Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ένα έργο του Παναγιώτη Κονδύλη -ιδίως μετά την αδόκητη απώλειά του- αποτελεί μια δημιουργική πρόκληση για την πολιτικο-κοινωνική μας πραγματικότητα. Στο Περί Αξιοπρέπειας, παράλληλα με τον στοχαστή, ο καθηγητής Κονδύλης με τη βαθειά γνώση και εποπτεία μας εξηγεί πως η dignitas-αξιοπρέπεια, από συστατικό της Romanitas μεταλλάσσεται σε θεολογική αρετή τον Μεσαίωνα, εξελίσσεται σε κοινωνικό-ανθρωπολογικό χαρακτηριστικό στον Διαφωτισμό για να καταλήξει σήμερα "ένας κοινός τόπος μεταξύ πολλών άλλων". Ταυτροχρόνως δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη να περιδιαβεί ένα μεγάλο μέρος τ...

Σε αυτό το ανέκδοτο στην ελληνική γλώσσα κείμενο του αείμνηστου καθηγητή Παναγιώτη Κονδύλη, που αποτελεί τη συγγραφή του λήμματος "Αντίδραση - Παλινόρθωση" για το γερμανικό λεξικό ιστορικών εννοιών Historisches Lexicon zur politisch-sozialen Sprache in Deutschland, εξετάζεται η προέλευση, η εξέλιξη, ο μετασχηματισμός και η οριστική διαμόρφωση των εννοιών Reaktion (αντίδραση) και Restauration (παλινόρθωση), από την εμφάνισή τους κατά την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης έως και την περίοδο ίδρυσης της Γερμανικής αυτοκρατορίας, που σήμανε και το χρονικό σημείο αποδυνάμωσης τη...

Καμμιά απαισιοδοξία δεν είναι νοητή χωρίς ρητή ή σιωπηρή αναφορά σε μια καλύτερη πραγματικότητα, που κάποτε υπήρξε ή θα έπρεπε να υπάρξει· και καμμιά αισιοδοξία δεν μπορεί να θεωρηθεί εύλογη, αν δεν αναφέρεται στην υπερνίκηση των υφιστάμενων κακώς κειμένων. Γιατί, αν αποδεχτούμε την ανθρώπινη πραγματικότητα όπως ήταν και εξακολουθεί να είναι, δίχως την παραμικρή επιθυμία για τούτη ή εκείνη την αλλαγή και δίχως να τρέφουμε κανέναν φόβο και καμμιά ελπίδα ως προς τις ενδεχόμενες μεταβολές της, τότε γίνεται περιττή κάθε απαισιόδοξη ή αισιόδοξη στάση. Κάτι τέτοιο όμως θα σήμαιν...

Τα κείμενα πάντα μιλούν μεταξύ τους, συνδιαλέγονται. Πολύ περισσότερο όταν ο διάλογος είναι ρητός και η αναφορικότητα δεδηλωμένη. Οποιαδήποτε, άρα, κατάτμηση των κειμένων, οποιαδήποτε απομόνωσή τους, προϋποθέτει ασφαλώς ένα κίνητρο ξένο προς την προθετικότητα των κειμένων και των συγγραφέων τους. Από το 12ο τεύχος του περιοδικού "Σημειώσεις" (Νοέμβριος 1977), στο οποίο δημοσιεύθηκε το κείμενο του Μάριου Μαρκίδη "Erich Fromm: ο φόβος της ελευθερίας και η θεραπεία του", εγκαινιάσθηκε μια συζήτηση, η οποία ενέπλεξε τα κείμενα των Τάκη Κονδύλη (τευχ.13-14 και 17), Γεράσιμου...

Στους αφορισμούς του Λίχτενμπεργκ γοητεύει όχι μόνον η σπαρταριστή ευφυολογία ή η αιφνίδια και ανελέητη αντιστροφή των κοντόθωρων αληθειών του κοινού νου. Επίσης συναρπάζει το βάθος και η σιγουριά της ψυχολογικής παρατήρησης, η αυτογνωσία που γίνεται ανθρωπογνωσία και τελικά γνώση των μηχανισμών με τους οποίους οι άνθρωποι συγκροτούν τον κόσμο τους. Ακριβώς διακόσια πενήντα χρόνια μετά τη γέννηση ενός μεγάλου συγγραφέα δίνεται στο ελληνικό κοινό, για πρώτη φορά, η ευκαιρία να τον γνωρίσει.

