Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στον "Μονοδιάστατο άνθρωπο" ο Marcuse αντιτίθεται με δριμύτητα στον πλατιά διαδεδομένο τρόπο σκέψης τον οποίο ο ίδιος αντιλαμβάνεται ως μονοδιάστατο - τη μη κριτική και κομφορμιστική αποδοχή των υπαρχουσών δομών, νορμών και συμπεριφορών. Υποστηρίζει ότι τα μέλη των δυτικών κοινωνιών, καπιταλιστικών και κομμουνιστικών, πρέπει να ανακτήσουν την ατομικότητα και την προσωπική ελευθερία τους ενάντια στην καταπίεση του τεχνολογικοποιημένου κατεστημένου. Η μοναδική ελπίδα για έναν τρόπο ύπαρξης πιο ελεύθερο και πιο ευτυχισμένο έγκειται, για τον Marcuse, στην ενεργή αντίσταση των α...

Από τις τρεις "Κριτικές" του Kant που εθεμελίωσαν στα τέλη του 18ου αιώνα τη φιλοσοφική σκέψη σε νέες αρχές και άνοιξαν τους ορίζοντες για το μέγα κίνημα του Γερμανικού Ιδεαλισμού, της "Κριτικής του καθαρού λόγου" (1781Α, 1787Β), την "Κριτική του πρακτικού λόγου" (1788) και την "Κριτική της κριτικής δυνάμεως" (1790), η πρώτη "Κριτική" είναι ασφαλώς η πιο γνωστή αλλά και η λιγότερο δημοφιλής, γιατί ξεσκεπάζει βαθύτατα ριζωμένες γνωστικές προκαταλήψεις και αναγκάζει τη σκέψη ν’ ακολουθήσει νέους δρόμους που οδηγούν συχνά σ’ ένα αδιαπέραστο δάσος εννοιολογικών όρων και σχημάτω...

Για μας, τους μεταγενεστέρους του, που επωφεληθήκαμε από την επίδρασή της, η καινοτομία του Ντεκάρτ αποτελεί κοινοτοπία. Πρέπει όμως να έχουμε αναστήσει κάπως μέσα μας τη δική του εποχή, την πνευματική και ψυχολογική της ατμόσφαιρα, να έχουμε νοιώσει το δέος που ένοιωθαν οι τότε άνθρωποι μπρος στην ιεραρχία των αξιών, την καθιερωμένη μέσα στις συνειδήσεις τους, όχι μονάχα από τα ήθη των συγχρόνων και τις παραδόσεις των παλαιοτέρων, παρά από αυτή τούτη τη "θεία Αποκάλυψη", για να μπούμε κάπως στο νόημα του τεράστιου άθλου που αποτέλεσε η διακήρυξη των κανόνων της Μεθόδου του...

"Ο θεός στο σταυρό" συνιστά ανάθεμα κατά της ζωής, ένα απαγορευτικό σήμα που προειδοποιεί: "μακριά απ' τη ζωή η λύτρωση!"· ο διαμελισμένος Διόνυσος είναι μια υπόσχεση ζωής: θα ξαναγεννιέται αιώνια και θα επιστρέφει απ' την καταστροφή... Ο νεαρός Νίτσε μιλά για την Αρχαία Ελλάδα και το "δυσκολότερο" και "υψηλότερο" επίτευγμα της τη "τιθάσευση" της διονυσιακής μουσικής για τη γένεση της Τραγωδίας που "στη ρίζα της είναι", όπως γράφει ο μεταφραστής του Βαγγέλης Δουβαλέρης, "η κατάφαση στη ζωή - σ' όλες τις εκφάνσεις της". Το βιβλίο περιλαμβάνει τρία δοκίμια, Το αρχαί...

Πρόκειται ένα κείμενο εμβληματικό που είχε περιληφθεί στον τόμο "Προβλήματα ιδεαλισμού", ο οποίος τότε σηματοδοτούσε την μετάβαση πολλών Ρώσων διανοουμένων από τον υλισμό στον ιδεαλισμό. Στο κείμενο που παρουσιάζεται σήμερα στο αναγνωστικό κοινό, ο καθηγητής Σ. Τρουμπετσκόι, συζητεί δια μακρών την σχέση εμπειρισμού και μεταφυσικής, ενώ οριοθετεί τον σκοπό του φιλοσοφικώς ερευνάν, ο οποίος συνίσταται στην αλήθεια και όχι στην πρωτοτυπία.

Η φιλοσοφία των μαθηματικών είναι ένα εξαιρετικά προκλητικό, από άποψη ενδιαφέροντος, επιστημονικό πεδίο με ιδιαίτερες απαιτήσεις, το οποίο προϋποθέτει γνώση φιλοσοφίας και γνώση μαθηματικών. Το παρόν μεταφρασμένο βιβλίο της M. Friend αποτελείται από έξι κεφάλαια που αναφέρονται στα βασικά ρεύματα της φιλοσοφίας των μαθηματικών με ιδιαίτερη αναφορά σε μαθηματικές έννοιες, όπως π.χ. η έννοια του απείρου, και σε θεμελιώδεις φιλοσοφικές διαμάχες, όπως αυτή μεταξύ του μαθηματικού ρεαλισμού και της κατασκευασιοκρατίας. Είναι μια σημαντική διεθνής συνεισφορά στον κλάδο, η ο...

