Ταχτσής Κώστας 1927-1988
Tachtsís Kóstas
Κώστας Ταχτσής (1927-1988). Ο Κώστας Ταχτσής γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Ο πατέρας του καταγόταν από την Ανατολική Ρωμυλία. Σε ηλικία επτά ετών μετά από χωρισμό των γονιών του έφυγε για την Αθήνα με τη γιαγιά του. Στην Αθήνα πέρασε τα μαθητικά και εφηβικά του χρόνια και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου φοίτησε για δυο χρόνια. Είχε προηγηθεί μια αίτησή του στη Σχολή Εμποροπλοιάρχων χωρίς επιτυχία λόγω ασθένειάς του και αδυναμίας να παραστεί στις εξετάσεις. Το 1947 κατατάχτηκε στο στρατό και έφτασε ως το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Στη συνέχεια εργάστηκε ως γραμματέας του αμερικανού επόπτη στο υδροηλεκτρικό έργο του Λούρου. Το 1951 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Ποιήματα". Ακολούθησαν τέσσερις ακόμη συλλογές ως το 1956, από τις οποίες τον έκαναν γνωστό η "Συμφωνία του 'Μπραζίλιαν'" (1954) και το "Καφενείο 'Το Βυζάντιο'" (1956). Την ίδια περίοδο συνδέθηκε φιλικά με τους Οδυσσέα Ελύτη, Νίκο Γκάτσο, Αντρέα Εμπειρίκο. Το 1954 έφυγε για την Αγγλία, όπου έμεινε ως το καλοκαίρι του επόμενου χρόνου. Επέστρεψε στην Αθήνα και ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας. Από την άνοιξη του 1956 ως τον Δεκέμβρη του 1964 έζησε σχεδόν αδιάκοπα στη Δυτική Ευρώπη, Αυστραλία και ΗΠΑ, με ενδιάμεσες επιστροφές στην Ελλάδα. Στην περίοδο αυτή μπάρκαρε σε δανέζικο φορτηγό πλοίο προς τη Γερμανία, συνεργάστηκε στα γυρίσματα της ταινίας "Το παιδί και το δελφίνι" ως βοηθός σκηνοθέτη, τέλεσε χρέη μάνατζερ σε περιοδεία του πιανίστα Τόνι Γεωργίου στην Αφρική, εργάστηκε ως υπάλληλος εμπορικού καταστήματος και σιδηροδρομικός υπάλληλος στην Αυστραλία. Το 1960 ξεκίνησε για το γύρο της Ευρώπης με βέσπα. Στις χώρες που επισκέφτηκε έγραψε "Το τρίτο στεφάνι", το οποίο ολοκλήρωσε στην Αυστραλία, κατά τη διάρκεια δεύτερης εκεί παραμονής του και έστειλε στην Ελλάδα για εκτύπωση. Το έργο απορρίφθηκε ως ακατάλληλο και ο Ταχτσής πραγματοποίησε ιδιωτική έκδοσή του στην Αθήνα το 1962. Δυο μήνες μετά έφυγε για την Αμερική, όπου έμεινε ως το τέλος του 1964. Μετά την οριστική επιστροφή του στην Αθήνα έλαβε μέρος στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού "Πάλι" (1964-67), μαζί με τους Νάνο Βαλαωρίτη, Μαντώ Αραβαντινού, Γιώργο Μακρή, και εργάστηκε ως ξεναγός και μεταφραστής (μετέφρασε τέσσερα θεατρικά έργα του Αριστοφάνη και έργα των Εντουάρντο ντε Φίλιππο, Ατάυντε, κ.ά.). Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας συνυπέγραψε τη "Δήλωση των 18" κατά της χούντας και της λογοκρισίας, το 1969, και διώχτηκε από την Ασφάλεια. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του σχεδόν εγκατέλειψε το γράψιμο. Δηλωμένος ομοφυλόφιλος και τραβεστί, ο Κώστας Ταχτσής δολοφονήθηκε άγρια υπό ανεξιχνίαστες συνθήκες στο σπίτι του στον Κολωνό σε ηλικία εξηνταενός χρόνων. Το ποιητικό έργο του Κώστα Ταχτσή κινείται στα πλαίσια της θεματολογίας της καθημερινής ζωής και χαρακτηρίζεται από έντονα λυρική διάθεση, διάθεση η οποία μεταφέρθηκε και στα πεζά του. Το έργο που τον καθιέρωσε στο χώρο της μεταπολεμικής ελληνικής λογοτεχνίας είναι το μυθιστόρημα "Το τρίτο στεφάνι", μια ρεαλιστική και ταυτόχρονα συχνά λυρική απεικόνιση της ζωής και της κοσμοθεωρίας των ελλήνων μικροαστών, που καλύπτει την περίοδο από τις αρχές του αιώνα μας ως τη σύγχρονη του συγγραφέα εποχή. