Dali Salvador 1904-1989
Dali Salvador
Ο Σαλβαντόρ Νταλί γεννήθηκε στις 11 Μαίου 1904 στη μικρή πόλη Figueras της Καταλωνίας. Ο Νταλί πέρασε την παιδική του ηλικία στο Figueras καθώς και στo εξοχικό σπίτι της οικογένειας Νταλί κοντά στο ψαράδικο χωριό Cadaques, όπου οι γονείς του έχτισαν το πρώτο του στούντιο. Τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια θα επηρεάσουν σημαντικά την κατοπινή του εξέλιξη. Ο Νταλί αγάπησε με πάθος τα τοπία της νεότητάς του, τα μελαγχολικά αυτά τοπία που συναντάμε σαν άμεση παρουσία στους πίνακες του. Η σχέση του Σαλβαδόρ με την οικογένεια του ήταν καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής του προσωπικότητας. Η καλλιτεχνική του δεινότητα άρχισε να διαμορφώνεται στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Μαδρίτης και κάτω από την επίδραση της Ιταλικής Μεταφυσικής Σχολής. Εκείνη την εποχή, o Νταλί θα ζωγραφίσει τα πρώτα του κυβιστικά έργα. Σύντομα η Ακαδημία θα του φανεί πολύ συντηρητική. Το κίνημα του ιμπρεσιονισμού και οι νέες αναζητήσεις θα τον οδηγήσουν σε άλλους χώρους, εκεί όπου θα συνδεθεί με όλους τους επαναστάτες δημιουργούς της εποχής: Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Λουί Μπουνιουέλ, Πέντρο Γκαρθίας, Ευγένιο Μοντέζ και Ραφαέλ Μπαράντες. Αυτή η πρώτη περίοδος, γνωστή ως "πρώιμη περίοδος", περιλαμβάνει έργα που ανήκουν σε διάφορα καλλιτεχνικά στυλ: ιμπρεσσιονιστικά, κυβιστικά, ακαδημαϊκές μελέτες και ρεαλιστικές εργασίες πάνω στο γερμανικό Μπαρόκ. Σουρρεαλιστική περίοδος: (1929-40). Το 1929, ο Νταλί γίνεται δεκτός στην ομάδα των σουρεαλιστών, της οποίας ηγείτο ο Αντρέ Μπρετόν. Εκείνη τη χρονιά ο Νταλί γνωρίζει τη Γκαλά Ελυάρ, την τότε σύζυγο του ποιητή Πωλ Ελυάρ, η οποία γίνεται η μούσα του, πηγή έμπνευσης που ενσαρκώνει γι΄ αυτόν τα πάντα. Σύντομα ο Νταλί γίνεται ένας ηγέτης του σουρεαλιστικού κινήματος, το οποίο υποστήριζε τη σημασία του υποσυνειδήτου και της ελεύθερης έκφρασης της φαντασίας, όπως εκφράζεται στα όνειρα, ελεύθερη από τον έλεγχο κάθε λογικής αιτιότητας. Το έργο του "Η αντίσταση της μνήμης" εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο φημισμένα σουρεαλιστικά έργα. Ωστόσο, γύρω στα μέσα της δεκαετίας του '30, οι σχέσεις του Νταλί με τους σουρεαλιστές άρχισαν να χαλάνε- έστω κι αν ο Νταλί πήρε μέρος στη Διεθνή Σουρεαλιστική Έκθεση του Παρισιού- και από το 1939 διακόπηκαν οριστικά Οι λόγοι αυτής της αμοιβαίας αποξένωσης ήταν ότι, παρά την απόλυτη σύμπτωση ενδιαφερόντων σε ορισμένα σημεία (την υιοθέτηση των απόψεων του Φρόυντ κι ορισμένων πλευρών της ψυχαναλυτικής θεωρίας, καθώς και την πίστη στο ελεύθερο παιχνίδι της άλογης φαντασίας) οπωσδήποτε υπήρχαν από την αρχή σημεία διαφωνίας. Ο Νταλί πάντα αδιαφορούσε για τους πολιτικούς στόχους των σουρεαλιστών. Επίσης, ο