Η γέννηση της σύγχρονης επιστήμης στην εποχή της επιστημονικής επανάστασης, από τον 16o μέχρι τον 18o αιώνα, σήμανε τον θάνατο της φυσικής και της κοσμολογίας του Αριστοτέλη από τα Στάγειρα (384-322 π.Χ.). Οι αριστοτελικές αντιλήψεις είχαν κυριαρχήσει επί αιώνες στην ανθρώπινη σκέψη, και η εξοικείωση με αυτές αποτελεί προϋπόθεση για την κατανόηση των αρχών της σύγχρονης επιστήμης. Η παρούσα ανθολογία μεταφρασμένων και σχολιασμένων χωρίων από τις αριστοτελικές πραγματείες φυσικής και κοσμολογίας παρουσιάζει με τα λόγια του ίδιου του Αριστοτέλη το γενικό εννοιολογικό πλαίσιο...

"Η παιγνιώδης σοβαρότητα του ύφους του σύντομου αυτού έργου αφήνει τον αναγνώστη σε αμφιβολία σχετικά με το εξής: Είχε πρόθεση ο κ. Kant να καταστήσει περίγελο τη μεταφυσική ή αξιόπιστο τον πνευματισμό;" (M. Mendelson) Η παραπάνω αναφορά του Mendelson συνοψίζει και τον ερμηνευτικό τρόπο που έχει προσλάβει η καντιανή βιβλιογραφία τα "Όνειρα ενός αλαφροΐσκιωτου επεξηγημένα, μέσα από τα όνειρα της μεταφυσικής" (1766). Πρόκειται άραγε για μια αντιμεταφυσική πραγματεία που γελοιοποιεί όχι μόνο τη μεταφυσική (όπως υποστηρίζει ο Mendelson), αλλά και τον ίδιο τον συγγραφέα της (όπ...

Ο Μπέρτραντ Ράσελ έγραψε κάποτε ότι τα μαθηματικά μπορούν να προσφέρουν απόλαυση και ψυχική ανάταση "όπως ακριβώς και η ποίηση". Αυτό ισχύει και με το παραπάνω για μια συγκεκριμένη εξίσωση: την eiπ + 1 = 0. Πνευματικό δημιούργημα του Λέοναρντ Όιλερ, του "Μότσαρτ των μαθηματικών", η εξίσωση αυτή θεωρείται ένα εννοιολογικό διαμάντι αξεπέραστης ομορφιάς ακόμη και σήμερα, δύο και πλέον αιώνες μετά τον θάνατο του Όιλερ. Λίγοι έχουν μείνει ασυγκίνητοι μπροστά της. Ο φυσικός Ρίτσαρντ Φάινμαν τη χαρακτήρισε "τον πιο αξιοσημείωτο τύπο των μαθηματικών", ο δε μαθηματικός Keith Devlin...

Τι ακριβώς σημαίνει κοσμική τελετουργία ή τελετουργική εθιμοτυπία πλήρως αποσυνδεδεμένη από θρησκευτικά συμφραζόμενα; Το ζήτημα των κοσμικών τελετουργιών και εθιμοτυπιών εν γένει τίθεται σπάνια και σε κάθε περίπτωση προσλαμβάνεται ως περιφερειακής σημασίας. Πρόκειται, άραγε, για την αντικατάσταση των θρησκευτικών με κοσμικές και πολιτικές τελετουργίες ή για sui generis κοσμικές τελετουργίες, αυτόνομες σε σχέση με τις ιεροτελεστίες στις οποίες προσομοιάζουν χωρίς να είναι ίδιας τάξης; Με άλλα λόγια, πρόκειται για αλλαγή παραδείγματος ή για αλλαγή ρόλων και ονομάτων αλλά με...

Η σκέψη μιας ενωμένης Ευρώπης είναι μεγάλη ιδέα, όμως δεν υπάρχει Ευρώπη αν δεν υπάρχουν οι πολίτες. Να λοιπόν, έχουμε ανάγκη να γίνουμε ευρωπαίοι πολίτες. Να μάθουμε να κοιτάμε μακριά, διότι "Ευρώπη", λέξη ελληνική, ίσως σημαίνει ακριβώς "μεγάλα μάτια". Αλλά πώς γίνεται; Μια Ευρώπη της οικονομίας δεν αρκεί, μια Ευρώπη του προνομίου δεν έχει νόημα. Χρειάζεται μια Ευρώπη των σκέψεων, μια Ευρώπη της παιδείας: χρειάζονται πολίτες που ζουν μαζί και που συναντιούνται, σε μια πληθυντική και συλλογική συνείδηση καμωμένη από πολλές γλώσσες και ποικίλες κουλτούρες, αλλά που να ξέρου...

