ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟΤΗΤΑΣ

Οι εμπειρίες του χρόνου ποικίλλουν εξαιρετικά, αφού κάθε κοινωνία διατηρεί μια ιδιαίτερη σχέση με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Για να συγκρίνει τους τρόπους με τους οποίους αρθρώνονται αυτές οι χρονικότητες, ο Φρανσουά Αρτόγκ, επιφανής ιστορικός, ευαίσθητος στις μεταλλαγές του χρόνου, προτείνει ένα εργαλείο που ονομάζει «καθεστώς ιστορικότητας». Ο Οδυσσέας στο νησί των Φαιάκων ή οι Μαορί του Ειρηνικού έχουν άλλους τύπους αναμνήσεων απ’ ό,τι τα πρόσωπα της Βίβλου ή ο Αυγουστίνος στις Εξομολογήσεις του. Στο παλαιό καθεστώς ιστορικότητας, το παρελθόν φωτίζει το μέλλον. Μετά τη Γαλλική Επανάσταση, ο χρόνος γίνεται επιτάχυνση και τα μαθήματα έρχονται από το μέλλον. Ο Σατωμπριάν δεν παύει γράφοντας να περνάει από το παλαιό στο νεωτερικό καθεστώς ιστορικότητας. Στις τελευταίες δύο δεκαετίες του 20ού αιώνα η μνήμη, μαζί με τις συναφείς έννοιες της μνημόνευσης, της κληρονομιάς, του έθνους, της ταυτότητας, ήρθε στο προσκήνιο, το ίδιο και το παρόν, ενώ παράλληλα ο χρόνος γινόταν όλο και περισσότερο εμπόρευμα και αντικείμενο κατανάλωσης. Έτσι ο συγγραφέας διαπιστώνει την επικράτηση ενός παρόντος ατέρμονου και πανταχού παρόντος –το οποίο ονομάζει «παροντισμό»– επιφορτισμένου μ’ ένα χρέος απέναντι τόσο στο παρελθόν όσο και στο μέλλον.