Κουμεντάκης Γιώργος
Ο Γιώργος Κουμεντάκης (γενν. Ρέθυμνο, 1959) ανήκει στους πιο προικισμένους και πολυδιάστατους Έλληνες συνθέτες. Εκτός από τα πολυάριθμα έργα συμφωνικής μουσικής και μουσικής δωματίου, μεγάλο κομμάτι της καλλιτεχνικής του πορείας έχει αφιερωθεί στη σύνθεση μουσικής για τις παραστατικές τέχνες (θέατρο, κινηματογράφος, χορός, όπερα, installations). Οι σημαντικές διακρίσεις του ξεκινούν από το 1985, όταν ο Gyorgy Ligeti τον επιλέγει και του αναθέτει τη σύνθεση του έργου "Σύμμολπα 5", ενώ λίγους μήνες αργότερα συμμετέχει στη Biennale της Βενετίας. Το 1987, συνεργάζεται για πρώτη φορά με το περίφημο γαλλικό συγκρότημα σύγχρονης μουσικής Ensemble InterContemporain και αρχίζει μία ανοδική πορεία διεθνούς αναγνώρισης, που οδηγεί, το 1992, στην τιμητική υποτροφία Prix de Rome, η οποία συνοδεύεται από ένα χρόνο παραμονής και δημιουργίας στη Γαλλική Ακαδημία της Ρώμης (Villa Medici). Την ίδια χρονιά ξεκινά τη μακρά συνεργασία του με το χορογράφο-σκηνοθέτη Δημήτρη Παπαϊωάννου και την Ομάδα Εδάφους, η οποία κορυφώνεται το 2004, με τις τελετές έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, στις οποίες διετέλεσε μουσικός διευθυντής, συνθέτης και δημιουργός του μουσικού σεναρίου. Συνεργάστηκε με σπουδαίους καλλιτέχνες του θεάτρου, της όπερας, του χορού, όπως, μεταξύ άλλων, ο Κάρολος Κουν, ο Στέφανος Λαζαρίδης, ο Γιάννης Χουβαρδάς, η Ρούλα Πατεράκη και η Ραλλού Μάνου. Διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής του μουσικού συνόλου "Νίκος Σκαλκώτας", του Kyklos Ensemble, του Αναγεννησιακού Φεστιβάλ Ρεθύμνου, καθώς και υπεύθυνος καλλιτεχνικού προγραμματισμού στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού. Το 2015 άρχισε να εργάζεται ως υπεύθυνος καλλιτεχνικού προγραμματισμού της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ), όπου σχεδιάζει καινοτόμα προγράμματα και παραγωγές πάνω σε καλλιτεχνικούς, εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς άξονες. Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε όλο τον κόσμο, σε σημαντικές αίθουσες συναυλιών και λυρικά θέατρα, όπως, μεταξύ άλλων: Salle Olivier Messiaen, Theatre de l’Archeveche, Teatro La Fenice, Alte Oper, Benesse Museum στη Ναόσιμα, Concertgebouw (Άμστερνταμ), Purcell Room, Wigmore Hall, Carnegie Hall, Αίθουσα Συναυλιών της Απαγορευμένης Πόλης (Πεκίνο), Muziekgebouw aan't IJ (Άμστερνταμ), Auditorio Nacional de Musica (Μαδρίτη), Clarice Smith Performing Arts Center (Μέριλαντ), Piccolo Teatro (Μιλάνο), Guarnerius Art Centre (Βελιγράδι) κ.α. Μία από τις πιο πρόσφατες σημαντικές δουλειές του αποτελεί η δίπρακτη όπερα "Η φόνισσα" (2014, σε ποιητικό κείμενο Γιάννη Σβώλου, βασισμένο στο ομώνυμο 'κοινωνικό μυθιστόρημα' του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη) που γράφτηκε κατόπιν παραγγελίας από την Εθνική Λυρική Σκηνή και η οποία συνδυάζει την ελληνική μουσική παράδοση με τη σύγχρονη ευρωπαϊκή ταυτότητα του είδους. Τον Δεκέμβριο του 2016 διορίστηκε, με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού, ως νέος καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, διαδεχόμενος τον διευθυντή ορχήστρας Μύρωνα Μιχαηλίδη.
