Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-2020
Christianópoulos Ntínos
Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Κωνσταντίνου Δημητριάδη) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 20 Μαρτίου 1931. Φοίτησε στο Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και από το 1958 ως το 1965 εργάστηκε ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης. Παράλληλα το 1958 ίδρυσε και ανέλαβε υπό τη διεύθυνσή του το περιοδικό "Διαγώνιος", που κυκλοφόρησε ως το 1983 με ολιγόχρονες παύσεις. Το 1962 δημιούργησε τις "Εκδόσεις της Διαγωνίου" και από το 1965 εργάστηκε ως διορθωτής και επιμελητής. Το 1974 ίδρυσε τη Μικρή Πινακοθήκη της Διαγωνίου που λειτούργησε έως το 1995, με στόχο την προβολή νέων καλλιτεχνών της συμπρωτεύουσας, με στενούς συνεργάτες του τον Κάρολο Τσίζεκ και τον Νίκο Νικολαΐδη. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε το 1949 με τη δημοσίευση του ποιήματος "Βιογραφία" στο περιοδικό της Θεσσαλονίκης "Μορφές". Τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Εποχή των ισχνών αγελάδων". Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος ανήκει στους σημαντικότερους ποιητές της ομάδας που είναι γνωστή ως "Κύκλος της Διαγωνίου" και κινήθηκε στο πλαίσιο του ομώνυμου περιοδικού που ο ίδιος ίδρυσε (ποιητές Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, Βασίλης Καραβίτης, Τάσος Κόρφης, πεζογράφοι Νίκος Καχτίτσης, Τόλης Καζαντζής, Γιώργος Ιωάννου, Περικλής Σφυρίδης, κριτικοί Ηλίας Πετρόπουλος, Ξ.Α. Κοκόλης, κ.ά.). Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από επιρροές από το έργο του Κωνσταντίνου Καβάφη, με θεματικές της την ερωτική επιθυμία και την ανεκπλήρωτη διάστασή της, την ερωτική απόρριψη ή και εκμηδένιση, την κατά χριστιανική έννοια αυτοταπείνωση αλλά και την πολιτική διάσταση του έρωτα και την κοινωνική κριτική. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές "Εποχή των ισχνών αγελάδων" (1950), "Ξένα γόνατα" (1957), "Ανυπεράσπιστος καημός" (1970), "Ο αλλήθωρος" (1970, συγκεντρωτική έκδοση των τεσσάρων συλλογών με τίτλο "Ποιήματα", Διαγώνιος 1986, γ' 1998· Ιανός 2004· θ' 2018), "Το κορμί και το σαράκι" (1998, συμπληρωμένη έκδοση με νέο τίτλο "Μικρά ποιήματα", Ιανός 2004· η' 2016), "Νεκρή πιάτσα" (1999), "Η πιο βαθιά πληγή" (1999), "Παράξενο, που βρίσκει κουράγιο κι ανθίζει" (2010), συγκεντρωτική έκδοση των συλλογών με τίτλο "Πεζά ποιήματα" (Ιανός 2004· 2010· στ' 2016). Εξέδωσε επίσης διηγήματα ("Η κάτω βόλτα", Διαγώνιος 1963, 1991· στ' Ιανός 2004· η' 2016), μικρά πεζά ("Οι ρεμπέτες του ντουνιά", Διαγώνιος 1986· γ' Ιανός 2004· ε' 2016), μεταφράσεις αρχαίων λυρικών (Διαγώνιος 1966, δ' 1989· Μπιλιέτο ε' 1993, στ' 2005, στη συνέχεια ως "Εντευκτήριο Ι", Ιανός ζ' 2007), ξένων λογοτεχνών ("Εντευκτήριο", Διαγώνιος 1989, στη συνέχεια ως "Εντευκτήριο ΙΙ", ε' Ιανός 2007), του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου ("Το Άγιο και Ιερό Ευαγγέλιο κατά τον Ματθαίο", Το Ροδακιό, 1997, β' Ιανός 2012), στίχους και ηχογραφήσεις με τραγούδια ("Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος τραγουδάει τα τραγούδια του", 1982, "Βαρδάρι και Εγνατία", 1990, "Το αιώνιο παράπονο", 