν ξέρω περισσότερα από αυτά που υπάρχουν στο βιβλίο. Όχι πως δεν συμβαίνει τίποτα, αντίθετα συμβαίνουν πολλά, αλλά και τα αντίθετά τους. [...] Είμαι ένας ρεαλιστής συγγραφέας, αντικειμενικός, δημιουργώ έναν κόσμο φανταστικό χωρίς να τον κρίνω. Ούτε τον δέχομαι ούτε τον καταδικάζω, απλώς διαπιστώνω την ύπαρξή του ως καλλιτεχνική και λογοτεχνική πραγματικότητα. Αλαίν Ρομπ - Γκριγιέ
Παύλος Παπασιώπης: Μεταφράσεις
Συλλογικό έργο
Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (2000)
[...] Η δεύτερη κατηγορία των κειμένων που μας άφησε ο Παπασιώπης αποτελείται από μεταφράσεις γαλλόφωνων δοκιμίων, με προορισμό να δημοσιευθούν, τις περισσότερες φορές, στο περιοδικό "Νέα Πορεία". Ο δεσμός αυτός που συνδέει το προσωπικό συγγραφικό του έργο με το μεταφραστικό δεν είναι τυχαίος. Γιατί ο Παπασιώπης δεν ήταν ένας οποιοσδήποτε μεταφραστής, ούτε στην επιλογή των κειμένων, ούτε στον τρόπο με τον οποίο τα μετέφερε στη γλώσσα μας από τα γαλλικά. Τα κείμενα που διάλεγε εκφράζανε τους δικούς του προβληματισμούς, είτε λογοτεχνικούς είτε φιλοσοφικούς. Γιατί οι μεταφράσε...
Στιγμιότυπα. Τροπισμοί
Robbe - Grillet Alain 1922-2008
Κάλβος (1970)
[...] Οι κυριώτεροι συγγραφείς που ανήκουν στην κίνηση του Νέου Μυθιστορήματος είναι ο Samuel Beckett, o Claude Simon, o Michel Butor, o Claude Mauriac, η Marguerite Duras, η Nathalie Sarraute και ο Alain Robbe - Grillet. Οι δυο τελευταίοι θεωρούνται και σαν οι κυριότεροι εκπρόσωποι. Εκδοτικά τους πατρονάρισε όλους ο γαλλικός εκδοτικος οίκος "Les Editions de Minuit". O Alain Robbe - Grillet, ο ριζοσπαστικότερος ίσως απ' όλους, γεννήθηκε το 1922 και σπούδασε γεωπονία. Έκανε την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία με το μυθιστόρημα "Les gommes" (1953). Ακολούθησαν τα μυθιστορή...
Φύση, ανθρωπισμός, τραγωδία
Robbe - Grillet Alain 1922-2008
Alloglotta (2012)
Μπορεί το νέο μυθιστόρημα να μην είναι πλέον νέο, το γεγονός όμως ότι έθεσε υπό αμφισβήτηση τον αφελή ανθρωποκεντρισμό, ότι απέρριψε το τραγικό αίσθημα της ζωής -που εμποδίζει οποιαδήποτε απόπειρα εννόησης του κόσμου και του ανθρώπου-, και κυρίως το γεγονός ότι αρνήθηκε κάθε προ-εγκαθιδρυμένη γλώσσα, καθιστά σήμερα τα προτάγματά του, περισσότερο παρά ποτέ, εναργή. Γραμμένο το 1958, το δοκίμιο "Φύση, ανθρωπισμός, τραγωδία" -που κατόπιν ο Γκριγιέ ενέταξε στο βιβλίο του "Για ένα νέο μυθιστόρημα"-, πέραν του κριτικού στοχασμού και της πολεμικής που επιχειρούσε στο πλαίσιο εκ...