ΟΔΟΣΗΜΑ ΜΝΗΜΗΣ ΜΝΗΜΟΝΙΑ ΤΕΧΝΗΣ

Η εκτεταμένη χρήση στην αρχαϊκή εποχή της επιτάφιας επιγραφής, με την επένδυση του θρήνου, οδήγησαν στη διαμόρφωση του ποιητικού είδους του επιγράμματος. Χρονικά η ποιητική παγίωσή του συντελείται στην ελληνιστική εποχή και με μέτρο το ελεγειακό δίστιχο αποσκοπεί στην εξωτερίκευση της αισθαντικότητας των δημιουργών του ενώπιον ενός καλλιεργημένου κοινού, κάτι που μέχρι τότε ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμα της τεχνοτροπίας των λυρικών ποιητών. Το επίγραμμα απογειώνεται στα έργα του Καλλίμαχου και του Ποσείδιππου αλλά και στις γυναίκες ποιήτριες Ανύτη και Νοσσίδα. Από τον 2ο μ.Χ. αιώνα, όμως, το είδος παρακμάζει καθώς η τάση των δημιουργών για μίμηση και ρητορισμό απονευρώνει τα επιγράμματα. Η πρώτη και μεγάλη αναλαμπή σημειώνεται με τον Γρηγόριο Ναζιανζηνό που σαν γέφυρα ενώνει την παράδοση του ελληνιστικού επιγράμματος με τον χριστιανικό κόσμο της πρώιμης βυζαντινής περιόδου, καθώς χρησιμοποιεί το επίγραμμα σαν όχημα λογοτεχνικής έκφρασης. Ο Γρηγόριος Ναζιανζηνός, ως ευαίσθητος και πεπαιδευμένος άνθρωπος της εποχής του, οικειοποιήθηκε την ποιητική φόρμα του επιγράμματος για να εξωτερικεύσει με τον απόλυτα δικό του τρόπο τις εσωτερικές ψυχικές διακυμάνσεις που του επέφεραν οι απώλειες των αγαπημένων του προσώπων.