1994, "Με τέχνη και με πάθος", 1998, "Τα τραγούδια του Ντίνου Χριστιανόπουλου"-επανακυκλοφορία των δύο κύκλων, Ιανός 2012), μελέτες ("Συμπληρώνοντας κενά", 1988· "Εισαγωγή στα ρεμπέτικα", 1991· "Ο Βασίλης Τσιτσάνης και τα πρώτα τραγούδια του 1932-1946", Διαγώνιος, 1994· "Το ρεμπέτικο και η Θεσσαλονίκη", Εντευκτήριο, 1999· "Τα παλιά βιβλιοπωλεία της Θεσσαλονίκης", Ραγιά, 1999· "Η λογοτεχνία στη Θεσσαλονίκη 1850-1950: σύντομο διάγραμμα", Ραγιά, 1999· "Τα ελληνικά τυπογραφεία της Θεσσαλονίκης επί Τουρκοκρατίας 1850-1912", Ραγιά, 2000· "Μελέτες για τον Σολωμό", Ραγιά, 2001· "Η ποίηση στη Θεσσαλονίκη κατά τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας", Ραγιά, 2003· "Ο Παύλος Μελάς σε ποιήματα Μακεδόνων ποιητών", Κυρομάνος, 2004· κ.ά.), δοκίμια ("Δοκίμια", Μπιλιέτο 1999· "Εναντίον", Άγρα, 1986· β' Διαγώνιος, 1993· γ' Ιανός 2012, κ.ά.), βιβλιοκρισίες ("Αποθήκη Α'", 1978), βιβλιογραφικές εργασίες ("Λογοτεχνικές εκδόσεις Θεσσαλονίκης 1850-1950", 1980, β' Διαγώνιος 1997· "Λογοτεχνικά περιοδικά Θεσσαλονίκης 1889-1945", Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης 1996· "Λογοτεχνικές εκδόσεις Μακεδονικών πόλεων πλην Θεσσαλονίκης 1879-1950", ΙΝΒΑ 1998· κ.ά.), ανθολογίες ("Στιχάκια του στρατού", Μπιλιέτο 2004), συνεντεύξεις, αυτοβιογραφικά κείμενα. Το 2011 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το ίδιο έτος τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του, το οποίο αρνήθηκε ωστόσο να παραλάβει, συνεπής με τη στάση του ότι ο πνευματικός δημιουργός οφείλει να μένει μακριά από βραβεύσεις. Έφυγε από τη ζωή στη Θεσσαλονίκη στις 11 Αυγούστου 2020, σε ηλικία 89 ετών. Κηδεύτηκε, δαπάνη του Δήμου Θεσσαλονίκης, στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Σαράντα Εκκλησιών) και ενταφιάστηκε στο Κοιμητήριο Αναστάσεως του Κυρίου, στη Θέρμη. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ντίνου Χριστιανόπουλου βλ. Αλέξης Ζήρας, "Χριστιανόπουλος Ντίνος", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 9β, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1988, Δημήτρης Δασκαλόπουλος, "Χριστιανόπουλος Ντίνος", στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα: Πατάκης, 2007, σελ. 2381-2· τη συμμετοχή του στις τηλεοπτικές εκπομπές της ΕΡΤ "Μονόγραμμα" (1991), "Νυχτερινός επισκέπτης" (1996) και "Στα Άκρα" (2011)· καθώς και τα αυτοβιογραφικά κείμενα "Πίσω απ' την Αγιά Σοφιά" (Ιανός, 1997), "Θεσσαλονίκη, ου μ' εθέσπισεν" (Ιανός 1999) και "Εγώ, φαντάρος στο χακί..." (Μπιλιέτο, 2003).
Η κάτω βόλτα
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Ιανός (2004)
"Απ' την είσοδο του μεγάρου, φωνές και ακορντεόν ακούγονταν σε όλη τη σκάλα. Χτύπησα το κουδούνι λιγάκι κακόκεφος: άσκημο πράμα να πηγαίνεις σε πάρτυ μονάχος. Πίσω από την πόρτα ξεχώριζαν γυναικείες φωνές. Μου άνοιξε η αδελφή του Παράσχου με πολλή εγκαρδιότητα. - Ο φίλος του Παράσχου, ο ποιητής; Χαμογέλασα ξεροκαταπίνοντας. Η αδελφή μού πήρε το παλτό και με οδήγησε στο σαλόνι. Ήταν ξανθιά και λεπτοκαμωμένη, με ένα λεκέ κάτω από το αριστερό μάτι. Το σαλόνι πνίγονταν στον θόρυβο και τον καπνό. Σε μια γωνία ο ακορντεονίστας, τριγυρισμένος από μεζέδες και σταχτοδοχεία, έπαι...
