ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΘΕΑΤΡΙΚΑ

"Η Μαρία Λαϊνά έπεσε σαν μετεωρίτης στη θεατρική μας αγορά ιδεών, γιατί από το πρώτο έργο της έθεσε μεγάλα υπαρξιακά προβλήματα προς συζήτηση, απόηχους των ζυμώσεων που ταλάνισαν τη διανοούμενη Ευρώπη μετά τον πόλεμο. Ήταν τα προβλήματα, ανοιχτές απορίες χωρίς απαραίτητη απάντηση (στη φιλοσοφία εξάλλου δεν υπάρχει απάντηση, απαντήσεις υπάρχουν στα δόγματα και στις θρησκείες, στη φιλοσοφία και στην τέχνη, άρα και στο σκεπτόμενο θέατρο υπάρχουν τρόποι του ερωτάν και γωνίες λήψης της απορίας). Η Λαϊνά παρέμεινε ποιητική με την έννοια που υπήρχε ποιητικός ο Πλάτων, ο Σαρτρ και ο Καμύ, δηλαδή δημιουργός πλείστων προσωπείων και μήτρα μορφών με όχημα το λόγο και εργαλείο τη σκηνή, αλλά διάνοια και ήθος των δρώντων προσώπων ο βαθύς και συχνά απελπιστικά μονήρης στοχασμός πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση. Αν ο σχολαστικός κριτικός θελήσει να ανακαλύψει τις οφειλές της Λαϊνά στα ευρωπαϊκά θεμελιώδη κείμενα, θα καταλήξει αβίαστα στο συμπέρασμα που χρόνια πριν είχε δογματίσει ο Παλαμάς: δεν υπάρχει μίμηση, υπάρχουν μόνο αναλογία και συγγένειες. Όσον αφορά τη λεγόμενη θεατρικότητα, αίτημα της κριτικής συχνά μιζέριας, σήμερα που η λογοτεχνία γίνεται χωρίς αιδώ συχνότατα σανίδα σωτηρίας για τους σκηνικούς τεχνίτες, θα πω πως υπάρχει τόσο εσωτερικό βάσανο, τόσος βραχνάς αλλά τόσο ευλυγισία στα θεατρικά κείμενα της Λαϊνά, ώστε η θεατρικότητα είναι υπόγεια και υδαρής, ώστε να προκαλεί να τη διερευνήσουν και να την αναδείξουν σκηνοθέτες και ηθοποιοί. Αν όμως, σώνει και καλά, επιμένει κανείς να κατατάξει το θέατρο της Λαϊνά, χωρίς επιφυλάξεις θα το χαρακτήριζα: Υπαρξιακή κλοουνερί ή ακροβασία στο χείλος του γκρεμού χωρίς δίχτυ ασφαλείας ή ανάδυση από το πλαγκτόν του ασυνείδητου". (Κώστας Γεωργουσόπουλος - 2009, από την έκδοση)