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ψυχογραφική ικανότητα του Ταχτσή, ιδιαίτερα στους γυναικείους χαρακτήρες του και η εξαιρετική φροντίδα της γλωσσικής του έκφρασης. Ο συν-εκδότης του περιοδικού "Πάλι" Νάνος Βαλαωρίτης, έγραψε για τον συγγραφέα στο περιοδικό "Αντί", τ. 389, στις 9 Σεπτεμβρίου 1988, σε ένα κείμενο με τίτλο: "Κώστας Ταχτσής. Το παιχνίδι της γραφής: Μια ενθουσιώδης εμπειρία θανάτου": "Η ζωή του Κώστα Ταχτσή ήταν μια τέτοια αγωνιώδης αναζήτηση, έμμονη, φανατική, επίμονη, της πιο επαίσχυντης αλήθειας, ώστε να βγει από αυτήν το λουλούδι μιας μοναδικής γραφής. [...] Και, παρόλο που ήταν με κάποιον τρόπο "αριστοφανικός", δεν ήταν ποτέ "παρωδικός". Παρωδία ήταν η ζωή του. Εκεί έπαιζε θέατρο, ενώ το γράψιμο ήταν στα ίσια, σοβαρή υπόθεση, που δε χωρούσε θεατρινισμούς." Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κώστα Ταχτσή βλ. Αλέξης Ζήρας, "Ταχτσής Κώστας", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 9β, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988, Κώστας Γ. Παπαγεωργίου, "Κώστας Ταχτσής", στο "Η μεταπολεμική πεζογραφία· από τον πόλεμο του '40 ως τη δικτατορία του '67", Ζ΄, σ. 250-289, Αθήνα, Σοκόλης, 1988, Αλέξης Ζήρας, Γεωργία Θεοφάνη, "Ταχτσής Κώστας", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα, Πατάκης, 2007 και την αυτοβιογραφία του: "Το φοβερό βήμα", Αθήνα, Εξάντας, 1989. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Το τρίτο στεφάνι
Ταχτσής Κώστας 1927-1988
Εξάντας (1987)
Δε μπορώ, όχι, δε μπορώ να την υποφέρω πια!... Τι πληγή ειν' αυτή που μου 'στειλες θε μου; Τι αμαρτίες έχω κάνει για να με τιμωρείς τόσο σκληρά; Ως πότε θα 'μαι υποχρεωμένη να την ανέχομαι, να βλέπω τη μούρη της, ν' ακούω τη φωνή της, ως πότε; Δε θα βρεθεί επιτέλους κανένας στραβός χριστιανός να την πάρει, ν' απαλλαγώ απ΄ αυτό το έκτρωμα της φύσεως, που μ' άφησε ο πατέρας της για να μ' εκδικηθεί -που χαΐρι και προκοπή να μη δουν εκείνοι που δε μ' άφησαν να κάνω την έκτρωση!... Μα γιατί τους βλαστημάω; Δε ζούνε πια. Ούτε φταιν' εκείνοι. Φταίω εγώ που τους άκουσα. Σε τέτοι...
Το φοβερό βήμα
Ταχτσής Κώστας 1927-1988
Εξάντας (1989)
Όταν μέναν μόνοι τους άφηναν να φανούν και τα δικά τους τα αισθήματα, κοιτάζανε με περιφρόνηση, σχεδόν με μίσος προς το μέρος που 'χε φύγει η κοπέλα, κούναγαν το κεφάλι τους σα να θρηνούσαν την κατάντια τους, έδιναν μπάτσες στο πεσμένο πέος τους σα να 'ταν κάτι ανεξάρτητο απ' αυτούς, υπεύθυνο για την κατρακύλα τους... Όλ' αυτά, καταλαβαίνεις, άρχισαν να με βάζουν σε σκέψεις. Πρώτα-πρώτα, όλοι αυτοί οι ημίθεοι, που ως τότε έβλεπα με δέος και θεωρούσα απρόσιτους, ήταν εξίσου ευάλωτοι, κι ίσως ακόμα πιο χαζοί, κι απ' τους άλλους. Πιο πολύ καβαλούσαν την ιδέα της γυναίκας παρά...
Η γιαγιά μου η Αθήνα
Ταχτσής Κώστας 1927-1988
Εκδόσεις Πατάκη (1995)
Συλλογή δεκατεσσάρων κειμένων. Κείμενα αυτοβιογραφικά, κριτικά, αυτοκριτικά, σχολιαστικά, που αναφέρονται σε πρόσωπα και πράγματα της νεοελληνικής πνευματικής και κοινωνικής ζωής στην περίοδο 1960-1980.