ίδιος ο Νταλί άλλαξε σημαντικά στη διάρκεια της δεκαετίας του ΄30, κινούμενος προς ένα νέο στυλ, που έγινε γνωστό ως "κλασική περίοδος". Από το 1941 ο Νταλί αφήνει πίσω το σουρεαλιστικό του στυλ, για μία πιο παγκόσμια καλλιτεχνική δήλωση.Tο ενδιαφέρον του μετατοπίζεται από την προσωπική παρατήρηση σε παγκόσμια θέματα, και συναρπάζεται από τη θρησκεία και τη σύγχρονη επιστήμη. Ο Νταλί στρέφεται στην Κλασική και την Αναγεννησιακή τέχνη για να εμπνευστεί, ενώ προσμένει με χαρά τις επιστημονικές ανακαλύψεις που έρχονται στο φως τη δεκαετία του '50. Ήθελε να είναι ο εκπρόσωπος της ατομικής εποχής, να ενώσει τις ανακαλύψεις της μοντέρνας επιστήμης με τη θρησκεία και το μυστικισμό. Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Νταλί και η Γκαλά εγκαταστάθηκαν στις ΗΠΑ. Η περίοδος αυτή ήταν πολύ σημαντική για τον καλλιτέχνη. Εδώ ο Νταλί άρχισε να ζωγραφίζει μία σειρά από πορτραίτα της κοινωνικής ζωής. Το 1941 γράφει την αυτοβιογραφία του "Η Μυστική Ζωή του Σαλβαντόρ Νταλί". Καθώς ο Νταλί απομακρύνθηκε από το σουρεαλισμό στη διάρκεια της κλασικής του περιόδου, άρχισε να ζωγραφίζει τις σειρές έργων που περιλαμβάνουν σύγχρονα γεγονότα, την ισπανική του κληρονομιά, επιστημονικά, ιστορικά και θρησκευτικά θέματα. Ανάμεσα στα πιο γνωστά από αυτά είναι: "Το Γεωπολιτικό Παιδί παρακολουθώντας τη γέννηση του Νέου Ανθρώπου", "Η ανακάλυψη της Αμερικής από το Χριστόφορο Κολόμβο" και "Ο Παραισθησιογόνος Ταυρομάχος", που βρίσκονται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Το 1974, ο Νταλί εγκαινιάζει το Τeatro Museo στο Figueras. Ακολούθησαν εκθέσεις στο Παρίσι και το Λονδίνο. Μετά το θάνατο της συζύγου του Γκαλά, το 1982, η υγεία του άρχισε να καταρρέει. "Θα επιστρέφω στις έννοιες της χειμερίας νάρκης και της μετεμψύχωσης , που με απασχολούν και με πλημμυρίζουν με ένα συναίσθημα παρηγοριάς." είχε γράψει στη "Μυστική Ζωή" πολύ πριν. Ο Νταλί πέθανε στις 23 Ιανουαρίου του 1989 μετά από καρδιακό επεισόδιο.
Μοιρολόι για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας
Lorca Federico García 1898-1936
Εκδόσεις Πατάκη (2019)
Το "Μοιρολόι για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας", μια από τις πιο σημαντικές ποιητικές συνθέσεις του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα (1898-1936), γράφτηκε με αφορμή τον τραγικό θάνατο του Μεχίας, ταυρομάχου, λογοτέχνη, μαικήνα των γραμμάτων και φίλου του Λόρκα. Το ποίημα παρουσιάζεται σε απόδοση του Αργύρη Ευστρατιάδη, αναθεωρημένη πενήντα χρόνια μετά την πρώτη έκδοσή της. Το έργο πλαισιώνεται από ερμηνευτικές σημειώσεις και μια σύντομη παρουσίαση της ζωής και της πολύπλευρης προσωπικότητας του Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας, ενώ σε παράρτημα παρατίθενται τα εισαγωγικά κείμενα του ελληνιστή Ra...