Η συλλογική αυτή ιστορία της φιλοσοφίας διαφέρει σε ουσιαστικά σημεία από τις παραδοσιακές. Δεν υποτάσσει τη φιλοσοφική παράδοση στην οπτική γωνία ενός μόνο ερμηνευτή ούτε την βλέπει ως αυτόνομο και κλειστό σύστημα εννοιών και προβλημάτων. Αντίθετα, τα κεφάλαια του έργου είναι γραμμένα από διάφορους ειδικούς, κι αυτό εξασφαλίζει την πολυφωνία των απόψεων και την πολλαπλότητα των προσεγγίσεων και των μεθόδων, δίνοντας αντίστοιχους ερεθισμούς στον αναγνώστη. Επιπλέον οι κατευθύνσεις της φιλοσοφικής σκέψης συσχετίζονται με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματ...

Η συλλογική αυτή ιστορία της φιλοσοφίας διαφέρει σε ουσιαστικά σημεία από τις παραδοσιακές. Δεν υποτάσσει τη φιλοσοφική παράδοση στην οπτική γωνία ενός μόνο ερμηνευτή ούτε την βλέπει ως αυτόνομο και κλειστό σύστημα εννοιών και προβλημάτων. Αντίθετα, τα κεφάλαια του έργου είναι γραμμένα από διάφορους ειδικούς, κι αυτό εξασφαλίζει την πολυφωνία των απόψεων και την πολλαπλότητα των προσεγγίσεων και των μεθόδων, δίνοντας αντίστοιχους ερεθισμούς στον αναγνώστη. Επιπλέον οι κατευθύνσεις της φιλοσοφικής σκέψης συσχετίζονται με τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά ρεύματ...

Η αρχαία Σοφιστική είναι από τις πιο εκθαμβωτικές αλλά και τις πιο αμφιλεγόμενες εκφάνσεις του ελληνικού πνεύματος. Δεν υπάρχει σημαντικός Έλληνας συγγραφέας ή πολιτικός στην καμπή του 5ου προς τον 4ο αι. π.Χ. που να μη μαθήτευσε στους Σοφιστές ή να μη δέχτηκε την επίδρασή τους. Στον τόμο αυτό έχουν συγκεντρωθεί όλα τα σωζόμενα αποσπάσματα από τα έργα τους, όσα περιέχονται στην κλασική συλλογή των Diels-Kranz Fragmente der Vorsokratiker και πολλά νέα. Εκτός από το αρχαίο κείμενο δίνονται η νεοελληνική μετάφραση και σύντομα ερμηνευτικά σημειώματα βασισμένα στη φιλολογική και...

Η Κυνική φιλοσοφία είναι μια πάντοτε επίκαιρη έκφανση του αρχαίου κόσμου, η οποία έδωσε ένα ιδεώδες με μεγάλη απήχηση και αξιοπρόσεκτη ιστορική διάρκεια. Οι μεγάλες μορφές του αρχαίου Κυνισμού, ο Αντισθένης, ο Διογένης, ο Κράτης, πάντα θα εντυπωσιάζουν για την προσήλωσή τους στις αρχές που διακήρυτταν και την υπαρξιακή ειλικρίνειά τους. Στον τόμο αυτό έχουν συγκεντρωθεί τα σωζόμενα αποσπάσματα και οι μαρτυρίες για τους Κυνικούς φιλοσόφους που έδρασαν από τα τέλη του 5ου αιώνα ως τις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. Εκτός από το αρχαίο κείμενο δίνονται η νεοελληνική μετάφραση κα...

Μετά τα θεμελιώδη πολιτικά έργα του Χομπς και του Λοκ η "Φιλοσοφική και Πολιτική Βιβλιοθήκη", με ιδιαίτερη υπερηφάνεια, παρουσιάζει για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα τη μνημειώδη πραγματεία του Μοντεσκιέ, της οποίας η σημασία εκτείνεται ταυτόχρονα σε πολλά επίπεδα. Επίκαιρη δεν παραμένει μόνον η προβληματική του χωρισμού των εξουσιών ούτε μόνον η προβληματική του χωρισμού των εξουσιών ούτε μόνον το σύμφυτο μαζί της πρόβλημα της πολιτικής ελευθερίας. Εξ ίσου ενδιαφέρει πάντοτε η σχέση της πολιτειολογικής προβληματικής με την κοινωνιολογική, της ηθικής και της κοινωνικής θε...

O Παναγιώτης Κονδύλης έφυγε από τη ζωή στίς 11.7.1998 συνεπεία ενός ατυχήματος, αφήνοντας έτσι ημιτελή την τρίτομη σύμφωνα με το σχέδιό του "Κοινωνική οντολογία", καθώς υπάρχει μόνο το κείμενο του πρώτου τόμου. Από το χειρόγραφο περίπου 900 σελίδων λείπουν γύρω στις 10 σελίδες του τελευταίου υποκεφαλαίου "Οι τυπικές παράμετροι της γλώσσας και η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου τους από την κοινωνική σχέση", για το περιεχόμενο του οποίου υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις (σημειώσεις, αξιολογήσεις βιβλιογραφίας), αλλά η σχετική δημοσίευση πρέπει να γίνει χωριστά για να μην επιβρ...