Melody for Guitar
Παπαγρηγορίου Κ. - Νάκας Χ. (2010)
Suite for the Grimm Brothers
Παπαγρηγορίου Κ. - Νάκας Χ. (2001)
Γιώργος Κουμεντάκης, Amor Fati
Κέντρο Ελληνικής Μουσικής (2010)
Ο Γιώργος Κουμεντάκης στο Amor Fati (2007) προσεγγίζει την κρητική μουσική μέσω μιας αφαιρετικής ορχηστρικής γραφής και χωρίς τη χρήση παραδοσιακών μουσικών οργάνων. Οι εναρκτήριες σολιστικές γραμμές των βιολιών παραπέμπουν σε κοντυλιές που μαρτυρούνται στις καταγραφές του Ελβετού μουσικολόγου Samuel Baud-Bovy, σύντομες μουσικές φράσεις, δηλαδή, που παίζονται αρχικά σ' ένα κομμάτι καλαμιού μεταξύ δύο διαδοχικών κονδύλων (κοντύλων), και στη συνέχεια πέρασαν και στη μουσική για έγχορδα παραδοσιακά όργανα (λύρα, βιολί). Όπως η κάθε δοξαριά έχει πολλά γυρίσματα-επεξεργασίες, έτ...
Γιώργος Κουμεντάκης, Forget Me
Κέντρο Ελληνικής Μουσικής (2011)
Τα τελευταία χρόνια, η ελληνική παραδοσιακή μουσική έχει γίνει η κινητήρια δύναμη του συνθετικού μου έργου. Επανεφευρίσκω, ανασυντάσσω και ανασυνθέτω παραδοσιακά μουσικά θέματα, διατηρώντας την ενέργεια και τη λεπτότητά τους, την αυθεντικότητα του αρχέγονου μοντέλου τους, τον παλμό και την ψυχή τους, ακολουθώντας τα χνάρια των "ανωνύμων" που έφτιαχναν τα δημοτικά τραγούδια. Των κάθε λογής "ανωνύμων" και χωρίς σύνορα συνθετών, έξω από κάθε φυλετικό αυτοθαυμασμό. Καθώς το υλικό αυτό στροβιλίζεται στα χέρια μου, παίρνει αναγκαστικά κάτι από την προσωπικότητά μου (τη δόση την κ...
Γιώργος Κουμεντάκης, Forget Me Not
Κέντρο Ελληνικής Μουσικής (2013)
Τα τελευταία χρόνια, η ελληνική παραδοσιακή μουσική έχει γίνει η κινητήρια δύναμη του συνθετικού μου έργου. Επανεφευρίσκω, ανασυντάσσω και ανασυνθέτω παραδοσιακά μουσικά θέματα, διατηρώντας την ενέργεια και τη λεπτότητά τους, την αυθεντικότητα του αρχέγονου μοντέλου τους, τον παλμό και την ψυχή τους, ακολουθώντας τα χνάρια των "ανωνύμων" που έφτιαχναν τα δημοτικά τραγούδια. Των κάθε λογής "ανωνύμων" και χωρίς σύνορα συνθετών, έξω από κάθε φυλετικό αυτοθαυμασμό. Καθώς το υλικό αυτό στροβιλίζεται στα χέρια μου, παίρνει αναγκαστικά κάτι από την προσωπικότητά μου (τη δόση την κ...
Γιώργος Κουμεντάκης, Forget Me Not: για σόλο άλτο σαξόφωνο
Κέντρο Ελληνικής Μουσικής (2013)
Τα τελευταία χρόνια, η ελληνική παραδοσιακή μουσική έχει γίνει η κινητήρια δύναμη του συνθετικού μου έργου. Επανεφευρίσκω, ανασυντάσσω και ανασυνθέτω παραδοσιακά μουσικά θέματα, διατηρώντας την ενέργεια και τη λεπτότητά τους, την αυθεντικότητα του αρχέγονου μοντέλου τους, τον παλμό και την ψυχή τους, ακολουθώντας τα χνάρια των "ανωνύμων" που έφτιαχναν τα δημοτικά τραγούδια. Των κάθε λογής "ανωνύμων" και χωρίς σύνορα συνθετών, έξω από κάθε φυλετικό αυτοθαυμασμό. Καθώς το υλικό αυτό στροβιλίζεται στα χέρια μου, παίρνει αναγκαστικά κάτι από την προσωπικότητά μου (τη δόση την κ...