Ο Έρασμος θεωρείται, ως ο κατεξοχήν εκπρόσωπος του λεγόμενου χριστιανικού ουμανισμού: αυτός ανέδειξε όσο κανένας άλλος την ανάγκη της ζεύξης του αρχαίου, ελληνικού κυρίως, πνεύματος με τις Γραφές και τη χριστιανική ευσέβεια. Διέτρεξε κατά μήκος και κατά πλάτος τον ευρωπαϊκό χώρο, ξεκινώντας βόρεια από τα κολεγιακά κέντρα της Αγγλίας, την Οξφόρδη και το Καίμπριτζ, και φτάνοντας μέχρι την παπική πρωτεύουσα, σε μια προσπάθεια να καταδείξει ότι τα ηθικά διδάγματα που φωλιάζουν στα έργα της ελληνορωμαϊκής γραμματείας βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία με τη Βίβλο και τα κηρύγματα του...

Το κλασικό έργο πολιτικής θεωρίας για τις καταστροφικές συνέπειες της πολιτικής βίας στη δημοκρατία και στις διεθνείς σχέσεις. Ενάντια σε υμνητές της βίας, όπως ο Ζαν Πωλ Σαρτρ και ο Φραντς Φανόν, και στο μαοϊκό "η εξουσία βρίσκεται στην κάνη του τουφεκιού", η Χάνα Άρεντ αντιτάσσει: η κάννη του τουφεκιού εξασφαλίζει ακαριαία και τέλεια υπακοή· αλλά ποτέ από αυτή δεν εκπορεύεται εξουσία.

"Σε αυτούς, τους Έλληνες, όλοι εμείς οφείλουμε τα φώτα που αρχικώς μας οδήγησαν για να βγούμε από το γοτθικό σκοτάδι". Τόμας Τζέφερσον, επιστολή στον Αδαμάντιο Κοραή Ο Τόμας Τζέφερσον (1743-1826), γνωστός ως ένας από τους ιδρυτές των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και ο τρίτος πρόεδρός τους, είναι αναμφισβήτητα μια παγκόσμια προσωπικότητα της εποχής του Διαφωτισμού. Τα έργα του επηρέασαν τον Δυτικό πολιτισμό και τον επηρεάζουν ακόμη και σήμερα. Στις ημέρες μας ίσως είναι λιγότερο γνωστό, ότι αυτή η προσωπικότητα διαμορφώθηκε μέσω της κλασικής παιδείας που έλαβε,...

Η αναγνώριση και αποδοχή της αξίας του συλλογικού σώματος, χωρίς να βασίζουμε την προσωπική μας αξία στην απαξίωσή του, χωρίς να γίνεται αυτοσκοπός το να περισώσουμε την δυσαρέσκειά μας κάτω από όλες τις δυνατές συνθήκες, αλλά μετριάζοντας την αυστηρότητα των κρίσεων προς αλλήλους και εντείνοντας την παραγωγική αγωνιστικότητα και την έλλογη δράση, είναι τακτική που δίνει διέξοδο στην ένταση, χρήσιμες κατευθύνσεις και που παύει να αδικεί και να κατασπαράζει το κοινωνικό σώμα. Ενώ το αξιόλογο παρελθόν πρέπει να είναι αφορμή έμπνευσης και απόδειξης του εφικτού, όχι ένας ακόμη...

Στην παρούσα πραγματεία αντιμετωπίζονται διεξοδικά και με τρόπο σαφή και συστηματικό τα σπουδαία ζητήματα του Γ' βιβλίου των "Πολιτικών" του Αριστοτέλη. Αυτά συνοψίζονται βασικά στους τρεις πυλώνες της πολιτικής του φιλοσοφίας. Αυτοί είναι: α) Η έννοια και η ουσία της πόλεως-πολιτείας, η οποία παρά τις όποιες πολιτειακές μεταβολές διατηρεί την μοναδικότητα της ταυτότητάς της. Γι' αυτό ακριβώς οφείλει να σέβεται και να τηρεί τις συμβάσεις της με άλλες πόλεις-πολιτείες. Αυτό υποδηλώνει ότι το πολίτευμα δεν είναι το μοναδικό συστατικό στοιχείο της ταυτότητάς της. β) Η έννοια τ...

Ποια είναι η ουσία του άριστου πολιτεύματος και ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει αυτό, ώστε να ανταποκρίνεται όσο γίνεται καλύτερα στις προσδοκίες όλων; Δεν πρέπει να εξετάζει κανείς μόνο ποιο είναι το άριστο πολίτευμα αλλά και ποιο είναι εφικτό, καθώς και ποιο είναι ευχερέστερο στην εφαρμογή του, και τέλος ποιο μπορεί να αποτελέσει κοινή βάση για τα πολιτεύματα όλων των πόλεων-πολιτειών. Πρέπει ακόμη να εξετάζει κανείς ποιοι νόμοι ταιριάζουν στην ιδιαιτερότητα του κάθε πολιτεύματος. Γιατί δεν είναι δυνατόν οι ίδιοι νόμοι να είναι εξίσου ωφέλιμοι για όλα τα πολιτεύματα.