Το τέλος του αγαπημένου
Colette Sidonie Gabrielle 1873-1954
Εκδόσεις Καστανιώτη (1998)
"Οι ήρωές της είναι άνθρωποι επιπόλαιοι, χωρίς βαθιά ηθικά και μεταφυσικά προβλήματα. Είναι ως επί το πλείστον άσωτοι αριστοκράτες και γυναίκες του 'ελαφρού' κόσμου, που ζουν στη φλούδα της γης ξένοιαστα, εύκολα, χωρίς τις αγωνίες του σύγχρονου ανθρώπου. Είναι βέβαια δυστυχισμένοι, μα η δυστυχία τους αυτή προέρχεται όχι από τραγικές αντινομίες της ανθρώπινης φύσης τους μα από δειλία, από τεμπελιά κι από ανικανότητα να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα. Τέτοιος τύπος είναι και ο Φρεντ. Ένας τύπος ξεπερασμένος μα γι' αυτό όχι λιγότερο αληθινός κι ανθρώπινος, που συγκίνησε όλε...
Το τρίτο στεφάνι από τη μεριά της Νίνας
Ταχτσής Κώστας 1927-1988
Εκδόσεις Καστανιώτη (2002)
Μια γυναίκα ταυτίζεται με την ίδια την Ελλάδα. Όταν διαμαρτύρεται και κλαίει, διαμαρτύρεται και κλαίει η Ελλάδα. Κι εγώ ακριβώς αυτό ήθελα να κάνω - να βάλω την Ελλάδα να κλάψει, να κλάψω την Ελλάδα, να κλάψω με την Ελλάδα. Αλλ' από την άλλη μεριά δεν ήθελα και να περιοριστώ στο κλάμα. Ήθελα να τελειώσω με μια νότα αισιοδοξίας και κατάφασης, που κι αυτό είναι πολύ χαρακτηριστικό των Ελλήνων σαν φυλής κι επιπλέον αισθητικά απαραίτητο. Αλλιώς "Το τρίτο στεφάνι", ήδη αρκετά καταθλιπτικό, θα γινόταν μια θηλιά γύρω απ' το λαιμό του αναγνώστη. Οι γυναίκες, βλέπετε, είναι φορείς ζ...
Ένας Έλληνας δράκος στο Λονδίνο
Ταχτσής Κώστας 1927-1988
Εκδόσεις Καστανιώτη (2002)
Ο Κώστας ο Ταχτσής χαρακτηρίζεται, πέρα βέβαια από τα λογοτεχνικά του προσόντα, που τα συνάγουμε από τη μελέτη των βιβλίων του, από μεγάλη εξυπνάδα. Είναι πανθομολογουμένως ένας εύστροφος άνθρωπος, τολμηρός, με ιδιαίτερη παρρησία. Όταν βλέπει το στραβό, αυτό με το οποίο δεν συμφωνεί, το λέει κατάμουτρα κι ας γίνει ό,τι θέλει. Υπάρχουν πολλά ανέκδοτα για την παρρησία του. Αλλά θα ήθελα κάπως ιστορικότερα να μιλήσω για το πρόσωπό του. Με τον Ταχτσή έχουμε πολλά κοινά σημεία. Είχαμε, προτού γνωριστούμε, πολλά κοινά σημεία. Πρώτα πρώτα είμαστε γεννημένοι και οι δυο στη Θεσσαλον...
Γιώργος Σεφέρης 1900-1971: 45 χρόνια μετά το Νόμπελ
Συλλογικό έργο
Ελευθεροτυπία (2008)
Οι επιμελητές της έκδοσης ευχαριστούν τις εκδόσεις "Ίκαρος" και "Μεταίχμιο", που πρόθυμα επέτρεψαν να αναδημοσιευθούν αποσπάσματα από "σεφερικά" βιβλία τους, καθώς και το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης για τις φωτογραφίες του ποιητή. Περιέχονται οι ενότητες: - Μαρία Στασινοπούλου, "Χρονολόγιο" A. Σε πρώτο πρόσωπο - Μαθητικές εκθέσεις του Γεωργίου Σ. Σεφεριάδη - Ανέκδοτες επιστολές του Σεφέρη (από την αλληλογραφία με τον Γ.Κ.Κατσίμπαλη) - Ποιήματα - Ο Σεφέρης για τους άλλους: για τον Θ. Σ. Έλιοτ - Με τα μάτια του ποιητή Β. Αναμνήσεις των άλλων - Τάκης Σινόπουλ...