Γιώργος Κουμεντάκης, Μαντινάδα για πιάνο
Κέντρο Ελληνικής Μουσικής (2018)
Πρόλογος Ο Γιώργος Κουμεντάκης με τη "Μαντινάδα για πιάνο" (2016) προσεγγίζει την κρητική παραδοσιακή μουσική μέσω ενός κλασικού οργάνου, του πιάνου. Το κομμάτι παραπέμπει στις συγγενείς για τον κρητικής καταγωγής συνθέτη κοντυλιές, σύντομες μουσικές φράσεις, δηλαδή, που παίζονταν αρχικά σ' ένα κομμάτι καλαμένιου αυλού μεταξύ δύο διαδοχικών κονδύλων (κοντύλων), και στη συνέχεια πέρασαν και στη μουσική για έγχορδα παραδοσιακά όργανα (λύρα, βιολί). Όπως η κάθε δοξαριά έχει πολλά γυρίσματα-επεξεργασίες, έτσι και ο συνθέτης αυτοσχεδιάζει με νότες που αντιστοιχούν στις "δαχτυ...
Γιώργος Κουμεντάκης, Μελωδία γραφομηχανής για κουαρτέτο σαξοφώνων
Κέντρο Ελληνικής Μουσικής (2017)
Σημείωμα του συνθέτη Τα τελευταία χρόνια, η ελληνική παραδοσιακή μουσική έχει γίνει η κινητήρια δύναμη του συνθετικού μου έργου. Επανεφευρίσκω, ανασυντάσσω και ανασυνθέτω παραδοσιακά μουσικά θέματα, διατηρώντας την ενέργεια και τη λεπτότητά τους, την αυθεντικότητα του αρχέγονου μοντέλου τους, τον παλμό και την ψυχή τους, ακολουθώντας τα χνάρια των "ανωνύμων" που έφτιαχναν τα δημοτικά τραγούδια. Των κάθε λογής "ανωνύμων" και χωρίς σύνορα συνθετών, έξω από κάθε φυλετικό αυτοθαυμασμό. Καθώς το υλικό αυτό στροβιλίζεται στα χέρια μου, παίρνει αναγκαστικά κάτι από την προσωπικ...
Έσσεται ήμαρ...
Παπαγρηγορίου Κ. - Νάκας Χ. (1999)
Το έργο "Έσσεται ήμαρ..." του Γιώργου Κουμεντάκη σταχυολογεί το στιχουργικό υλικό του από τα δύο έπη του Ομήρου και ακολουθεί τη δομή της αναγεννησιακής όπερας. Γράφτηκε το 1986 μετά από παραγγελία του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης και παίχτηκε στο Ηράκλειο, το Όσλο και το Βερολίνο. Στη β΄ γραφή του έργου, για το φεστιβάλ Άργους 1995 σε σκηνοθεσία Βίκτωρα Αρδίττη, ο συνθέτης προσέθεσε ανδρική χορωδία. Στην παρτιτούρα, ως υπότιτλος, σημειώνεται: "μίμησις πράξεως σε επτά επεισόδια". Διαδοχικές εικόνες, μουσικά συνεχόμενες αλλά με χαλαρή δραματουργική σύνδεση, ξετυλίγουν στιγμές α...
Στέφανος Λαζαρίδης: Κυνικός ρομαντικός
Συλλογικό έργο
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2018)
Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ομώνυμης έκθεσης που συνδιοργάνωσαν το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, η Εθνική Λυρική Σκηνή, το Κέντρο Πολιτισμού-Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος στον εκθεσιακό χώρο της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο ΚΠΙΣΝ (4 Φεβρουαρίου 2018 - 10 Μαρτίου 2018). Στον παρόντα τόμο παρουσιάζεται το καλλιτεχνικό έργο του σπουδαίου Έλληνα σκηνογράφου Στέφανου Λαζαρίδη, ο οποίος, έχοντας ως βάση το Λονδίνο, συνεργάστηκε με τις σημαντικότερες σκηνές όπερας της Ευρώπης. Το υλικό του παρόντος τόμου προέρχεται από το Αρχε...