Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η μικρή Δανάη τριγυρίζει μέσα στο μεγάλο σπίτι της, μελαγχολεί και πλήττει. Ώσπου μια μέρα ανακαλύπτει την ξύλινη σκάλα που οδηγεί στο υπόγειο. Εκεί ζουν δυο άγνωστοι, παράξενοι ηλικιωμένοι, ο Ροδολίνος και η Τζιτζιφλώρα. Σοφοί, καλοί, ονειροπόλοι και δραπέτες από το βαρετό κόσμο των μεγάλων, θα τη δεχθούν με αγάπη, θα τη φροντίσουν και θα την πάρουν σε μια απίστευτη, θαυμαστή άλλη γη· τόπο ολοζώντανο παλιών παραμυθιών και μύθων. Το υπόγειο λοιπόν μεταμορφώνεται σε μια «μηχανή του χρόνου» που τους ταξιδεύει στα πράσινα βουνά της Χάιντι, στο παλάτι της Κνωσού, στο πλοίο...

Το γνωρίζω καλά αυτό το ύφος! Είναι το ύφος που συχνά παίρνουν γυναίκες με το δικό της παρελθόν. Επειδή δεν τις έμαθαν πως είναι αξιαγάπητες, καταφεύγουν στο να δείχνουν αξιολύπητες. Επειδή δεν νιώθουν ικανές στην αγάπη, εύκολα καταφεύγουν στο να ζητούν οίκτο. Είναι η δεύτερη επιλογή. Η δύναμη της αδυναμίας. Μου θυμίζει τώρα εκπληκτικά τη λιθογραφία με το άγγελο του Bouguereau στο χωλ έξω από το γραφείο μου. -Εσείς τι μου προτείνετε; ρώτησε παθητικά με φωνή δειλά παιδιάστικη. Εκανε συχνά την τσακισμένη για να προλάβει μην την τσακίσουν.

Στο βιβλίο αυτό βρίσκουμε τι έχουν πει ή γράψει άλλοι σημαντικοί διανοητές ή λογοτέχνες για τη μορφή και το έργο του Ντοστογιέφσκι. Κυρίως όμως έχουμε στα χέρια μας μια απόδοση και θεατρική διασκευή του "Υπογείου" από τη Μάρω Βαμβουνάκη. "Είμαι ένας άρρωστος άνθρωπος. Είμαι ένας άνθρωπος κακός. Είμαι απεχθής" δηλώνει στο ξεκίνημα κιόλας του έργου ο ήρωας -ή μάλλον ο αντιήρωας- του "Υπογείου" και συνεχίζει σε ένα ανιλεές ξεσκέπασμα της ψυχής του, των παθών και των έντονων αντιφάσεων που τη συνταράζουν.

Αν στέρηση είναι να μην έχεις αυτό που επιθυμείς, ανικανοποίητο είναι να έχεις μεν αυτό που επιθυμείς, αλλά να μη σου προσφέρει τη γεύση που περίμενες να σου προσφέρει. Η απόκτησή του να αποδεικνύεται απογοητευτική. Ο άνθρωπος σήμερα μαραίνεται μέσα στην εποχή του ανικανοποίητου. Κι αν, όταν στερείσαι, μπορείς να ονειρεύεσαι και να προσδοκάς, μέσα στην ανικανοποίητη καθημερινότητα και τις απανωτές απογοητεύσεις -όχι απ' αυτά που δεν έχεις αλλά απ' αυτά που έχεις-, δεν ξέρεις πια τι ακριβώς να επιθυμήσεις. Από παντού ακούς χείλη πικρά να συμπεραίνουν πως δεν υπάρχει συναί...

Αγαπάμε τελικά τα πρόσωπα ή μόνο τον έρωτα αγαπάμε; Αγαπάμε αυτό που μας δίνουν ή αυτό που περιμένουμε να μας δώσουν; Τη μορφή τους πόσο αγαπάμε και πόσο τη μεταμόρφωση που σχολαστικά τους επεξεργαζόμαστε; Κι αυτό που περιμένουμε πόσο αντέχει να ελπίζει; Αντέχει! Κι εγώ δεν ξέρω αν είναι ευλογία ή κατάρα η αντοχή τούτη. Κι εγώ δεν ξέρω τι αξίζει πιο πολύ, η ειρήνη ή η αγωνία της ψυχής μας.

Πριν πολλά χρόνια, οι χοροί μεταμφιεσμένων ασκούσαν πάνω μου ποιητική γοητεία. Όταν με πήγαιναν στα bal d' enfants του παγωμένου Φεβρουαρίου όπως τα έλεγαν παλιά στα Χανιά, όταν χανόμουν σε ταινίες, μουσικές, ή νουβέλες για τις παράδοξες τούτες γιορτές, κατακυριευόμουν απ' τη σαγήνη μιας ιλιγγιώδους δυνατότητας: Η δυνατότητα να γίνεις, για λίγο άλλος, είναι μια ελευθερία απόλυτη! Οι χοροί μεταμφιεσμένων, ρωγμή άλλου τόπου, ονειρικού, αμφίβολου όσο και πιθανού, πρόσφεραν την ευχέρεια να βιώσεις, δίχως ενοχές, δίχως ντροπή ότι ψεύδεσαι, εκείνο που προτιμάς να ήσουν. Να φορέσε...