Τα τραγούδια του Lorca
Συλλογικό έργο
Άπαρσις (2018)
"Ο Σταμάτης μελοποιεί 10 ποιήματα του Λόρκα, μας παίρνει από το χέρι και μας πηγαίνει πίσω να πιάσουμε το νήμα το παλιό. Μας κάνει χατίρι που είναι εδώ μαζί μας, πέρασε πια αλλού. Μας ανήκει λιγότερο. Συνδέει την έναρξη του μεταπολεμικού μας διαφωτισμού με το παρόν. Είναι συνεχιστής εκείνων και είναι μόνος του. Ο Λόρκα σηματοδοτεί το Θάνατο, την Αναγέννηση, την αντίσταση του Νότου, και ο Σταμάτης μας βαπτίζει με το Ντουέντε στα νερά της πολύπαθης Μεσογείου, κρατώντας το μύρο που του παραδίδουν ο Χατζιδάκις και ο Θεοδωράκης." Ρένα Θεολογίδου
Το ημερολόγιο μιας μεγαλοφυίας
Dali Salvador 1904-1989
Εξάντας (2009)
Το δεύτερο αυτοβιογραφικό βιβλίο του μεγάλου Ισπανού καλλιτέχνη, που καλύπτει την περίοδο 1952-1963.
Η απόκρυφη ζωή μου
Dali Salvador 1904-1989
Εξάντας (2009)
Η πρώτη αυτοβιογραφία του πολυδιάστατου και εκκεντρικού Ισπανού καλλιτέχνη, που καλύπτει την περίοδο από την παιδική του ηλικία μέχρι το 1941. ... Είχα φορέσει το σκάφανδρό μου κι ένας ειδικός είχε έρθει να κλείσει καλά την κάσκα. Τα μολυβένια παπούτσια είχαν αποδειχτεί τόσο βαριά που μετά βίας μπορούσα να τ' ανασηκώσω. Δυο φίλοι με είχαν βοηθήσει να συρθώ ως το βήμα, όπου είχα εμφανιστεί φορώντας το ιδιόμορφο κοστούμι μου και κρατώντας δυο άσπρα λαγωνικά απ' τα λουριά τους. Το λονδρέζικο κοινό θα πρέπει να ανησύχησε έντονα, γιατί έπεσε μεμιάς απόλυτη σιωπή. Είχαν καταφέ...
Νταλί
Keevill Elizabeth
Γνώση (2007)
Ο Νταλί, ένας από τους πιο εμπνευσμένους και παραγωγικούς καλλιτέχνες του εικοστού αιώνα, διαγράφει μια λαμπρή τροχιά από τις πρώτες του εικονογραφήσεις σε περιοδικά ώς το δημιουργικό απόγειο της υπερρεαλιστικής του περιόδου. Ο τόμος αυτός, ένας "οδηγός" για τη ζωή και το έργο του Νταλί, παρακολουθεί την εκπληκτική διαδρομή του εκκεντρικού καλλιτέχνη με την οργιαστική φαντασία, εξερευνώντας τις τεχνοτροπίες και τα θέματα που τον συγκίνησαν.
Νταλί
Porcu Costantino
Η Καθημερινή (2006)
Κανένας καλλιτέχνης του 20ου αιώνα δεν κατάφερε να γίνει τόσο γνωστός όσο ο Σαλβαδόρ Νταλί. Αναγνωρίσιμος και αναγνωρισμένος από ειδικούς, κριτικούς, ιστορικούς και μουσειολόγους, ο θρύλος του κατάφερε να εξαπλωθεί ακόμη και στα πιο λαϊκά κοινωνικά στρώματα, γεγονός όμως που δεν τον γλίτωσε από τις πολυάριθμες επικρίσεις και τις έντονες διαμάχες, τις οποίες βέβαια τροφοδοτούσε και ο ίδιος. Το καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό του έργο, (αλλά και η απήχηση που είχε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης) αποτελούν ένα σύνολο συμπαγές, πλήρες δημιουργικότητας, το οποίο, παρότι δεν έχει ακόμη...