O Παναγιώτης Κονδύλης έφυγε από τη ζωή στίς 11.7.1998 συνεπεία ενός ατυχήματος, αφήνοντας έτσι ημιτελή την τρίτομη σύμφωνα με το σχέδιό του "Κοινωνική οντολογία", καθώς υπάρχει μόνο το κείμενο του πρώτου τόμου. Από το χειρόγραφο περίπου 900 σελίδων λείπουν γύρω στις 10 σελίδες του τελευταίου υποκεφαλαίου "Οι τυπικές παράμετροι της γλώσσας και η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου τους από την κοινωνική σχέση", για το περιεχόμενο του οποίου υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις (σημειώσεις, αξιολογήσεις βιβλιογραφίας), αλλά η σχετική δημοσίευση πρέπει να γίνει χωριστά για να μην επιβρ...

Ο άνθρωπος δεν είναι το αυτονόητο επίκεντρο και αντικείμενο της επιστήμης, παρά μια σχετικά πρόσφατη επινόηση προορισμένη να εξαφανιστεί στο προσεχές μέλλον. Γιατί ανέκυψε στο πλαίσιο ενός ορισμένου τύπου σκέψης, ο οποίος διαμορφώθηκε μόλις κατά τον δέκατο ένατο αιώνα και διαδέχτηκε άλλους τύπους σκέψης, θεμελιακά διαφορετικούς και ολότελα ξένους προς ό,τι αργότερα ονομάστηκε "άνθρωπος". Μελετώντας κυρίως την εξέλιξη των επιστημών της γλώσσας, της ζωής και της οικονομίας από τον 16ο ως τον 19ο αιώνα ο συγγραφέας δείχνει ότι αυτοί οι τύποι σκέψης αποτελούν κλειστές και αυτοτ...

Από τις εκδόσεις Θεμέλιο κυκλοφορεί και πάλι το εξαντλημένο εδώ και καιρό βιβλίο του Παναγιώτη Κονδύλη, "Πλανητική πολιτική μετά τον Ψυχρό Πόλεμο". Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η κατάρρευση του κομμουνισμού δεν σημαίνουν ούτε το "τέλος της Ιστορίας" ούτε την απλή μετάβαση του διεθνούς συστήματος από μια διπολική σε μια πολυπολική δομή. Αποτελούν, απεναντίας, μιαν ιστορική τομή και την απαρχή μιας νέας φάσης στην ιστορία της πλανητικής πολιτικής των Νέων Χρόνων, η οποία άρχισε με τις μεγάλες ανακαλύψεις και τον εμπορικό καπιταλισμό για να γνωρίσει ακολούθως τις μεγαλύτερε...

Η δραματικότητα της εθνικής κρίσης που βιώνουμε έχει προκαλέσει μιά βαθύτερη και υγιή ανάγκη αναστοχασμού της πορείας της Ελλάδας. Το κίνητρο αυτής της εθνικής ενδοσκόπησης είναι προφανώς η αυτογνωσία, η κατανόηση του πώς φτάσαμε ως εδώ, τί και πώς πετύχαμε, σε τι και γιατί αποτύχαμε. Σε τέτοιες στιγμές, η καταφυγή σε στοχαστές μεγάλου βεληνεκούς είναι αναγκαία και λυτρωτική. Μας βοηθά να δούμε τις αδρές και ουσιώδεις γραμμές. Μας προσφέρει γενικότερα ερμηνευτικά σχήματα με τα οποία μπορούμε να συμφωνήσουμε ή να διαφωνήσουμε, αλλά πάντως μας αναγκάζουν να σκεφτούμε....

Το έργο των ιντιμιστών ζωγράφων προσδιορίζεται ως μια απόσυρση από την κοινωνία, ως μια επιστροφή στον ιδιωτικό χώρο. Τα χαρακτηριστικά αυτής της στροφής παρατηρούνται κυρίως τον 19ο αιώνα. Η "εφεύρεση της ατομικότητας" αποτελεί ένα προϊόν αυτού του αιώνα. Τότε, δεν πραγματοποιείται απλά ένας διαχωρισμός ανάμεσα στο δημόσιο χώρο και τον ιδιωτικό. Αυτή η διάκριση είναι, άλλωστε, ένα συστατικό στοιχείο της αστικής κοινωνίας και προλέγεται αιώνες πριν. Η διάκριση του δημόσιου/ιδιωτικού γίνεται, τώρα, μέσα από την προβολή ενός καινούργιου στόχου, την ανακάλυψη και την έκφραση τ...