Η κριτική για τα βιβλία του Τηλέμαχου Αλαβέρα
Συλλογικό έργο
Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (2007)
[...] Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται κριτικές που δημοσιεύτηκαν μέχρι τώρα για τα εκδοθέντα βιβλία. Κρίθηκε προσφορότερη η παράθεσή τους κατά βιβλίο σε χρονική αλληλουχία και τα συνολικότερα κριτικά αντικρίσματα να συμπληρώνουν την εικόνα, από τη σελίδα 283 και μετά. Η παράθεση των κριτικών με αλφαβητική σειρά κατά συγγραφέα σημειώνεται και στη δεύτερη σελίδα κάθε ψευδότιτλου ως πίνακας περιεχομένων. [...] (από το εισαγωγικό σημείωμα)
Η πιο βαθιά πληγή
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Μπιλιέτο (2001)
Περιέχονται τα ποιήματα: "Εξυπονοείται", "Ποίηση 1453", "Αυτά τα τέσσερα", "Ρωσοπόντιοι", "Η απάντηση του πατριάρχη", "Ο μαρμάρινος δίσκος της Τραπεζούντας", "Λουκάς Νοταράς", "Ανταλλάξιμοι 1924".
Η ποίηση στη Θεσσαλονίκη κατά τους τελευταίους χρόνους της Τουρκοκρατίας
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Βιβλιοπωλείο Ραγιά (2003)
Θεσσαλονίκην, ου μ' εθέσπισεν
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Ιανός (2008)
Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος γράφει για την πόλη του, την Θεσσαλονίκη. Αρχίζοντας από τα παιδικά, τα εφηβικά και τα επόμενα χρόνια του. Η καταγωγή των γονιών του και η εγκατάστασή τους στη Θεσσαλονίκη. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου -αυτοβιογραφικά κείμενα το χαρακτηρίζει- καταγράφει ταυτόχρονα τη ζωή του στην μοιραία και αγαπημένη του πόλη, που όπως δήλωσε σε μια συνέντευξή του πριν από λίγο καιρό, "κόλλησε όπως το στρείδι στον βράχο". Το βιβλίο, εξαντλημένο από καιρό, κυκλοφορεί σε δεύτερη, ξαναπλασμένη έκδοση, από τον ποιητή. Χωρισμένο σε είκοσι έξι ενότητες, τοποθετεί τ...
Καλλιτεχνικά Θεσσαλονίκης
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Ιανός (2002)
Μισό αιώνα έζησε ο Ντίνος Χριστιανόπουλος από κοντά την εικαστική ζωή της Θεσσαλονίκης. Συνδέθηκε με πολλούς καλλιτέχνες, οργάνωσε εκθέσεις τους, εξέδωσε βιβλία τους, παρουσίασε νέους. Με το βιβλίο αυτό, όπου συγκέντρωσε 16 μελέτες του για την καλλιτεχνική Θεσσαλονίκη, αποχαιρετάει τις καλές τέχνες της πόλης μας: τις βρήκε κάποτε φτωχικές, τις αφήνει τώρα λιγότερο φτωχές.
Λογοτεχνικά περιοδικά Θεσσαλονίκης (1889 - 1945)
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης (1996)
Λογοτεχνικές εκδόσεις μακεδονικών πόλεων πλην Θεσσαλονίκης
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης Κοζάνης (1998)
Πρόκειται για μια καταγραφή, μέχρι το 1950, αποκλειστικά και μόνον των λογοτεχνικών εντύπων που είδαν το φως μέσα από τυπογραφεία μακεδονικών πόλεων.
Μικρά ποιήματα
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Ιανός (2004)
Τα "Μικρά ποιήματα" αποτελούνται από την ποιητική συλλογή "Το κορμί και το σαράκι".
Νεκρή πιάτσα
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Μπιλιέτο (2000)
Μια δίγλωσση έκδοση της γνωστής ανθολογίας του Ντίνου Χριστιανόπουλου, με τίτλο "Νεκρή Πιάτσα".