Παρανοϊκο-κριτική
Dali Salvador 1904-1989
Αιγόκερως (2002)
Εγώ, ο Σαλβαντόρ Νταλί, ρωμαιοκαθολικός και αποστολικός, κατ' εξοχήν, απολιτικός και διανοητικά μοναρχικός, διαπιστώνω σεμνά και με μεγάλη μου χαρά ότι όλες οι ορμές της σύγχρονης δημιουργικής νεότητας συγκεντρώνονται γύρω από μια και μοναδική αρετή: την αντίθεση στην αστική κουλτούρα. Οι πιο ωραίες και οι πιο βαθιές πολιτιστικές επαναστάσεις έγιναν δίχως οδοφράγματα, δίχως τη στασιαστική βία που εμψυχώνει μόνο το πνεύμα, που είναι κύριο του χώρου και του χρόνου. Χάρη σε πραγματικά αντιοδοφραγματικά ψαξίματα ξαναδίνεται στο παρελθόν το μέσον να κυκλοφορήσει μες στο μέλλον....
Luis Buñuel
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2000)
Με την ευκαιρία της ρετροσπεκτίβας του συνολικού έργου του Luis Bunuel κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου μια ογκώδης έκδοση με μελέτες, θεωρητικές προσεγγίσεις και κριτικές των ταινιών του μεγάλου Ισπανού δημιουργού. Στο βιβλίο αυτό δημοσιεύονται κείμενα επώνυμων κριτικών και ανθρώπων των γραμμάτων, όπως οι Octavio Paz, Andre Breton, Julio Cortazar, Άδωνη Κύρου, Andre Bazin, Carlos Fuentes, Andrew Sarris, Louis Seguin κ.ά., και σκηνοθετών-κριτικών, όπως οι Jean Vigo, Tony Richardson, Luc Moullet, Eric Rohmer, Pascal Bonitzer κ.ά. Ιδιαίτερ...
Ο ανδαλουσιανός σκύλος. Ταξίδι στη σελήνη
Buñuel Luis 1900-1983
Αιγόκερως (2000)
"Ο Ανδαλουσιανός σκύλος είμαι εγώ". Αυτή τη φράση λέγεται πως είπε ο Λόρκα, σχολιάζοντας το φιλμ στον 'Ανχελ ντελ Ρίο. Η κριτική βρήκε αρκετές ομοιότητες του σεναρίου Ταξίδι στη σελήνη του Λόρκα κυρίως με τον Πρόλογο του Ανδαλουσιανού σκύλου. Συναντάμε στα δύο σενάρια μια ιδιότυπη διαχείριση εικόνων και συμβόλων που υπήρξαν προϊόντα κοινών εμμονών και πειραματισμών από τους τρεις (Μπουνιουέλ, Νταλί, Λόρκα) και που ο καθένας τους αξιοποίησε διαφορετικά στο πλαίσιο της προσωπικής του μυθολογίας.
Ανθολογία του μαύρου χιούμορ
Συλλογικό έργο
Αιγόκερως (1996)
"Το μαύρο χιούμορ είναι οριοθετημένο από πολλά πράγματα, όπως απ' την ηλιθιότητα, τη σκεπτικιστική ειρωνεία, την αστειότητα χωρίς οξύτητα· είναι ο κατ' εξοχήν θανάσιμος εχθρός της αισθηματικότητας, που αιώνια έχει το ύφος ότι πνέει τα λοίσθια, που βρίσκεται πάντα στο γαλάζιο φόντο", γράφει ο Μπρετόν. Ένας γαλαξίας συγγραφέων, βιογραφίες εκτυφλωτικές, παρουσιάζεται και ανθολογείται. Ο Μποντλέρ, ο Ρεμπό, ο Ντε Λ' Ιλ Αντάμ, ο Ζαρί, ο Απολινέρ, ο Λωτρεαμόν, ο Πόε, ο Κάφκα, ο Νίτσε, ο Σαντ, ο Νταλί, ο Πικάσο, ο Ζιντ, ο Κρο, ο Σουίφτ και άλλοι, εξυψώνουν ό,τι αποκαλείται χιούμ...