Το τρίτο στεφάνι
Ταχτσής Κώστας 1927-1988
Γαβριηλίδης (2009)
[...] Έχοντας στα νιάτα του ταξιδέψει πολύ, κυρίως στην Αυστραλία και την Αμερική, και έχοντας μετέλθει ένα πλήθος βιοποριστικές δουλειές, μπορεί να δει καθαρότερα τα συμβαίνοντα στην Ελλάδα των αστικών κέντρων, της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Μέσα από έναν κλαυσίγελο αφηγείται πράγματα σοβαρά ακόμα και τραγικά με όπλο το πανταχού παρόν χιούμορ. Έχοντας λοιπόν ζήσει έξω, έχει αφομοιώσει τους κώδικες της αγγλοσαξονικής πεζογραφίας, κυρίως της αμερικάνικης του 20ού αιώνα και τους εφαρμόζει με επιδεξιότητα στο ελληνικό περιβάλλον και πραγματικότητα. Έτσι μέσα από την κοινότοπ...
Τα ρέστα
Ταχτσής Κώστας 1927-1988
Γαβριηλίδης (2009)
Ο τίτλος "Τα ρέστα", μοιάζει να θέλει να πιστέψουμε ότι δεν έχουμε μπροστά μας παρά "μαζέματα", υπολείμματα της συγγραφικής παραγωγής του Κώστα Ταχτσή, ή ιστορίες πρόχειρα συγκεντρωμένες κάτω από το ίδιο εξώφυλλο. Πρόκειται, βεβαίως, για παγίδα - και, όπως ανακαλύπτει γρήγορα ο αναγνώστης, δεν είναι η μόνη παγίδα που του έχει στήσει ο συγγραφέας. Τα ρέστα δεν είναι απλά ιστορίες που περίσσεψαν στο συγγραφικό εργαστήρι, όσο και αν κάποιοι χαρακτήρες (η επιβλητική γιαγιά, ο θείος, η μητέρα) και, λεπτομέρειες (οι δυο χειροβομβίδες στο μπάνιο, η δουλειά του θείου σε εφημερίδα,...
Λογοτεχνικό ημερολόγιο 2012
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Πατάκη (2011)
"Κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας" μας εξομολογείται ο Κάρολος Κουν. Βλέπουμε θέατρο, συμμετέχοντας όλοι στη θεατρική διαδικασία, συγγραφείς, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, σκηνογράφοι, λοιποί καλλιτεχνικοί συντελεστές και θεατές, για να νιώσουμε ο ένας την ευαισθησία του άλλου μέσω αυτής της μορφής τέχνης· για να συγκινηθούμε και να συγκινήσουμε με τις αλήθειες, τα ανθρώπινα πάθη μας, τα προσωπικά αδιέξοδα, τις ηθικές αμφιβολίες και την ποθεινή λύτρωση στο τέλος όλων όσα διαδραματίζονται επί σκηνής. Κι όταν η αυλαία πέφτει, γεμάτοι μαγεία θεάματος και κατανόηση υπαρξιακών καταστά...
Λογοτεχνικό ημερολόγιο 2012
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Πατάκη (2011)
"Κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας" μας εξομολογείται ο Κάρολος Κουν. Βλέπουμε θέατρο, συμμετέχοντας όλοι στη θεατρική διαδικασία, συγγραφείς, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, σκηνογράφοι, λοιποί καλλιτεχνικοί συντελεστές και θεατές, για να νιώσουμε ο ένας την ευαισθησία του άλλου μέσω αυτής της μορφής τέχνης· για να συγκινηθούμε και να συγκινήσουμε με τις αλήθειες, τα ανθρώπινα πάθη μας, τα προσωπικά αδιέξοδα, τις ηθικές αμφιβολίες και την ποθεινή λύτρωση στο τέλος όλων όσα διαδραματίζονται επί σκηνής. Κι όταν η αυλαία πέφτει, γεμάτοι μαγεία θεάματος και κατανόηση υπαρξιακών καταστ...
Το τρίτο στεφάνι
Ταχτσής Κώστας 1927-1988
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2011)
"Χωρίς ψευδαισθήσεις, ιδεολογικές ή άλλες, ο κ. Ταχτσής παραμένει ένας "αδέσμευτος" παρατηρητής της κοινωνίας. [...] Η επίμονη αναζήτηση της "αλήθειας" και του "πραγματικού" δεν του επιτρέπει να αφήσει σκοτεινή πλευρά τής κοινωνίας ή του ανθρώπου που να μην την διερευνήσει. Η "αλήθεια" όμως αυτή δεν είναι ποτέ μονόπλευρη. Όπως στη ζωή, έτσι και στον κόσμο του κ. Ταχτσή το χυδαίο με το αγνό, το ταπεινό με το υψηλό εναλλάσσονται και συνυπάρχουν. [...] Τα πρόσωπα του βιβλίου του, ως πυρήνες συλλήψεως τουλάχιστο, διατηρούν αυτάρκεια μοναδική, που μονάχα η παρατηρητικότητα και...