Ο Βασίλης Τσιτσάνης και τα πρώτα τραγούδια του 1932-1946
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Διαγώνιος (1994)
Ο δρόμος για την Ομόνοια
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2005)
Οι γιατροί δε διακινδυνεύουν να βγάλουν τη σφαίρα από το κεφάλι του Τόμι και αυτός δεν μπορεί να το πάρει απόφαση. Τον ενοχλεί. Δεν μπορεί να καταλάβει γιατί βρέθηκε εκείνο το βράδυ στο δρόμο του Καζάκου. Γιατί δεν έτρεξε όταν είδε το όπλο να τον σημαδεύει στο κεφάλι. Και ο Θεός τι έκανε; Γιατί τον άφησε απροστάτευτο; Γιατί τον άφησε να έρθει στην Αθήνα; Γιατί δε τον έσπρωξε να φύγει μια ώρα αρχύτερα για το Λονδίνο, αφού εκεί ήθελε από την αρχή να πάει; Τώρα όλα μπερδεύτηκαν. Όλα σταμάτησαν. Και τα όνειρα και τα σχέδια. Ακόμη και η ηλικία του σταμάτησε στη νύχτα που τον πυ...
Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος για τον Διονύσιο Σολωμό
Στεργιούλας Διονύσης
Οδός Πανός (2004)
Δυο λόγια O αγαπητός φίλος Διονύσης Στεργιούλας μου ζήτησε, υπό μορφήν συνεντεύξεως, να του μιλήσω για τις σχέσεις μου με τον Σολωμό ή μάλλον για την απασχόλησή μου με τον Σολωμό και για το μικρό έργο που απέρρευσε από αυτήν. Η εξομολόγησή μου εξελίχθηκε σε μια πρώτη μορφή συνεντεύξεως. Αργότερα μου ζήτησε και μια δεύτερη, υποβάλλοντάς μου διάφορες ερωτήσεις πάνω σε ποικίλα θέματα που προκαλεί στον αναγνώστη τόσο το σολωμικό έργο όσο και ο ίδιος ο Σολωμός. Δέχτηκα, για να μην του χαλάσω το χατίρι αλλά στις πιο πολλές ερωτήσεις του ένιωθα απροετοίμαστος ή ακατάλληλος...
Ο Παύλος Μελάς σε ποιήματα Μακεδόνων ποιητών
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Κυρομάνος (2004)
[...] Η αγάπη -η λατρεία- των Μακεδόνων για τον Παύλο Μελά πήρε πολλές μορφές και εκπληκτικές διαστάσεις, τόσο σε κοινωνικές και εκπαιδευτικές εκδηλώσεις όσο και σε όλες σχεδόν τις τέχνες. Δείγμα αυτής της απήχησης αποτελεί η ανά χείρας ποιητική ανθολογία που συγκρότησε και επιμελήθηκε ο Ντίνος Χριστιανόπουλος. Δημήτρης Ζαννάς Πρόεδρος Δ.Σ. Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα
Ο Παύλος Μελάς σε ποιήματα Μακεδόνων ποιητών
Χριστιανόπουλος Ντίνος 1931-
Κυρομάνος (2004)
[...] Η αγάπη -η λατρεία- των Μακεδόνων για τον Παύλο Μελά πήρε πολλές μορφές και εκπληκτικές διαστάσεις, τόσο σε κοινωνικές και εκπαιδευτικές εκδηλώσεις όσο και σε όλες σχεδόν τις τέχνες. Δείγμα αυτής της απήχησης αποτελεί η ανά χείρας ποιητική ανθολογία που συγκρότησε και επιμελήθηκε ο Ντίνος Χριστιανόπουλος. Δημήτρης Ζαννάς Πρόεδρος Δ.Σ. Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα
Οι άνθρωποί μου
Συλλογικό έργο
Ποταμός (2010)
"Πάντα αναρωτιόμουν για τις ζωές των ανθρώπων που έβλεπα. Ωραία, τέλειωσε ο χτίστης το ρετιρέ, σε τι σπίτι γυρνάει; Πώς αγκαλιάζει ο "μπάτσος" και πώς ο κρατούμενός του; Η καλόγρια τι όνειρα βλέπει το βράδυ; Κάποια στιγμή άρχισα να ξεστρατίζω και να αναζητώ νέες εικόνες. Το πάθος της παρατήρησης έγινε σιγά σιγά επάγγελμα. Θυμάμαι με πόση έκπληξη έζησα το 1989 την εξέγερση στο Κόσσοβο. Με είχαν στείλει από την "Πρώτη" με κομμουνιστικές οδηγίες. Να γράψω πόσο καλοί είναι οι μεν και πόσο κακοί είναι οι δε. Και εγώ έγραφα ότι δεν βλέπω κανένα καλό. Το ένα χωριό το έκαιγαν ο...